Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1985, Síða 129

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1985, Síða 129
RÚSTIRNAR VIÐ RÉTTARFELL OG LEIÐÓLFSFELL 133 verið „margt bygða“ á þessum slóðum. Kringum Leiðólfsfell er víðlent graslendi enn í dag, en líklegt er að þar sé vetrarríki talsvert, því hæðin yfir sjó er um 300 m. Austan undir fellinu rennur Hellisá og hefur svo verið frá því að Skaftáreldahraun rann, en fram til þess rann áin vestan við fellið. Jarðvegur er þykkur einnig á þessu svæði yfirleitt, og svo er einnig austan í fellinu. Par liggja jarðvegstorfur upp eftir hlíðinni, nokkuð þó sundurskornar af giljum, sem sum eru gróin. Þeir sem þekktu þetta svæði best hafa vitað um rústir mannvirkja þar og því gerði Brynjúlfur Jónsson frá Minna-Núpi sér ferð þangað og gerir grein fyrir athugunum sínum í Árbók 1909, bls. 13—14. Hér verður aðeins staldrað við þar sem hann lýsir rústunum. Hann segir m.a.: „Ofarlega á vesturbakka eystra gilsins, eigi all langt frá hjallabrekkunni, er tóftar- brot sem liggur langs með gilinu og svo nærri því, að austurveggur tóftarinnar er fallinn í það. Þar er það mjög grafið og sést hleðslugrjótið þar hrapað niður lengra og skemra ofan moldarbrekkuna." Þann 11. okt. 1984 kom ég að þessum rústum. Ljóst er að þar hafa nánast engar breytingar orðið frá því að Brynjúlfur var þar. Rústin á gilbarminum er eins, og dreif af hleðslugrjótinu enn í gilvanganum. Áhugi minn fyrir þessari rúst snerist fyrst og fremst um það, frá hvaða tíma hún væri. Ég hreinsaði því frá norðvesturhorni byggingarinnar, því heita mátti að það stæði út úr rofinu. Kom í ljóst að þar er undirstaðan óhreyfð og að nokkru úr stórum steinum. Það virðist því vera grjót úr efri hluta veggjarins, sem hrunið hefur í gilið. Undirstaðan gæti því öll verið óhreyfð, en ekki hafði ég tíma til að kanna það. Ég lét mér því nægja að grafa frá þessum hluta undirstöðunnar. Það er stór og vel lagaður steinn (3. mynd) og í ljós kom að hann liggur ofan á þykka, svarta öskulaginu margumtalaða, en upptök þess eru í cldstöðinni vestan við fellið. Það er því svo að sjá sem þessi mannvirki öll séu frá nokkurn veginn sama tíma og því ekki frá landnámsöld. Um aldur gosstöðvanna við Leiðólfsfell má bæta því við að í þessari ferð gat ég safnað gróður- leifum undan gosmalarlagi sunnan við fellið. Standa nú vonir til að hægt verði að aldursákvarða þær með C14 aðferð og ætti þá málið að skýrast. Það skal tekið fram að svæðið kringum Leiðólfsfell var ekki kannað mcð tilliti til fleiri mannvirkja, en garðlag er þar allgreinilegt á sléttu góðan spöl neðan við rústirnar. Varðandi aldursákvarðanir með hjálp öskulaga á þessum slóðum er vert að hafa í huga að eldstöðvar eru þar margar fyrir utan þær, sem mest virkar hafa verið svo sem Katla og Grímsvötn. Kunna sumar þeirra að hafa gosið oftar en einu sinni. í því sambandi má nefna að vitað er um að a.m.k. 4 gos hafa á nútíma orðið í dalnum sem verður milli Fögrufjalla og Blængs-Varmárfells-Galta.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196
Síða 197
Síða 198
Síða 199
Síða 200
Síða 201
Síða 202
Síða 203
Síða 204
Síða 205
Síða 206
Síða 207
Síða 208
Síða 209
Síða 210
Síða 211
Síða 212
Síða 213
Síða 214
Síða 215
Síða 216
Síða 217

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.