Eimreiðin


Eimreiðin - 01.01.1895, Blaðsíða 26

Eimreiðin - 01.01.1895, Blaðsíða 26
2 6 stofnananna í stað Skúla, sem var bolað frá. Kom nú tilgangur fjelagsins brátt í ljós, en hann var sá, að upphefja stofnanirnar smátt og smátt. Ljet ijelagið höggva upp eina fiskidugguna í Kaup- mannahöfn, en Ari tók til óspiltra málanna í Reykjavik og rak ástæðulaust megnið af vinnufólkinu burt frá stofnununum svo það ráfaði um vinnulaust og átti við mesta harðrjetti að búa. Af 8 vefurn, er stöðugt höfðu gengið meðan Skúli hafði ráðin, gengu nú aðeins 2—3, og einn vefara rak Ari burt af því honum þótti hann vefa of niikið! Klæðin voru af ásettu ráði gerð of mjó og send út urn hafnir landsins illa þæfð og illa lituð, allt til þess að vekja óvild á stofnununum. Þegar klagað var yfir vefnaðarvörunni sögðu kaupmenn: »Þetta er iðnaður ykkar eigin lands, þarna getið þið sjeð!« Báru þeir það svo fram erlendis, að stofnanirnar væru að engu nýtar og Islendingar sjálfir óánægðir með þær. Skúli bar fyrst um sinn harm sinn í hljóði, en er hann sá hvað verða vildi, fjekk hann eigi lengur orða bundizt og ljet nú ákærurnar afdráttarlaust dynja yfir fjelagið. Um þessar mundir (1771) kom hin svo nefnda »Landkommissíón« til íslands, og var henni falið á hendur að kynna sjer ástand landsins. Skýrði Skúli henni ýtarlega frá málum þessum og bar þungar sakir á fjelagið, en sýndi fram á, hverju stofnanirnar hefðu fengið áorkað. Ljet hann eptir- fylgjandi fjárhagsyfirlit fylgja skýrslu sinni: Hús, áhöld og afurðir stofnananna nema......... 175,194 d. 83 sk. Konungur hefur lagt til þeirra 61,097 d. 42 sk. Hluthafendur hafa lagt til... . 6,640 — 60 — Skuld stofnananna........... 1,276 — 57 — ------------------ 69,014 — 62 — Afurðir stofn. hafa því numið 106,180 d. 21 sk. *Landkommissíónin« skýrði frá hinu bága ástandi stofnananna, er hún kom aptur til Hafnar, en gat þess jafnframt, að hún áliti að þær mættu verða landinu til mikillar blessunar, ef lögð væri rækt við þær framvegis. Leiddi þetta til þess, að stjórnin 1772 eptir beiðni Skúla nefndi til 2 menn að dæma í máli fjelagsins og stofnananna. Fjell dómurinn árið eptir og hljóðaði á þá leið, að fjelagið skyldi gjalda hluthafendum 46260 dali fyrir meðferð þess á stofnununum. Eins og við mátti búast gazt fjelaginu eigi að þessum úrslitum og áfrýjaði dómnum. En áður málið yrði til lykta leitt, varð breyting á verzluninni og tók konungur við enn á ný (1774), en fjelagið
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Eimreiðin

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.