Eimreiðin


Eimreiðin - 01.01.1895, Qupperneq 19

Eimreiðin - 01.01.1895, Qupperneq 19
19 Islenzkar iðnartilraunir. I. Iðnaðarstofnanir d íslandi á 18. öld.1 Það hefur þráfaldíega verið tekið fram bæði í ræðum og ritum, hve ástand Islands á síðastliðinni öld var aumlegt. Svo má að orði kveða, að allt það, er skráð hnnst um ástand landsins frá þvi Lauritz Gottrup í byrjun aldarinnar fór utan til þess að reyna að sjá svo til, að á einhvern hátt yrði bætt úr neyð Islend- inga, og til þess árið 1785, að í ráði var að flytja alla Islendinga suður á Jótlandsheiðar, sje ein samanhangandi raunarolla. Hvervetna ómar í eyrum barlómurinn um verzlunaráþján, eldgos, óáran og drepsótt á mönnum og skepnum. Má því eigi saka neinn um, þótt honum renni til rifja slík vesöld og skipi 18. öldinni á bekk með hinum myrkustu tímabilum í sögu lands vors. Því ber eigi að neita, að þessi algenga lýsing á ástandi lands- ins á 18. öld er að mörgu leyti rjett og hefur við rök að styðjast; þó má eigi gleyma því, að þetta er aðeins önnur hlið málsins. Sje það rjett að taka hana fram svo skýrt og skorinort, þá er hitt engu síður rjett, að láta hinni hliðinni bregða fyrir öðru hverju, að minnast lífsmerkja þeirra, er finna mátti hjá þjóðinni mitt í allri eymdinni og vesöldinni, og að geta viðreisnartilrauna þeirra, er einstakir ættjarðarvinir ljetu sjer annt um að koma á framfæri og studdu af alefli. Þess ber að geta jafnframt eymdinni og ve- söldinni, að aldrei hefur máske verið unnið af meiri dugnaði, elju og ósjerplægni að framförum landsins en einmitt á þessu tíma- bili. Hjer skal aðeins lítið eitt minnzt á iðnaðartilraunir þær, er komust á fót á Islandi um miðbik 18. aldar, og einkum þá grein þeirra, er snerti ullariðnað. Flestum íslenzkum rithöfundum, er minnast á Harboe biskup og dvöl hans á Islandi 1741—45, ber saman um, að hann hafi átt allra manna mestan og beztan þátt i að vekja athygli stjórnar- innar á Islandi og ástandi þess og hvetja hana til aðgjörða. Stjórnin ljet sjer orð hans að kenningu verða og ritaði brjef sýslu- mönnum og öðrum embættismönnum landsins og bað þá láta í 1 Rúmsins vegna sjer höf. sjer eigi fært að vitna til heimildarrita, sem þó væri æskilegt. Aðeins skal þess getið, að ritgjörð þessi mestmegnis er byggð á skjölum ffá Skúla landfógeta Magnússyni til oLandkommissíónarinnartí og á brjefum til stjómarinnar, sem hvorttveggja finnst á Ríkisskjalasafninu í Kaupmannahöfn. 21
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80

x

Eimreiðin

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.