Eimreiðin - 01.01.1895, Blaðsíða 6

6
svæðið austur á við til hinna sænsku grannsveita, og mjóspora-
svæðið fyrir vestan Kristjaníu.
En þó nú stofnbrautanet landsins fari þannig að færast í ákveðið
lag, mega menn þó ekki missa sjónar á þeirri stórkostlegu þýð-
ingu, sem smábrautirnar eða sveitabrautirnar hafa. Stefnan er og
verður að vera sú, að enginn bær eða sveit linni látum fyrri en
hún hefur náð í þetta mikla töframeðal: járnbrautina. Mönnum
hefur nefnilega nú farið svo mikið fram í járnbrautagjörðinni, að
sú sveii, sem hefur ráð á að gera nokkurn veginn góðan veg, hún hefur
líka ráð á að leggja einfalda járnbraut (tertiærbane). Eða rjettara
sagt: í þeirri samkeppnisbaráttu, sem menn nú á dögum verða
að heyja fyrir lífi og efnahag, ætti engin sveit frarnar að hafa ráð
á að sóa burt peningum í að leggja akbrautir, þegar hún getur
fengið sjer járnbraut, sem gerir margfalt meira gagn, fyrir hjer um
bil sömu upphæðina.
Þessar ódýru smábrautir eiga að koma jafnvel afskekktum
bæjum og sveitum í daglegt samband við aðalbrautirnar. Þær eiga
að flytja afurðir þeirra ódýrt og áreiðanlega á markaðinn. Þær
eiga og að flytja heim aptur iðnaðarefni, er vinna megi í iðnaðar-
stofnunum, sem náttúran hefur í svo ríkulegum mæli veitt okkur
ókeypis vinnuafl til að reka, þar sem eru fossarnir okkar. Þær
eiga að gera öll dalverpi að samgrónum hlutum alls landsins, svo
að þau standi ekki framar sem ókenndir hjáræningjar hvert gagn-
vart öðru eins og á dögum Haralds hárfagra. Þær eiga að tengja
hin ýmsu fylki saman í eina stóra þjóðlega heild, sem i hagfræðis-
legu tilliti lúti sömu lögum og lofum.
Það er nógu gaman að sjá, hversu hagvirkjafræðin leitast nú
við að korna gjörð þessara sveitabrauta svo fyrir, að kostnaðurinn
við hana verði sem minnstur. Því það verður að ganga fyrir öllu,
að hún geti orðið ódýr. Hraðinn, sporbreiddin o. fl. verður að
sitja á hakanum. Hinar gömlu, aflóga akbrautir eru notaðar undir
teinunga járnbrautarinnar. Til þess að komast hjá að grafa dýr
brautargöng og byggja fjölda brúa, þræða hinar nýju brautir sig
áfram i bugum eptir því sem landslagi er háttað, eða þá hefjast
allt i einu á tannröðlum upp hálsa og hlíðar, sem eru engu óbratt-
ari en klif hinna betri vega vorra. Menn brúka ýmist eim (gufu)
eða rafmagn, eptir því sem á statt er og bezt þykir henta á hverjum
stað. I stuttu máli: járnteinungarnir ryðja sjeralls staðarbraut; komist
þeir ekki á einn hátt, komast þeir á annan hátt.