Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.07.1886, Blaðsíða 97

fet yfir sæ), fór Prschewalski suður um fjöllin, en komst
ekki yfir Yangtzekiang, því.bæði var áin mikil og straum-
hörð og rennur þar víðast í gljúfrum; sneri hann þá aptur
norður að Hóanghó. A þeirri leið réðust Tangutar á hann
tvisvar sinnum með 300 riddaraliðs, en þó Eússar væru fá-
ir þá voru þeir miklu betur vopnaðir og urðu Tangútar frá
að hverfa og höfðu misst marga menn og hesta. I júlí-
mánuði sneru þeir aptur til Zaidam; hittu þeir á þeirri
leið friðsama Tangúta, sem voru að leita að gulli. Prsche-
walski segir, að ógrynni gulls sé í fjöllunum í Norður-
Thibet; spáir hann því, að þaðan muni engu minna fást
af dýrum málmum en frá Kalíforníu, þegar siðaðar þjóðir
hafa náð yfirráðum yfir þessum löndum.
I Zaidam dvöidu þeir Prschewalski rúman mánaðar-
tíma, fundu þeir þar mörg dýr merkileg, tvær nýjar gaupu-
tegundir, nýja tegund af fjallafé, nýjar antilópu- og héra-
tegundir, og margár fuglategundir áður ókunnar. |>egar
þeir ætluðu að halda á stað, sýktust flestallir úlfaldar
þeirra af sjúkleika þeim, er Mongólar kalla »chassa«; fæt-
urnir bólgnuðu á dýrunum, þau urðu lystarlaus og fengu
hitaköst. Bptir þrjár vikur var úlföldunum batnað, nema
7, sem þeir misstu úr sýkinni. þenna sama veikleika fá
bæði hestar, kýr og kindur, og kennir Prschewalski það
ofsahita á sumrum, hörðum saltkenndum jarðvegi og
söltu fóðri. Meðan Prschewalski dvaldi í Zaidam, fór þar
um kaupmannalest mikil með alls konar varning; höfðu
þeir 200 »yak«-naut til áburðar og urðu flestöll nautin veik
af þessum sjúkdómi. 18. sept. 1884 hélt Prschewalski
á stað vestur með Kynlyn-fjöllum að sunnan; á sléttlend-
unum er jarðvegur alstaðar salti blandinn, ár frá fjöllunum
hverfa sumar í sandinum, sumar renna í saltpolla og
fen. Ibúarnir eru Mongólar og lifa á kvikfjárrækt; segir
Prschewalski, að þeir séu bæði latir og óþrifnir. Bitt sinn
keypti hann smjör hjá Mongóla einum og átaldi hann fyr-
að bæði væri ull og skarn í smjörinu; þá svaraði Mon-
gólinn: »hverjum rétttrúuðum ber að lifa eins og guð vill;
Tímarit hins íslenzka Bókmenntafjelags. VII. 19