Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.07.1886, Síða 19

211
eptir hann það, er teljandi sé, af prentuðum ritverkum.
Hann hirti alls eigi um þá frægð, er hann samkvæmt
þekkingu sinni hefði hlotið að ávinna sér, ef hann
hefði ritað bækr. Hugr hans og stundun öll miðaði
að því, að safna í eitt andlegum fjársjóðum Norðrlanda
á horfnum öldum, svo að seinni tíma menn mættu sí-
fellt auðgast af þeim. þ>ó nú margt af því, er hann
hefir ritað, færist í eldinum, eru þó athugasemdir þær,
er hann hefir ritað um hvert handrit, bréf og blað, er
hann fékk, og sem enn eru til, órækr vottr um hans
djúpsæju þekkingu og nákvæmni í að kynna sér allt
það, er laut að sögu hvers handrits, og eru þessar at-
hugasemdir hans hið mesta dýrmæti. Með fornfræða-
þekkingu sinni . og hinni dæmalausu eljan í að safna
fornritum, sem hann gaf öll háskólanum, áðr en hann
andaðist, og stofnaði um leið af efnum sínum sjóð handá
íslenzkum stúdentum, er stunduðu fornfræði, hefir Árni
getið sér meiri frægð en flestir samlendir rithöfundar
þeirra tíma, enda mun hans jafnan minnzt með þakk-
læti af öllum þeim, er unna íslenzkri tungu, íslenzkri
fornfræði og sögu. Ýmsir hafa ámælt Árna fyrir það,
að hann hafi rúið landið hinum dýrmætu handritum,
og þau síðan mörg þeirra farizt í brunanum í Kaup-
mannahöfn; en þess verðr að gæta, að Árni var ein-
mitt sá, er frelsað hefir mörg fornrit frá gjörsamlegri
glötun, því svo hirtu þá sumir menn hér á landi, og
það jafnvel lærðir, lítið um hin ágætu skinnhandrit
fornaldarinnar, að þeir rifu þau í sundr og bundu með
bækr; og það mun mega fullyrða, að færra mundum
vér vita um vora ágætu forfeðr, en vér nú vitum, ef
Árni Magnússon hefði eigi safnað handritum þeim,
sem viða um land vóru á sundrungu og í misjafnri
geymslu, á einn stað, en ritað margt upp, sem að
skömmu bragði hefði annars glatazt.
14*