Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1917, Blaðsíða 41

Heimur og geimur
41
anum. Pó nú ljósgeislarnir, rafmagnið og segulaflið sífelt
setji ljósvakann í hreyfingu, þá er þó rúmið milli hinna
einstöku stjarna heljarkalt, þar er að öllum líkindum 100
—200 0 frost, og ef til vill enn kaldara sumstaðar, en mis-
munandi hlýtur hitinn þó að vera, eftir því sem nær dreg-
ur hinum ýmsu hitastöðvum í sólum og þokustjörnum.
þá hafa eðlisfræðingar deilt um það, hvort ljósvakinn
hefði þyngd, sumir segja hann afarþungan, en Kelvin lá-
varður kemst að þeirri niðurstöðu, að hann hafi enga
þyngd, þrátt fyrir það að hann veitirjjósinu nokkra mót-
stöðu, því annars mundi það á einu augnabliki þjóta um
allan heim, en aðdráttaraflið virðist eingöngu bundið við
fjarlægðirnar, en vera óháð tímanum, og þó halda menn,
að ljósvakinn sje líka miðill þess. Ályktanir vísindamanna
um ljósvakann eru samkvæmt þessu harla kynlegar. Ljós-
vakinn er efni og þó ekki efni, harðari en stál og þó svo
þunnur, að himintunglin hlaupa um geiminn allan án þess
að verða fyrir neinni sýnilegri mótspyrnu. Ljósvakinn er
líkami, en þó án þyngdar, vökvi getur hann ekki verið og
heldur ekki lofttegund, því hreyfing ljóssins með þver-
sveiflum gæti þá ekki átt sjer stað. Petta virðast alt ein-
tómar fjarstæður og dularfullar ráðgátur.
Pó sjáum vjer, að rúmið eða geimurinn er engan veg-
inn tómur, sólkerfi og stjörnuþokur svo þúsundum skiftir
liggja dreifðar í þessu undraefni, ljósvakanum, með svo
miklum innbyrðis fjarlægðum, að andann sundlar að hugsa
um þær, en þó sameinar ljósvakinn þetta alt í eina heild,
hann er altaf titrandi af boðburði ljóss og rafmagns, sem
sífelt streymir út frá óteljandi orkumiðjum í sólkerfum
fjær og nær. Alheimurinn verður þannig eins og lífrænn
líkami með taugastraumum og lífæðaslætti, en grundvall-
arorsökina fáum vjer ekki skilið, þar komumst vjer inn á
svæði trúarinnar, sem vísindin ná ekki til. Allar hugmynd-
ir og getgátur um alheiminn sem óendanlegt sigurverk, er