Eimreiðin


Eimreiðin - 01.01.1895, Blaðsíða 69

Eimreiðin - 01.01.1895, Blaðsíða 69
69 andvirði þess, er ein hefðarkona ber á sjer af gulli og gimsteinum, nægja til uppeldis meðalheimili á Islandi i mörg herrans ár. En hjer þarf sem sje ekkert til að spara, auðurinn er nógur og sjer lítt högg á vatni, þótt snarað sje út nokkrum þúsundum króna. Auðmönnum eru því nær allir vegir færir á vorum dögum og víðast hvar eru þeir í mestu hávegum hafðir. Fj'rir þúsundum ára síðan reistu Israelsmenn sjer gullkálfa, er þeir tilbáðu, og liggjum vjer þeim á hálsi fyrir það tiltæki. En þegar vel er að gætt, er gulltilbeiðsluöldin enn við lýði. Kaupmenn eru gullkálfar vorra tima og fer enn mörgum manninum líkt og Israelslýð, að honum er gjarnt að falla fram og tilbiðja þá. Eitt er það þó, er á milli skilur, en það er það, að oss birtist enginn Móses, er með helgri vand- lætingu hrindi þessum falsguðum niður af blótstöllunum. Enginn skilji orð min svo, sem auðmenn þessir hafi eigi orðið neitt til að vinna til þess að öðlast auðæfi sín, eða að þeir eigi verð- skuldi virðingu manna. Margir meðal þeirra hafa mátt berjast áfram gegn um andstreymi og óteljandi torfærur, áður þeir næðu að verða auðugir og mikils megandi menn, og eigi hafa þeir l^gt árar í bát og sezt í helgan stein, þótt þvi takmarki væri náð. Ber því eigi að leyna, að það er vezlunarstjettin, er Danmörk á að mörgu leyti að þakka eigi aðeins velmegun sina, heldur og ýms stórvirki í þarfir menningar og framfara. Hafa einstakir auðmenn gefið stórfje til menningar- og fram- fara stofnana. Láta þeir sjer þannig eigi, eins og margur kann að ætla, um það eitt hugað, að safna sem mestu gulli og leggjast á það eins og drekar, heldur gera sjer jafnframt far um, að verja fje sínu og fjöri í þarfir þjóðar sinnar á þann hátt, er að beztum notum má koma. Svo sem hjer að ofan er frá skýrt, er hin glæsilegasta hlið Hafnar- lifsins, þar sem allt er gulli roðið. Birtist hjer stórkaupmaðurinn og verksmiðjueigandinn í 'ailri sinni dýrð meðal jafningja sinna. Þykir oss nú hlýða að snúa að hinni gagnstæðu hlið, ranghverfunni, til saman- burðar og víkur þá sögunni til verkamannsins. Leiðin liggur inn i eitt af hinum myrku og daunillu strætum, er áður er á minnzt. Hús stórbæjanna eru þannig úr garði gerð, að hvert einstakt hús er líkast því, sem fjögur hús sjeu byggð sarnan i ferhyrning með auðu svæði í miðju. Nefnist svæði þetta húsagarður. Verkamenn eiga tíðast hýbýli sin handan yfir garðinn, og má leita þeirra ýmist í kjallaranum, er aldrei sjest sólargeisli, eða i óþjettum kytrum uppi undir þakskeggi og eru þá rið óteljandi upp að ganga. Eru hýbýli hjer ódýr- ust og þó rándýr. Óheilnæmt er lopt alloptast hjá þeim, er i bakhýsum búa, og leggur viða óþef og svækju upp úr garðinum. Á ýmsum stöðum eru fest tengsli úr einum glugga i annan yfir þveran garðinn og á þau hengd föt til þerris. Alltítt er það, að verkamenn með mikilli fjölskyldu hafi eigi nema eitt eða tvö herbergi og liggur þar hyskið allt i kássu. Fátt er hjer um búsgögn og þunnskipað af nauðsynjaáhöldum. Hafi húsfaðir fasta atvinnu og sje reglusamur, er kaup hans alloptast nægilegt til lifsuppeldis; þó verður að halda sparlega á. Gangi vinnan aptur á móti skrykkjótt, er opt sára bágstatt hjá mannrýjum þessurn. Kona og börn verða þá að vetrinum til að hnipra sig saman i einhverju horninu skjálfandi af kulda og máttvana af matarleysi, meðan húsfaðir er uti að leita sjer atvinnu. Rýja vesalingar þessir sig smátt og smátt inn að
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Eimreiðin

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.