Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1995, Blaðsíða 74

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1995, Blaðsíða 74
78 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS ur. Optast er hekl byrjað með fit, og má þá hnýta lykkju á tvinnann, stinga heklunálinni í lykkjuna, og draga hana fast að nálinni í stað hinnar fyrri; er þá haldið áfram að hekla, og myndast þá fit, sem má vera löng eða stutt ept- ir þörfum. Þegar heklað er ífit og yfir höfuð í hekl, er nálinni stungið ofan í miðja lykkju og tvinninn dreginn með króknum á nálinni gegnum efri hlið hennar.23 Má sjá af þessari ítarlegu útlistingu og af þeim nákvæmu skýringum sem á eftir fara um fasta lykkju, stuðul, loftlykkju, hálfan stuðul, þrefaldan stuðul, krossstuðla, draglykkju og lykkjulauf, að hekl hefur á þeim tírna verið næsta lítið þekkt hér á landi og því verið talið nauðsynlegt að lýsa aðferðinni við að hekla í öllum smáatriðum. Verður þetta ekki hvað síst ljóst þegar kaflinn um hekl er borinn saman við þau fáu orð sem viðhöfð eru um prjón í bókinni, en samkvæmt þeim var það svo almennt að ekki virtist þörf á að kenna aðferðina við það „eins og t. d. við hekl."24 Kaflanum um hekl fylgja fimmtíu uppdrættir (fyrirsagnir) af blúndum, millibekkjum og smádúkum (2. mynd),25 en í bókinni eru aðeins nítján uppdrættir af prjóni.26 Allir bera hekluppdrættirnir það með sér að þeir voru fengnir úr erlendum hannyrðaritum. Þá er athyglisvert að engar fyrirsagnir um heklaðar flíkur eru í bókinni, þó svo að gagnsemi þeirra sé getið strax í upphafi kaflans. Varðveitt hekl hér á landi Með elstu hekluðum gripum íslenskum sem varðveist hafa - auk pyngju Þóru Melsted sem áður er getið - munu vera sérkennilegar handstúkur úr ullargarni sem skráðar voru án nánari skýringa í Þjóðminjasafn Islands 1876 af Jóni Arnasyni þáverandi forstöðumanni. Síðar þegar Matthías Þórðarson þjóðminjavörður endurskráði þær sagði hann að þær virtust vera nýlegar (3. mynd).27 Fyrirmynd þeirra mun vera erlend, enda er vitað um tilsvarandi gripi í að minnsta kosti tveimur söfnum í Noregi.28 Handstúkurnar eru úr garðaprjónaðri, samansaumaðri lengju úr útlendu ullargarni, rauðleitu, en eftir öðrum hverjum garði er hekluð samhangandi röð fram og aftur úr þrí- brugðnum stuðlum úr hvítu garni, sem síðan hefur verið brydd röð af fasta- lykkjum og loftlykkjum til skiptis. Þess má geta að Matthías Þórðarson líkti ytra útliti þeirra við kýrlaka. Frá um 1885 er til í einkaeign óvenjulega löguð hekluð hyrna úr brúnu tvinnuðu ullarbandi með breiðum tvíbanda munsturbekkí fjórum litum ut- antil. Hyrnu þessa vann í æsku Valgerður Gestsdóttir (f. 1866, d. 1945) frá Forsæti í Flóa.29 Önnur hyrna af óvissum uppruna, en sams konar nema hvað hún er með öðrum litum, er í Arbæjarsafni í Reykjavík.30 Eflaust eru hyrnur þessar unnar eftir erlendum fyrirmyndum eða fyrirsögnum. Hyrna
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.