Eimreiðin - 01.01.1909, Blaðsíða 64

64
að inna. Pegar því er lokiö, fer deildin öll í aöra nefnd, »Com-
mittee of Ways and Means«, sem ræöir um, hvernig eigi að
fá inn það fé, er þarf til að standast útgjöldin. Fjárlaganefnd —
á vora vísu — er ekki til í parlamentinu. J’að hefir verið stungið
upp á slíkri nefnd, en því andæft og borið við, að það væri að
varpa ábyrgðinni af stjórninni yfir á ábyrgðarlausa nefnd.
Ráðuneytið brezka (The Cabinet Council) er »ókend vera« í
brezkum lögum. Ráðuneytið í núverandi mynd hefir, eins og svo
mýmargt annað í stjórnarskipuninni, orðið til fyrir venjuna eina.
Hið eina stjórnar- eða ríkisráð, sem brezkur lagabókstafur kannast
við, er hið forna Privy Council (Leyndarráð). Tað var upphaflega
nefnd úr Great Council (Miklaráði), kjörin af konungi til þess, að
fara með dagleg stjórnarstörf í samráði við konung, En er tímar
liðu, varð æði mannmargt í Privy Council (30—40 manns), og
þótti það þá ótækt, að slíkur fjöldi væri að vasast í daglegum
stjórnarstörfum. Fyrir því var fárra manna nefnd úr Privy Coun-
cil falið að annast þessi störf. Nefnd þessi átti svo að bera
stjórnarráðstafanir sínar upp í Privy Council til samþyktar. Pessi
nefnd er vísirinn til ráðuneytisins. Nefndinni óx vegur og völd.
Pungamiðja allra framkvæmda lenti í henni. Nefndin varð að
fastri stofnun og kölluð Cabinet Council (Ráðuneyti). Fyrst í
stað var ekkert tillit tekið til stjórnmálaskoðana þeirra manna, er
í nefndina voru kosnir, því síður hvort þeir væru geðfeldir þing-
inu. En á dögum Vilhjálms III fór mönnum að verða-ljóst, að
betra væri að hafa í ráðuneytinu menn með líkar stjórnmálaskoð-
anir. Varð það föst regla í lok 18. aldar. Hverja þingið vildi
hafa, var ekki hirt um, fyr en ennþá seinna, svo sem áður er
greint. Lengi fram eftir var þinginu því meinilla við ráðuneytið.
Konungur smelti venjulega gæðingum sínum í ráðgjafasess — oft
verstu mönnum og hvimleiðum þinginu. Einkum voru yfirráð-
gjafarnir sumir litlir aufúsugestir í þingsins augum og einusinni
samþykti þingið ályktum um það, »að brezk stjórnarskipun hataði
hugmyndina um að hafa yfirráðgjafa (Premierminister)«. Vegna
þessarar ályktunar er yfirráðgjafinn enski aldrei nefndur Premier-
minister í opinberum skjölum, heldur First Lord of Treasury, 0:
fyrsti fjármálaráðgjafi.
Privy Council er að nafninu til við lýði enn í dag; en orðið
með öllu valdalaust. I því eiga sæti rúmir 200 manns: ráðgjafar
núverandi og fyrverandi og aðrir stórhöfðingjar. Peir bera titilinn: