Eimreiðin - 01.01.1895, Qupperneq 33

33
Nú er öldin önnur. Jeg var hjeraðslæknir í Skagafjarðarsýslu
í tæplega 2 ár (1892 — 1894), en þennan stutta tíma rannsakaði jeg
þar 18 sjúklinga með lungnatæringu. Þessi tala er sannarlega ekki
gripin úr lausu lopti, því að jeg veit með vissu, að af þessum 18
sjúklingum eru nú þegar 10 ddnir, svo mikinn manndauða gerir ekki
nein önnur tegund brjóstveiki á svo stuttum tíma, þegar um mið-
aldra sjúklinga er að ræða. Tveir af þessum 18 sjúklingum voru
um fertugt, hinir allir yngri.
Ekki er veikin fágætari hjer sunnanlands eptir þeirri reynslu,
s'em jeg hef fengið. A rúmu missiri hafa hjer leitað min 16 sjúk-
lingar, sem jeg þykist mega fullyrða að hafi lúngnatæringu. Af
þessum hóp hafa raunar að minnsta kosti 2 fengið sjúkleikann
erlendis; auk þeirra er 1 af Norðurlandi og 1 af Austurlandi.
Hinir virðast hafa fengið veikina hjer á Suðurlandi núna seinustu
árin. Jeg tala hjer aðeins um þá sjúklinga, sem jeg hef rannsakað
sjálfur, en það er auðvitað ekki nema lítill hluti. Mín reynsla er
þvi sú, að lungnatæring sje nú engan veginn fágæt veiki hjer á
landi; sje það borið saman við sögusögn þeirra Schleisners og
Finsens, hljóta menn að játa, að veikin hefur aukizt að mun á
seinasta mannsaldri.
Þar eð veikin veldur svo miklum manndauða, sem raun er á
orðin erlendis, er það augljóst, að voði er á ferðum, ef hún heldur
hjer áfram jafnhröðum fetum. Hjer er sannarlega um alvarlegt mál
að ræða. Vjer erum svo fámenn þjóð, að vjer megum ekki við
því, að nýr sjúkdómur festist í landinu, sem leggur fjölda manna
í gröíina á unga aldri. En það mun sannast, að svo verður, nema
alþýða leggi sig sjálf alla fram til þess að sporna við því. Þetta
er veiki, sem nú þegar er komin svo víða, að ekki er unnt að
reisa skorður við henni með lögboðnum sóttvörnum. Það þarf
sífellda aðgæzlu almennings til þess að verjast henni, og það er
erfitt, einkum þegar á það er litið, hve sárlega illa íslendingar eru
viðbúnir vegna húsakynna og alls aðbúnaðar; en veikin er svo
hættuleg og torlæknuð, að mikið er leggjandi í sölurnar til þess
að forðast hana. Það er mín skoðun, að með góðum vilja megi
að minnsta kosti tefja fyrir og draga úr útbreiðslu veikinnar, en
til þess rnenn skilji þau ráð, sem jeg tel heppilegust í þessa átt,
verð jeg að fara nokkrum orðum um eðli hennar, uppruna og
gang.
Fyrir 12 árum síðan tókst þýzkum lækni, Koch að nafni, að
3