Eimreiðin - 01.01.1913, Síða 68

68
Rits j á.
END (JRMINNINGAR PÁLS MELSTEÐS. Ritaðar af honum
sjálfum. Gefnar út á aldarafmæli hans af »Hinu ísl. Fræðafélagi í
Khöfn.« (1912).
Allir þeir, sem þektu Pál sál. Melsteð, munu grípa þessar endur-
minningar hans með mikilli eftirvæntingu. Því það var yndi að hevra
þennan Nestor 19. aldarinnar segja frá. Og hann kunni líka frá
mörgu að segja. Það vantar heldur ekki að þessar endurminningar
hans séu læsilegar. I’ar er sama lipurðin í frásögn og máli, sem hon-
um var svo eiginleg. Og margt er þar fróðlegt og skemtilegt, einkum
um lífið í Bessastaðaskóla og um bemsku Páls sjálfs og uppeldi. Þá
er og lýsing hans á Fljótsdalshéraði mjög skemtileg og eigi allfáar
upplýsingar um sögu Reykjavíkur á umliðinni öld. En talsverð von-
brigði eru það fyrir lesandann, hve þögull hann er um þá mörgu
merku menn, sem hann átti svo mjög saman við að sælda á Hafnar-
árum sínum. Maður hefði vonast eftir að fá eitthvað meira að heyra
um aðra eins menn eins og Jónas Hallgrímsson, Tómas Sæmundsson,
Konráð Gíslason, Jón Sigurðsson og fleiri aðra. Er harla merkilegt,
að hann skuli svo sem ekkert minnast á Jón Sigurðsson, jafnnáið sam-
band sem þó var þeirra á milli, eins og sjá má af hinum mörgu bréf-
um Jóns til Páls. Margt kunni og Páll að segja af þeim Jónasi og
Konráði. og minnist sá, er þetta ritar, margra slíkra frásagna af munni
hans, sem vel hefðu verið þess verðar að fá sæti í endurminningum
hans.
En þó menn sakni ýmislegs í þessum endurminningum, sem
ástæða var til að vonast eftir, þá er þó gott að hafa fengið þær, því
þær eru bæði fróðlegar og sérstaklega skemtilega og alþýðlega ritaðar,
eins og yfirleitt alt, sem Páll Melsteð ritaði. V. G.
BRYNJÚLFUR JÓNSSON: SAGA NATANS KETILSSONAR
OG SKÁLD-RÓSU. Rvik 1912.
Þó ekki væri fyrir annað en kviðlingana hennar Vatnsenda-Rósu,
þá á hún skilið að verða keypt þessi bók. En þar er og á fleira að
líta, því bæði er alt efnið harla sögulegt, enda vel með það farið hjá
Brynjúlfi gamla, bæði að stíl og framsetning allri, og svo vandað til
allra heimilda, sem framast mátti verða. Er þar og óefað margt rétt-
ara en í eldri frásögnum. Einkum er saga Natans hér sjálfsagt í
mörgum greinum réttari en hjá Gísla Konráðssyni, þótt undarlegt megi
virðast, þar sem hann var uppi á sama tíma og þessir viðburðir gerð-
ust. En það er ekki ætíð svo auðvelt fyrir sjálfa samtíðarmennina að
sjá, hvað réttast er, þótt þeir sé allir af vilja gerðir. Það er svo
margt, sem glepur þeim sýn. 1 sögu Gísla er aðaláherzlan lögð á
prakkaraskap Natans, sem synd væri að segja, að hann hefði verið
laus við, en hér er engu síður sýnt, hvílíkur listamaður hann var og
stórum vel gefinn frá náttúrunnar hendi, og að í honum voru líka til
góðar taugar. Skifti þar mjög í tvö horn, hvort hann átti við vesla