Eimreiðin - 01.01.1907, Blaðsíða 23

23
er sagt, að ég verði maður betri fyrir þá sök, og sama er að segja um
þær erindagjörðir, sem ég rek. þær þurfa ekki að vera mildari, veg-
lyndari eða merkilegri fyrir það, Það sem gjörir oss sannmentaða er
það, hvað vér erum, en ekki hvað vér getum gjört eða hvað fljótt og
furðulega það er afrekað.
Hið eina, sem oss mestu varðar í veröldinni, er þá þessi tegund
trúarbragða, sem ég hér um ræði, að komast í rétt samfélag við Guð
og náunga vora. Þetta er einkavon veraldarinnar.
Nú er ég kominn að því að tala nokkrar mínútur um kirkjuna og
hennar samband við þá trúartegund, sem ég hefi hingað til verið um að
tala. Kirkjan á hvaða tímabili sögunnar sem er — og þegar ég hér
tala um kirkju, innilyk ég í nafninu hof og musteri hvers konar trúar-
bragða sem eru — kirkjan er hin einasta stofnun fyrir trúarlíf manna
hvar og á hvaða tíma sem hún er til, og ber einkunnir þjóðar þess
tíma. Gamli presturinn á Nýja-Englandi sagði mikið sannleiksorð með
fyndnu spaugsyrði um kirkju þá, er hann þjónaði. Hann sagði að ef
Drotni þóknaðist að stofna kirkju eða söfnuð á þeim stað, þá yrði hann
að byggja úr því fóiki, sem þar væri fyrir. Vildu menn stofna trúarfé-
lag á einhverju tímabili veraldarsögunnar, og á hvaða stað sem væri undir
himninum, mættum vér búast við, að það yrði líkt þeirri þjóð, sem þar
byggi fyrir — mættum búast við, að hún væri þröngsýn, skamt komin
í skilningi, hjátrúarfull og grimmlynd, ef slíkir eiginleikar einkendu tíma
þeirrar þjóðar. En það vildi ég hafa tekið fram, sem ég og álít að sé
hinn mesti sannleiki, að ég álít að kirkjan sé hin bezta og þýðingarmesta
stofnun á jarðríki. Það hefur hún ávalt verið, og það mun hún ávalt
verða. Hvers vegna? Vegna þess að hún er hin einasta stofnun, sem
ávalt hefur til verið, sú er hefur fyrir beinlínis markmið að gjöra menn-
ina eins og þeir eiga að vera og koma þeim í rétt samband við Guð
og hverjum við aðra. Það hefur engin önnur stofnun til verið, né getur
orðið til, nema hún verði kirkja, sú er þann beina tilgang og markmið
hefur. Látum þá kirkjuna vera svo ófullkomna, sem vill, og þótt hún á
vissum tímum sé bæði hjátrúarfull og grimmlynd; minnumst einungis þess,
að tíminn var ekki betri. Oss verður á stundum að dæma Kalvín eins
og hann hefði verið hinn eini grimdarseggur sinnar tíðar, fyrir þá sök
að Servetus var brendur á báli með hans ráði. En voru önnur félög og
stofnanir á Kalvíns dögum vitrar, fijálslyndar, mannúðlegar og mildar, og
hann einn undantekning? Hann var barn sinna tíma. Og nú vil ég
benda fingri mínum á það, sem ég álít að sé sérstaklegasti, einkennileg-
asti og skaðlegasti galli kirkjunnar á öllum öldum, það sem verið hefur
rót og uppruni að flestu illu, sem fylgt hefur kirkjunni í verki hennar
og framkvæmd. Hefði ég tíma til, hefði ég bent á, hverjar bætur fylgdu
því böli, en því verður að sleppa í þetta sinn. Þessi mikli löstur kirkj-
unnar hefur æ verið helgivald hennar og gjörsamlega órökstuddu óskeik-
unarkröfur. Til síðustu tíma hefur hvert kirkjufélag í heiminum þózt
vera óskeikandi, þózt tala í Guðs umboði, stýra og stjórna mönnum
eftir Guðs sannleiksorði og fyrir Guðs kraft. Af þessu hafa sprottið ná-
lega allar hörmungar í kirkjusögunni. Hví var Jesús leiddur út og færður
á föstudaginn langa til þess staðar, þar sem hann var krossfestur? hví
látinn hanga þar milli himins og jarðar í ofraun kvalanna alt til þess er