Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1995, Blaðsíða 26

30
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
Samhvarf ræður í myndbyggingu og samhæfing einstakra myndhluta er
falleg. Sýndar eru hér hinar þrjár guðlegu persónur, allar krýndar, Jesús
Kristur, María guðsmóðir og guð alfaðir, í þessari röð og talið frá vinstri til
hægri. Guð alfaðir situr hægra megin, en María og Kristur krjúpa á gólfinu.
Snýr jómfrú María beint frarn og heldur höndum fyrir framan sig þannig að
fingurgómarnir snertast, en Kristur og guð alfaðir snúa hálfvegis að henni.
Hefur Kristur yfir sér skikkju sem hylur hann ekki alveg, og er hann nakinn
við bringu. Hann er með sítt, dökkt hár, sem fellur niður á herðar, og dökkt
skegg, sem vex um kjálkana og teygist að efri vör. Hann er með uppháa,
lokaða kórónu, með litlum krossi að ofan, og styður með vinstri hendi við
gagnsæja veraldarkúlu, sem liggur á einhverri upphækkun, en ofan á kúl-
unni kross og gjörð er utan um hana, með hægri hendi snertir hann kórón-
una á höfði Maríu. Er sú kóróna upphá og opin, og lítill kross á efst. Andlit
Maríu er sporbaugslaga og ennið hátt, hárið sítt, ljósleitt og liðað. Klædd er
hún skrautofnum kyrtli með ermum, hálsmálið kringt, og hún ber skikkju.
Drottinn snertir kórónu Maríu með hægri hendi en leggur vinstri hönd á
bók sem hvílir í kjöltu honum. Kristur er berfættur, en Drottinn með skó á
fótum. Þríhyrningsskipan kemur vel í ljós við myndina af Maríu. Neðst er
tíglagólf, skreytt, sem hallar fram. Að baki í mynd liggja þrír bogar í röð
þversum yfir málverkið, bogar þessir nokkurn veginn jafn háir allir. Tengj-
ast þeir hvelfingu og sjá má að miðboginn hvílir á tveimur grönnum súlurn.
Ber persónurnar þrjár við bilin sem til verða. Bogarnir minna nokkuð á boga
í miðaldalist Ítalíu. Þil er aftan miðbogans og þess sem er til hægri, en op er
undir boganum til vinstri og þar rnyrkur. Eins og tíðum í gömlum handrita-
lýsingum kemur fram myndhluti sem hylur aðalefni myndarinnar að ofan-
verðu og úti við langbrúnir báðum megin. Er þarna fallegur kjölbogi, þrí-
skiptur, þversum í mynd, skreyttur krækiblómum. Lag hans fylgir áður-
nefndum bogum en þil tekur við ofan hans, þar sem sjást tveir lóðréttir stólpa-
endar sitt hvorum rnegin við miðju. Endar kjölbogans hvíla á grannri súlu.
Ljósið fellur inn frá vinstri hlið, eins og í vængmálverkum Ögurtöflu.
Tvær tunnuhvelfingar eru gerðar í boðunarmynd hennar. Flémalle meist-
arinn hefur tunnuhvelfingu í málverki af Jóhannesi skírara og Heinrich
Werl í Prado, þetta atriði sést í Miraflores altarisbríkinni eftir Roger van der
Weyden, í mynd hans af Kristi og Maríu í Metropolitan safninu, og í Col-
umba brík hans, í boðuninni eftir Dirk Bouts í Prado, og loks má geta mynd-
ar eftir Joos van Cleve (d. 1540) af hinni heilögu fjölskyldu.
Tjöldin í efra hluta krýningarmálverksins í bríkinni og brúðurnar við
bakhlið hásætisins, með stúfsúlum að ofan, vísa leiðina að barokkstílnum.
Tvær stúfsúlur eru við bak hásætis í mynd af Maríu mey og Jesúbarninu
eftir Quentin Massys sem er í Berlín. Er hásætið úr steini, og téðar súlur úr