Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1982, Blaðsíða 130

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1982, Blaðsíða 130
SKOLLHÓLAHELLIR 133 öðrum húsum er auð standa, hurðir ganga af hjörum og karmar úr gættum, frost og þíður skekkja hleðslur og mola veggi. Ekki er ástæða til að viðhalda friðun allra þeirra hella sem Matthías Þórðarson friðlýsti, margir þeirra eru reyndar alónýtir nú þegar. Gera þarf skyndikönnun á hellunum öllum og velja úr þá sem verulegt varðveislugildi hafa. Skollhólahellir lendir í þeim hópi. Það er ekki mikið né kostnaðarsamt verk að byrgja hann svo að regn og snjór næði ekki inn um hann allan, og bjarga honum þannig frá yfirvofandi eyðileggingu. Síðan mætti endurreisa forskálana, moka út úr hellinum og lagfæra hellujötur og strompa. Ávinning- urinn er stór. Vel við haldið og sérstætt hús eins og Skollhólahellir, með leyndardómsfullum veggjaristum sínum, getur verið, og á að vera, stolt síns byggðarlags. SUMMARY Man made caves in As, Asahreppur, South Iceland Fossil sanddunes are common in South Iceland but rare in other parts of the country. Through the ages the inhabitants have dug out caves of various sizes in the dunes. Over one hundred such man made caves are known today in eastern Árnessýsla, Rangárvallasýsla and Mýrdalur (fig 1). Some of them are among the oldest housebuildings in Iceland. Such caves are first mentioned in The Book of Miracle of the holy Bishop Þorlákur from 1199. In The Land Registers of Árni Magnússon and Páll Vídalín from 1709 several caves are mentioned, many of them seem still to be existing. This article deals mainly with man made caves at the farm Ás in Ásahreppur, Rangárvallasýsla and especially the one named Skollhólahellir (The Cave of Foxy Hills). Before the description of Skollhólahellir, Heyhellir (The Barn Cave) in Ás is mentioned. In addition to being used us a barn it also served as a meeting place for county meetings. On the cave walls there were marked figures and signs. The great poet Einar Benediktsson described these marks briefly and the famous painter Jó- hannes Kjarval made two pictures of the cave and its interior, neither of which exist today. The cave collapsed and was destroyed in the forties with-. its unexplained mysteries. Skollhólahellir is outlined in figure 2. lt was used as a sheephouse. and seems to have been in operation from the 18th century (at least) and up to the middle oT the 20th century. It is 25 m long, 3—5 m wide and around 2 m high. The side cave is 7 m in lenght. It was used as a barn along with the western part of the main cave. Interesting signs are on the cave walls, especially around the entrance to the side cave. The most remarkable ones are shown on figs 4,5. The two crosses have the sizes 45x28 cm and 15x11 cm. Crosses are known in some other man made caves in lce- land but few are as big and well made as the bigger cross in Skollhólahellir. Beneath the crosses is a smoothed area with strange marks. The marks seem to have some meaning but are still unex- plained. The wall marks in Skollhólahellir must be old. In a parish description from about 1840 they are mentioned as runes. Their origin seem then already to have been forgotten.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196
Blaðsíða 197
Blaðsíða 198
Blaðsíða 199
Blaðsíða 200
Blaðsíða 201
Blaðsíða 202
Blaðsíða 203
Blaðsíða 204
Blaðsíða 205
Blaðsíða 206
Blaðsíða 207
Blaðsíða 208
Blaðsíða 209
Blaðsíða 210
Blaðsíða 211
Blaðsíða 212
Blaðsíða 213

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.