Eimreiðin - 01.01.1895, Blaðsíða 7

7
Framangreindir flutningsmenn hafa í frumvarpi sínu, — sem
járnbrautanefnd þingsins kallaði »nytsemdarverk, er stórþakka væri
fyrir vert«, — gert frekar grein fyrir ýmsu, bæði að því er snertir
hina fjárhagslegu og verkfræðislegu hlið málsins og enn fremur
yfirstjórn brautanna, sem allt verður að takast til greina, er um
slíkt er að ræða.
Af frumvarpinu má sjá, að nú er árlega varið hvorki meira
nje minna en hjer um bil Ýti miljón’ króna til akbrauta, og mun
það engurn vafa undirorpið, að mikill hluti þeirra verði á slíkri
járnbrautaöld, sem nú er, álitinn úreltur um það þær eru búnar.
Er gert ráð fyrir að fje það, sem varið er til þjóðveganetsins eins,
muni nema urn 85 miljónum króna, og er í ráði að verja 38 milj.
kr. af þeirn til nýrra þjóðvega í nánustu framtíð. Má af þessu sjá,
að það eru engar smáræðisupphæðir, sem menn hafa ætlað að verja
til samgöngubóta, er önnur samgöngufæri, sem eru margfalt hagan-
legri og betur samsvara þörfum tímans, hafa þegar kornið fyrir
kattarnef.
Og hvað kostar nú smábraut eða þriðjungsbraut (tertiærbane)
í samanburði við þessa nýju þjóðvegi? Við höfum reyndar enn
sem komið er litla reynslu í gjörð slíkra smábrauta; við höfum
ekki nema Nestun-Osorbrautina við Björgyn, er ferðir hófust á í
haust er leið, og Lillesand-Flaksvandbrautina, sem verið er að leggja
og auk þess fáeinar aðrar, t. d. Blakjer-Berkelaugsbrautina í Akers-
hus, sem reyndar er ekki komin lengra en að lega hennar hefur
verið rannsökuð og áreiðanlegt yfirlit gert yfir kostnaðinn við
gjörð hennar. En flutningsmennirnir ætla þó, að reynslan rnuni
sýna, að kostnaðurinn við brautargjörðina (brautarstæði og tein-
unga) muni að öllu samanlögðu ekki verða meiri, en kostnaðurinn
við að leggja viðunandi akbraut. í útgjaldabálk járnbrautarinnar
bætist nú reyndar við kostnaður til eimreiða (lokomotiver), vagna
o. s. frv. En þessi kostnaður er á slíkum smábrautum fremur óveru-
legur og eins mundu menn allajafna sleppa að hafa nokkurt stöðva-
hús eða stöðvaþjóna. En þótt nú þess konar smábraut kosti dálítið
rneira en akbraut, þá verða menn hins vegar að gæta að því, að
þar sem á hverju ári þarf að verja fje til viðhalds á akbrautinni
(og snjómoksturs á vetrum), þá fá menn af slíkri járnbraut, sje hún
gerð og lestaferðunum fyrir komið með tilhlýðilegri hagsýni, árlega
tekjur eða ágóða, til þess að borga með vexti og afborgun af stofn-
fje því, er lagt hefur verið í brautina. Ekkert getur i rauninni