Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1982, Qupperneq 65

ÞÓRSLÍKNESKI
69
5. mynd. Skraut á hnúð göngustafs frá Lundi, Svíþjóð. Teikning: A. W. Mártensson.
og veru Þórslíkneski væri óneitanlega nærtækast að hugsa sér að það væri frá
því fyrir kristnitöku, til dæmis frá því seint á 10. öld. En hér er bersýnilega við
ekkert að styðjast annað en stílfræðilegar bollaleggingar. Og það verður að
játa að allt annað en auðvelt er að ákveða hvoru megin við árið 1000 ætti að
finna styttunni stað með þeirri aðferð. Þau örfáu mannlíkön sem til eru frá
víkingaöld koma að litlu gagni. Hið gróskumikla skegg mannsins virðist vera
eina haldreipið. Fyrir löngu skrifaði Haakon Shetelig grein um íslenskar vík-
ingaaldarminjar, og þar segir hann stuttlega að myndin sé sennilega frá þvi
um 1000 vegna þess að skeggið sé í líkingu blaða sem einkennandi séu fyrir Ja-
langursstil og Hringaríkisstíl.9 Þrátt fyrir þann unga aldur trúði Shetelig því
statt og stöðugt að myndin væri af heiðnu goði, en hann nefndi ekki Þór sér-
staklega. En ummæli hans um skeggið eiga vissulega fullan rétt á sér, enda
þótt menn mundu nú fremur nefna Mammenstíl en Jalangursstíl, og skiptir
litlu máli. Ef við gleymum að skeggið er skegg og lítum á það sem einbert
skrautverk er vandalaust að benda á nánar samsvaranir við það meðal minja í
Hringaríkisstíl. Ef við tökum sem dæmi hið fjölskrúðuga skrautverk á
sænsku Kállunge-flauginni (4. mynd) sjáum við hvað eftir annað samstæðu
tveggja blaða, þar sem annað er breitt og tungulaga (eða perulaga) en hitt af-
langt og sveigt og endar í uppundningi.10 Þetta er nákvæmlega lýsingin sem
við á um skeggið á Eyrarlandsmyndinni. Rétt er að vekja hér athygli á merki-
legum göngustaf sem fannst við rannsókn fornra bæjarminja í Lundi í
Svíþjóð árið 1966 (5. mynd). Hnúðurinn á stafnum er i formi dýrshöfuðs
(drekahöfuðs?) með löngum uppundnum blöðum sem minna á skegg á báðum
vöngum. Niður eftir stafnum er svo samhverft skrautverk í Hringaríkisstíl,
þar sem uppistaðan er tvöfalt blað, endurtekið 14 sinnum, og má heita alveg