Eimreiðin - 01.01.1907, Blaðsíða 18

i8
brenna síðan. Urðu þær aðfarir hins fræga siðbætanda blettur á mann-
orði hans, því þar brauzt bæði metnaður og hatur á milli. Nú gengu
þingmenn í skrúðgöngu að minnismerkjum beggja og vígðu þau lárviðar-
sveigum. Þannig hafa tímarnir breyzt, enda munu hinir ströngustu fylgis-
menn Kalvíns nú á dögum ekki sjá allan mun á kenningum þeirra keppi-
nauta, því Servetus var og hinn mesti skörungur. Servetus var læknir og
vísindamaður, og fann fyrstur allra lög blóðrásarinnar, og löngu fyr en
Harwey. Hinn þriðji nafntogaði maður á þinginu, er nefna þarf, var
öldungurinn Hyacinthe (Pére H. Loyson). Hann er heimsfrægur pré-
dikari, mælskumaður og guðsmaður; hann hefur, líkt og Tolstoi, verið
útilokaður úr kaþólsku kirkjunni, en þó er hann ástgoði hennar undir
niðri, og allir blessa hann, eins Gyðingar og Múhameðstrúarmenn. Hér
er lítill kafli úr ávarpi, er hann mælti á þinginu. Þingmenn fréttu frið-
gerðina milli Rússa og Japana einmitt meðan fundirnir stóðu, og sendu
þegar heillaóskir keisurunum og forseta Bandaríkjanna. Þá stóð Hya-
cinthe upp og mælti: »Hví skyldum vér kristnir menn kalla Japana
heiðingja? Nú hafa þeir sýnt, að herfrægðina meta þeir minna en
drengskap og göfuglyndi, þá er þeir friðinn semja«. Við annað tæki-
færi sagði hann: »Hið fyrsta allsherjar kirkjuþing tel ég ekki það, sem
haldið var í Niceu 325, heldur það, sem var haldið í Chicago 1903,
því að það setti kaþólskur biskup með vorri drottinlegu bæn, og því
þingi sleit rabbí, sem var Gyðingur, með hinni sömu bæn«. — — »Eg
lýsi blessun minni yfir alla trúmenn og guðsbörn, hvort heldur þeir eru
kristnir, Gyðingar, Múhameðsmenn eða Hindúar«. — — »Eg vil láta
sameina öll eingyðistrúarbrögð í trausti til alföðursins eilífu miskunnsemi,
svo engin fyrirdæming sé lengur til«. far voru Hindúar og Japanar
viðstaddir, og stóðu þeir upp eins og hinir kristnu og Iutu hinum góða
öldungi. Hann og kona hans eru mjög kunnug á Austurlöndum, og Iofa
mjög guðrækni þarlendra manna, þar sem ofsi og óstjórn hefur ekki
spilt öllu.
31. ágúst steig dr. M. J. Savage í stól Kalvíns og hélt svo lát-
andi ræðu:
»Eg vil biðja yður að veita athygli því efni, er ég hefi valið og
orða svo: Trúin; margs konar búningur hennar ogeilífikjarni.
En ræðutexti minn eru orð Páls postula, 2. Kor. 5,20: »Látið yður sætta
við guð«.
Það eru færri ár síðan liðin en tímabil sögunnar teljast, að trúar-
játning kristindó msins var álitin að vera fast og órjúfanlega ákveðin í
öllum höfuðgreinum, fyrir alla ókomna tíma. Mjög merkur kennimaður
í Brooklyn (við New York), sagði fyrir nokkrum árum, að framfarir í
guðfræði væru fjarstæða. Frá hans hálfu skoðað og eftir hans fullyrð-
ing var það mál löngu útkljáð. Guðfræðin, sagði hann, væri ekki annað
en skýring skynseminnar og þýðing hinnar guðdómlegu og óskeikandi
opinberunar þess sannleika, sem guð_ hefði mönnum gefið. í slíkri opin-
berun gæti engar framfarir orðið. Ég ímynda mér, að vart hafi hinum
mikla manni, sem forðum átti þennan prédikunarstól og héðan lýsti
boðum og banni eins og frá andans veldisstóli, komið það til hugar, að
höfuðlærdómar trúarfræða hans mundu nokkurn tíma breytingum taka