Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1982, Side 178

JÓN JÓNSSON
BJARNAGARÐUR 1 LANDBROTI
Nokkrar athugasemdir
Tilefni þessarar greinar er önnur grein um sama efni, sem birtist í síðustu
Árbók, en höfundur hennar er Sigurður Þórarinsson. Hann hefur tekið sér
fyrir hendur að reyna að grafast fyrir aldur þessa mannvirkis. Ekki er ástæða
til að rekja hér sögnina um Skjaldbreið og tilgang Bjarnagarðs, enda er hvoru
tveggja gerð skil í grein Sigurðar. Sögnin er mér kunn frá barnæsku, enda
liggur garðurinn rétt hjá bernskuheimili mínu, Kársstöðum. Af þeim sökum
gróf ég í þetta garðlag 1946 og gat þá slegið því föstu að garðurinn var orðinn
rúst ein 1362 en það ár féll mikil aska frá gosinu í Öræfajökli yfir Landbrot og
sést það öskulag svo að segja í hverju rofi um sveitina alla. Öskulag þetta er
afar auðþekkt og einkar þýðingarmikið í þessu sambandi eins og siðar mun
sagt verða.
Garðurinn
Sú sögn var velþekkt í Landbroti að Bjarnagarður hafi verið hlaðinn í axlar-
hæð og þótti bæði eðlilegt og sjálfsagt að svo hefði verið, því svo voru
túngarðar hlaðnir þar í sveit framyfir síðustu aldamót og einstaka hefur verið
við lýði til skamms tíma.
Maður hlýtur að velta því fyrir sér hvernig Bjarnagarður hafi verið hlaðinn,
en þeir sem til þekkja eru ekki í neinum efa um það. Tvennskonar hleðsla
garða hefur þarna komið til greina, nefnilega: grashleðsla og þrepahleðsla. Sú
fyrrnefnda hefur verið viðhöfð um alla meiriháttar garða, sem á annað borð
voru hlaðnir úr kekkjum og sem túngarðar, enda ekki annað girðingaefni til.
Þrepahleðsla hefur verið notuð til skamms tíma í Landbroti en hvernig hún
lítur út má sjá á mynd 18 í grein Sigurðar. Ofan á slika garða var strengdur
vír. Með því sparaðist girðingarefni. Ógerlegt er með öllu að hlaða garða upp í
axlarhæð á þennan hátt.
Grashleðsla var þannig gerð að hver kökkur var reistur á rönd með grasið út