Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1995, Blaðsíða 9

ÖGURBRÍK
13
Tvo hvíta kodda má sjá við höfðalagið. Gafl herbergisins, grár á lit, myndar
bakgrunn. Þar er krossgluggi vinstra megin, en netmunstur í glugganum að
ofan og neðan. Út urn gluggann sést ávöl hæð, grasi gróin og með laufguð-
um trjám. Hægra megin í þessari vistarveru hangir niður úr rjáfrinu ferarma
ljósahjálmur með logandi kertum. Tákna hin logandi kerti Krist, en kerta-
stjakarnir Maríu guðsmóður.
Það verður fróðlegt að teljast að litur ferstrenda stólpans og bogans við
hann, og liturinn á skikkju Gabríels innanverðri, minnir á litaval ítalska vís-
inda- og listamannsins Leonardo da Vincis (1452-1519) í málverkinu Kona
með hreysikött, í safni í Kraká. Málverk þetta er frá árunum 1483-1485.
Einnig er ekki úr vegi að hafa til samanburðar mynd úr brenndum leir, mál-
aða, af Maríu mey og Jesúbarninu, í Metropolitan safninu í New York, sem
rakin er til skóla ítalska málarans og myndhöggvarans Andrea Verrochios
(um 1435-1488). Leonardo da Vinci var nemandi hans. í boðunarmynd
Ögurtöflu eru tónaskipan og línumeðferð með ágætum. Prýðileg tengsl eru
milli mynda Maríu meyjar og engilsins. Hin ofnu efni hafa hér á einhvern
hátt mikið snertigildi. Sama má segja um ofin efni í hinum vængmálverk-
unum. Vert er að vekja athygli á hinu daufa brosi á andliti erkiengilsins.
Ekki veit ég hvort rekja mætti það til listar Leonardos.
Utan á hægra vængnum er lýst krýningu jómfrú Maríu. Sitja Kristur og
móðir hans saman í veglegu hásæti úr hvítum steini, e.t.v. marmara, sem
snýr beint fram og skerst við langbrúnir sitt hvorum megin. Er María til
vinstri í hásætinu og veit lítið eitt til hægri, höfuð og hár með sömu einkenn-
um og í boðunarmyndinni. Hún er í síðum, hvítum kyrtli með ermum, á
þeim er höfð brydding fremst úr brúnu loðskinni, og sams konar bryddingu
má sjá á faldi kyrtilsins, hálsmálið er þverskorið neðst. Innst klæða er María
í dökkgrænum serk, en hefur yfir sér rauða skikkju, sem liggur um gólfið
eins og kyrtillinn og serkurinn. Kristur, sem er í rauninni all svipaður Kristi
þrenningarmálverksins, snýr nokkuð til vinstri, hár hans og skegg dökk-
brúnt og skipting í hári miðju. Hann leggur skrautlega, gyllta kórónu á
höfuð móður sinni með hægri hendi, en á vinstra hné honum liggur hvít,
gagnsæ veraldarkúla með gylltum böndum og gylltur kross upp af. Styður
hann við kúluna með vinstri hendi. Sjá má að Kristur er hið næsta sér í
brúnum, lítið eitt rauðleitum kyrtli, sem á eru ermar, og hann ber rauða
skikkju. Gerð skikkjunnar má sérkennileg kallast og á sér nokkurt fordæmi
í handritalýsingu. Bæði hann og María drúpa lítið eitt höfði. Gildar brúður,
ekki háar, rísa við bæði eftri horn öndvegisins. Eru þær með strendu lagi að
neðan, en að ofan sívalar, og þar lágt upphleypt skreyting. Prýðir vinstri
brúðuna skáhallt reitamunstur á þessum kafla, en eilítið sveigðar gárur
liggja á ská á tilsvarandi kafla á brúðunni til hægri. Skrautbrúnir eru á