Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1917, Blaðsíða 52

52
Halldór Hermannsson
aðar rúna-bókmentir. Nú hefur bók þessi lítið gildi, að
öðru en því, að Krákumál eru þar prentuð eftir skinn-
handriti, sem síðan hefur glatast; en á þeim tíma var hún
mjög nýstárlegt og fróðlegt rit.
Jafnframt þessu safnaði Worm öllu, sem finna mátti
um rúnasteina og rúnamenjar í Danmörku og Noregi. Gat
hann ekki komið því við að sjá það alt með eigin augum,
því að þessar menjar voru hingað og þangað um landið,
og varð hann því að fara eftir myndum og lýsingum ann-
ara manna, og reyndust þær, eins og gengur, allmisjafnar
að nákvæmni og áreiöanleik. Um fáein þessara minnis-
merkja gaf hann út sjerstakar ritgeröir, en loks fekk hann
komið á prent stórri bók um þau öll; var sú prentuð í
Kaupmannahöfn 1643 (Danicorum monumentorum libri sex).
í henni lýsir hann 139 dönskum og norskum rúnasteinum
og áletrunum, og hefur hann reynt að lesa þær allar, en
það sannaðist á Worm, sem og síðar á mörgum öðrum
rúnafræðingum, að »þat verðr mörgum manni es of myrkv-
an staf villisk*, eins og Egill Skallagrímsson kvað. Worm
vantaði málfræðislega þekkingu, eins og alla samtímamenn
hans, til þess að ráða rjett úr rúnaletrinu, en um langan
aldur var hann talinn óskeikull meðal rúnafræðinga. Ekki
verður því neitað, að það var í mikið ráðist að gefa út
slíkt rit og var sannarlega lofsvert fyrirtæki. Seinna gaf
hann út ofurlítinn viðbæti. Nú hefur þessi bók aðallega
þýðingu vegna þess, að í henni er lýst ýmsum rúnamenj-
um, sem síðan hafa glatast. En jafnan mun hún sjálf vera
minnismerki um iðni og áhuga Worms, fróðleiksfýsn hans
og framtakssemi.
Worm varð fyrstur manna til þess að skrifa um hið
fræga gullhorn, sem fanst hjá Gallehus 1639 — einn hinn
mesta dýrgrip meðal fornmenja Norðurlanda. Engar rúnir
voru á því gullhorni — rúnirnar voru á horninu, sem fanst
arið 1734. Worm komst að þeirri niðurstöðu, að hornið