Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Ukioqatigiit

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1985, Qupperneq 132

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1985, Qupperneq 132
136 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS HARALDUR MATTHÍASSON HEIÐNAREY Barðastrandarsýsla cr mjög vogskorin. Ganga firðir margir og langir frá Breiðafirði inn í landið, cn milli þeirra cru nes, stór að sama skapi. Eitt hið mesta er milli SkálmarQarðar að austan og KerlingarQarðar að vestan. Það er að lögun sem rétthyrndur þríhyrningur, og snýr langhliðin gegnt austri, að Skálmarfirði, önnur skammhlið til norðvesturs, að Kerlingarfirði, en hin til suðvesturs og veit til hafs. Nesið tengist með mjóu lágu eiði við annað nes, sem gengur fram milli Vattarfjarðar og MjóaQarðar. Allt nesið sunnan eiðisins cr eitt samfellt fjall, hamrar hið efra, en neðar snarbrattar skriðuhlíðar beggja vegna allt í sæ niður. Þar hafa því leiðir vcrið afar erfiðar, áður en vegur kom. Nesið nefnist Skálmarnesfjall. Talsvert láglendi er undir þeirri hlíðinni sem snýr til hafs, og eru þar nokkrar bújarðir. Syðst og austust þeirra er kirkjustaðurinn Skálmarnesmúli. Syðsti hluti nessins hcitir nú Skálmarncs, og hefur bærinn heitið svo áður, svo sem fram kemur í Sturlungu. Yzt heitir þó Haugsnes. Nafnið Skálmarnesfjall hefur verið dregið af bæjarnafninu, en sennilcga hefur nesið allt heitið upphaflega Skálmarncs. Mikill eyjaklasi liggur út af Skálmarncsi. Yzt er Heiðnarey, til suðvesturs frá nesinu, og er hún raunar stök utan við cyjaþyrpinguna sjálfa. Er rúmlega hálfrar stundar ferð með vélbáti þangað frá nesinu. Ég og kona mín komum í cyna 1. júlí 1984. Eyin er ekki stór, mest frá norðri til suðurs, hæst að norðan, 13 m samkvæmt landabréfi. Er þar dálítill klettur út til hafs að norðan og norðvestan. Öll er eyin vaxin feikna miklu hvann- stóði, og hefur það mest komið á síðustu áratugum að sögn bóndans í Skálmarnesmúla, Jóns Finnbogasonar, er flutti okkur í eyna. Mikill jarðvegur er á eynni, allur útgrafinn lundaholum. Heldur er ógreitt að ganga um eyna, og veldur bæði hvönnin og holurnar. Hvammur er á eynni miðri, snýr til suðausturs, nær niður að sjávarklöppum. Hann er fallcga bogamyndaður í hálfhring, um 30 m að þvermáli. Klettabelti lágt er í brúninni, sem veit til lands, um 1-2 mannhæðir, og eru það að mestu stórbjörg. Rétt innan við klettabeltið vestanvert er eitt stakt bjarg mjaðmarhátt, nær ferhyrnt, flatt að ofan, svo sem borð væri, um 2 m langt frá norðri til suðurs, cn um 1 Vi m frá austri til vesturs. Steinn þessi heitir Blótsteinn, en hvammurinn Blóthvammur, allur vaxinn hvönn, svo sem er annars staðar á eynni. Munnmæli herma, að á þessum stað hafi verið framin blót eftir kristnitöku, er launblót töld- ust vítalaus, yrði vitnum ekki við komið. Segir svo í sóknarlýsingu, að í upphafi tvímánaðar (þ.e. seint í ágúst) hafi bóndinn í Múla flutt gegn hæfilegu gjaldi þá út í eyna, sem vildu blóta þar (sjá Kálund I 538-39). Um sannindi þcssarar sögu verður auðvitað ckkert fullyrt fremur en margt annað, en vcl hcfði staðurinn vcrið til slíks fallinn. Sjálfur er hvammurinn fallegur, veit til suðausturs, og sést því ekki í hann frá landi. Eyjan er allmjög stök þar á firðinum og auðvelt að skyggnast um cftir ferðum þeirra sem kynnu að hafa viljað ljósta upp launblótinu. Þá hlýtur einnig að hafa verið mjög fáförult fram á nesið sökum þess hve langt það er, en vegur mjög illur báðum megin. Saurlífisgjá hefur verið nefnd þar á eynni. Hún þekkist þar ekki nú, enda er þar fátt um gjár. Helzt væri að nefna bjargskoru eina, sem liggur upp í eyna að norðan, en allt er óvíst um það.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196
Qupperneq 197
Qupperneq 198
Qupperneq 199
Qupperneq 200
Qupperneq 201
Qupperneq 202
Qupperneq 203
Qupperneq 204
Qupperneq 205
Qupperneq 206
Qupperneq 207
Qupperneq 208
Qupperneq 209
Qupperneq 210
Qupperneq 211
Qupperneq 212
Qupperneq 213
Qupperneq 214
Qupperneq 215
Qupperneq 216
Qupperneq 217

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.