Fylkir - 01.01.1923, Page 12

12
SCb myndast þegar SO2 sameinast óbundnu oxygen, einnig þeRa'
sum sulphur sölt eins og gypsuin (CaSOi 4-2H2O) eru brend.
E11 MgO (magnesia) er til í fjölda steintegunda, sem byggja berg'
tegundir íslamls, t. d. í pyroxen tegundunum, hypersthen, diopsid,
og augit; einnig í amphibole tegundunum, actinolít og liornblend,
og sömulciðis í biotit og olivín.* Eessar tegundir eru algeng"
gestir í blágrýti, grágrýti, gabbró og hraunsteinum. (Sbr. Dana-
Minerology, útg. 1916.)
(}æti menu nú þess, að leir og aur myndast, fyrir áhrif veðu's
og vatns, við uppleysing málmanna kalium, natrium og calciuni 111
vanalegum bergtegundum, nl. blágrýti, grágrýti, baulusteini, móbeig'
o. s. frv., þá er mjög líklegt, að sumar leirtegundir hér á íslandi geý'111
öll þau efni, seni þarf í gott serhent, og það í ríkum mæli, ncUHt
kalkiö. I ofangreindum leirtegundum er kalkið nl. að eins 1 ð(l,;"
af vigt leirsins, en þarf að vei-a 60% til sementsvinslu. I’arf l,v'
að bæta við leirinn segjum vigtinni x kg af kalki, þegar leirif'11
vegur segjum y kg, þannig, að ^^ j- x^ : ^y : : 3 : 2. Þar af le'1^
andi er x = 5/r y.
MóheUan (ssandsteinn ) nr. 106, næstum sams konar sen'
76 í steinaskrá Fylkis [sjá 12. hls. V. h. og 80. bls. VI. h. FyH'
iir.
is), geymir, samkvæmt efnagreiningu hr. T. O. 20°/o vigtar si
iiiua'
ai|l'
af hreinu jám oxid (Fe203), þ. c. 14°/o af hreinu járni og
þess 13% af aluminium oxid, þ. e. 69°/o hreint aluniini1111''
Oeymir því liver smálest (eða 1000 kg) ntóhellu þeirrar Hb *<r'
* lifnasamsdning þessara steintegunda cr sem liér segir:
Hypersthen, (Fe,Mg)SiC>3), þ. e. járn magnesium silicat. j
Dlopsid, CaMg(Si03)2, einnig Ca(Mg, PegSiOaþ, calc. magn. járn sil|C
Aitgit, CaMg(SiOj)2 | (Mg,Fe)(AI,Fe)2SiOo, þ. c. calc. magn. járii
silicat. j
Actinolit (geislasteinn), Ca(MgFe)3(Si03)i, þ. e. cal'c. magn. járn s’l|C
Hornblcnd, efnin sömu sem í actinolit j Na2Al2(SiO:))i-f (Mg,Fe)2(
Fe)tSi’Oi2. .
Biotit, (H,K)2(Mg,Fe)2Ah(SiO))3; einnig (H,K)2(Mg,Fe)4(AI,F'e)2(SiOo
Olivin, (Mg.FeýrSiOi.
(Sbr. Dana’s Minerology, útg. 1916, bls. 382 468.)