Eimreiðin - 01.05.1909, Síða 4

84
að skoða málin með eigin augum, sem rædd eru og túlkuð frá
tveim hliðum.
Þessar tvær kjölfestur þurfa einstaklingarnir að eiga, sem
hafa þá ábyrgðarmiklu skyldu á höndum að greiða atkvæði um
málefni alþjóðar, þau sem eru svo mikilsverð, að segja má með
sanni, að þjóðarheillin velti á þeim í nútíð og framtíð.
Eg á auðvitað við sambandsmálið.
Og um þetta vandamál greiddu menn atkvæði hópum sam-
sem, sem eru óvita börn á þjóðmálavísu.
Hvers vegna segjum vér okkur ekki úr sambandinu við Dani,
eða sá flokkur manna í landinu, sem vill ekki una þeim kostum,
sem fengist gátu s. 1. vor, þegar nefndin sat á rökstólunum ? Ef
gamli sáttmáli er veilalaus ríkisréttargrundvöllur, ætti hann að
vera ósvikull skilnaðar-grundvöllur.
Hervarnir og utanríkismál binda okkur við Dani, munu menn-
irnir svara.
En því bjóðumst við ekki til þess að takast á hendur
strandvarnirnar og utanríkismál? — Hversvegna!
Auðvitað af þeirri einföldu og augljósu ástæðu, að vér höfum
ekki fjármunabolmagn til þess. Með öðrum orðum: Okkur brest-
ur sanna sjálfstæði heima fyrir.
Einstaklinginn brestur hana og þjóðina brestur hana í sam-
einingu.
Petta er andvökuefnið, — mikla og sára andvökuefnið mitt.
Meginþorra manna í landi voru brestur þá sjálfstæði, sem
getur gert sér ljósan greinarmun á æsingum og rökum. Pað er
nú lítið tiltökumál, því að í öllum löndum er pottur brotinn í
þeim efnum. Hitt er verra, að þorri manna er ósjálfstæður að
efnum, svo að hann brestur gjaldþol, til þess að halda uppi full-
kominni þjóðmenningu. — íslendingar þyrftu að vera miklu efn-
aðri en þeir eru, til þess að geta borið á herðum byrði þá alla,
sem fullvalda ríki þarf að bera, svo að það verði sér til
sæmdar meðal þjóðanna.
Sumir menn halda því fram, að við getum borið miklu meiri