Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1995, Page 140

144
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
Guðmundur Ólafsson tók um mánaðartíma þátt í hinni miklu rannsókn bæjarins „Undir
sandinum" £ Vestribyggð á Grænlandi eins og undanfarin sumur, þar sem varðveizt hafa mik-
ilsverðar leifar gripa og tréverk og þiljur bæjarhúsa.
Steinunn Kristjánsdóttir og Guðrún Kristinsdóttir rannsökuðu fornmannskuml hjá Eyrar-
teigi í Skriðdal, sem síðar getur.
Þá rannsakaði Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson beinafund hjá bænum Straumi við Straumsvík og
reyndust beinin við greiningu ytra vera frá 11.-12. öld og benda til grafreits þar á fyrri hluta miðalda.
Fornleifaskráning safnsins er í undirbúningi og var Bjarni F. Einarsson ráðinn til að skipu-
leggja hana, halda þjálfunarnámskeið og koma skráningu af stað. Birna Gunnarsdóttir vann
að úrvinnslu á gögnum um fornleifaskráningu á Seltjarnarnesi og gekk frá skýrslu.
Sjálfseignarstofnunin Fornleifastofnun Islands, sem nokkrir fornleifafræðingar hafa stofnað,
skráði fornleifar í Eyjafjarðarsveit á vegum Minjasafnsins á Akureyri. Þá var skráð í eyðibyggð-
um Hellisfjarðar, Miðfjarðar, Barðsness og Sandvíkur eystra. Þetta var lokaáfangi f skráningu
í Norðfirði á vegum Safnastofnunar Austurlands og Neskaupstaðar sem Guðrún Kristinsdóttir
stjórnaði. Víða voru fornleifakannanir í sambandi við skipulag eða meiri háttar framkvæmdir
svo sem á Svartagili í Norðurárdal vegna skipulags, á Krýsuvíkurvegi vegna umhverfismats, við
Gaukshöfða í Þjórsárdal vegna vegagerðar, milli Laugaráss og Skálholts vegna vegagerðar og hjá
Grundartanga vegna aðalskipulags.
Fornleifastofnun Islands annaðist forkönnun við kirkjugarðinn í Nesi á Seltjarnarnesi.
Bandarískir fornleifafræðingar gerðu frumrannsókn á Mosfelli í Mosfellssveit í leit að hinu
forna kirkjustæði og kirkjugarði.
I Viðey var haldið áfram rannsóknum 9. árið í röð á vegum Árbæjarsafns og var Steinunn
Kristjánsdóttir verkstjóri á staðnum.
Guðmundur Ólafsson deildarstjóri sótti alþjóðlega ráðstefnu í Oxford 22.-24. sept. og flutti
þar erindi, einnig vinnufund í Kaupmannahöfn 2.-5. nóv. um mannfólk, menningu og um-
hverfi á Grænlandi forðum. Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson sótti ráðstefnu á eynni Körmt 8. og
9. júní og flutti þar erindi. Þá heimsótti hann söfn í Hollandi 18.-24. sept. vegna rannsóknar á
leirmunum úr flaki hollenzka skipsins Melkmeyt í Flatey.
I fornleifadeild var gengið frá 9 skýrslum um rannsóknir fornleifa og vettvangskannanir.
Það skal nefnt hér, að 19. des. undirritaði Island samninginn um heimsminjaskrá og vann
Vilhjálmur Örn Vilhjálmsson á vegum Menntamálaráðuneytisins að tilnefningu og greinar-
gerð um staði á Islandi á skrána, en hann hafði setið tvo fundi samnorræns vinnuhóps um
framkvæmd samningsins.
Bókasafn. Ritauki á árinu var 155 bækur, margar fengnar í skiptum sem og tímarit. Má ætla,
að ritaeign safnsins sé nú um 12 þús. bindi að meðtalinni bókagjöf Fríðu Knudsens og Þorvald-
ar Þórarinssonar, sem getið var í síðustu skýrslu. Þær bækur voru enn óskráðar um áramót.
Tímarit og ritraðir, sem safnið fær nú, eru um 230 og hefur fækkað nokkuð af sparnaðar-
ástæðum. Myndbönd eru 47 og fjölgaði um tvö á árinu. Bókasafnið sérhæfir sig á rannsóknar-
og fræðasviði Þjóðminjasafnsins og er samvinna við önnur opinber bókasöfn um bókakaup.
Skráð útlán voru 474 til starfsmanna og millisafnalán 43. Öll bókasafnsþjónusta við aðra
hefur aukizt mikið síðan safnið tengdist Gegni 1992. Afturvirkri skráningu miðar hægt, en búið
er að skrá þannig um þriðjung íslenzku bókanna en einungis lítinn hluta hinna erlendu. Pláss-
leysi háir bókasafninu mjög og hefur orðið að grisja það og setja bækur í geymslu.
Gróa Finnsdóttir bókavörður er í 60% starfi. Hún sótti stjórnarfund og aðalfund ARLIS-
Norden 19.-21. maí í Gautaborg svo og ráðstefnu. Hún annast færslur um íslenzk þjóðfræði í
alþjóðlegu þjóðfræðaskrána lnternational volkskundliche Bibliographie.
Húsverndardeild. Húsverndardeild sér um viðhald, rekstur og eftírlit með fornhúsum safnsins
og þeim húsum sem það hefur gert samkomulag um rekstur og viðhald á. Þau eru nú 38 talsins
víða um land og eru í daglegu tali nefnd Húsasafn Þjóðminjasafnsins. Flest eru þau opin
almenningi og hafa verið settar upp sýningar í mörgum þeirra í samvinnu við byggðasöfn.
Viðhald húsanna er kostnaðarsamt þar sem þau eru flest byggð úr torfi og grjóti og fimbri
hið innra, sem allt krefst mikils viðhalds.