Dagblaðið Vísir - DV - 15.12.1990, Qupperneq 38

46
LAUGARDAGUR 15. DESEMBER 1990.
Reykjavík fyrr og nú
Gasstöðin
við Hlemmtorg
Gamla myndin mun vera ein af|
þeim síöustu sem teknar voru afj
Gasstöðinni áður en hún var rifin j
áriö 1959. Síðan þá hefur vaxiö úr
grasi heil kynslóð Reykvíkinga sem i
hklega gera sér enga grein fyrir því
að þar sem nú er Lögreglustöðin í'
Reykjavík stóð áður fyrsta eigin-
lega stóriðjan hér á landi, Gasstöð-
in sem sá Reykvíkingum fyrir ljósi,
húshitun og hita til eldamennsku í
áratugi.
Vanþekking unga fólksins í þess-
um efnum breytir þó ekki þeirri
staðreynd að hér í bcrginni eru enn
í fullu íjöri einstakhngar sem eru
iðnlærðir gaslagningarmenn þó
þeir af skiljanlegum ástæðum
starfi ekki enn við þá iðngrein.
Gasstöðin var byggð í landi
Klæðaverksmiðjunnar Iðunnar og
tók til starfa sumarið 1910. Hún
starfaði til ársins 1955 en mikilvæg-
DV-mynd Gunnar V. Andrésson
Gömul mynd frá embætti gatnamálastjóra - Ljósmyndasafn Reykjavíkur-
borgar
ast var hlutverk hennar fyrsta ára-
tuginn áður en Elhðaámar voru
virkjaðar.
Deilt um Gasstöðina
Ákvörðun um uppsetningu og
rekstur gasstöðvar í Reykjavík
gekk þó ekki hávaðalaust fyrir sig
en um hana var hart deilt í bæjar-
sjórn og annars staöar manna á
meðal í a.m.k. þrjú ár áður en stöö-
in komst í gagniö.
í fyrsta lagi greindi menn á um
það hvor kosturinn sýndi meiri
fyrirhyggju, að koma upp gasstöð
eða virkja Elliðaámar, en á þeim
árum gerðu menn sér ekki grein
fyrir því að hægt yrði að nota raf-
magn til annars en lýsingar.
Þá deildu menn um samning bæj-
arstjómarinnar við þýska fyrirtæk-
ið Carl Francke sem á endanum sá
um uppsetningu stöðvarinnar og
rekstur hennar fyrstu sex árin.
Meginrökin fyrir gasstöðinni
vom þau að gasnotkun yröi mun
ódýrari en rafmagn og yrði því til
KÆLISKÁPAR
FRYSTISKÁPAR
0G
MARGT
FLEIRA
ELDAVÉLAR
UPPÞVOTTAVÉLAR ÞVOTTAVÉLAR
ÞURRKARAR
0G
OFNAR
*Engin útborgun ef þú kaupir fyrir meira en 200 þús. kr.
Þá getur þú skipt greiðslum jafnt niður á 24 mánuði og fyrsta greiðsla
yrði eftir einn mánuð.
KYNNTU ÞÉR MÁLIÐ.
MIBM
&SAMBANDSINS
HOLTAGÖRÐUM SÍMI 68 55 50
VID MIKLAGARD
Umsjón:
Kjartan Gunnar
Kjartansson
hagsbóta fyrir efnaminxú fiölskyld-
ur en eindregnustu málsvarar
stöðvarinnar voru Páh Einarsson
borgarstjóri, Knud Zimsen verk-
fræðingur og síðar borgarsjóri og
Bríet Bjarnhéðinsdóttir kvenrétt-
indakona.
Móbrennsla
og brauðgerð
Einn helsti galli Gasstöðvarinnar
sem orkugjafa kom hins vegar ber-
lega í ljós á ámm fyrri heimsstyrj-
aldarinnar en hann fólst í þeirri
staðreynd að stöðin var háð að-
flutningi á kolum sem þá vom af
mjög skornum skammti. Þá var
gripið til þess ráðs að brenna mó
sem tekinn var úr Kringlumýrinni
og reyndist hann mun betur til
gasframleiðslu en menn höfðu
buist við.
Á þessum árum var svo starfrækt
brauðgerð í Gasstöðinni í því skyni
að nýta hitann til hins ýtrasta og
gafst það vel.
Fyrstu tveir gasstöðvarstjórarnir
voru þýskir en árið 1919 varð
Brynjólfur Sigurðsson gasstöðvar-
sfióri. Brynjólfur hafði stundað
verklegt nám í þremur gasstöðvum
í Noregi en hann var sonur land-
vamarmannsins Sigurðar Jens-
sonar, prófasts og alþingismanns í
Flatey á Breiðafirði. Gasstöðvar-
sfiórinn átti heima í stöðvarsfióra-
húsinu sem enn stendur á horni
Rauðarárstígs og Hverfisgötu.
Koparbólur og
umferðarskilti
Lengst til vinstri á gömlu mynd-
inni sér á leigubíla á Hlemmtorgi
en þar hafði Hreyfih þá aðra sína
aðalbækistöð.
Frá sjónarhóh umferðarmála er
tvennt athyglisvert við gömlu
myndina. Annars vegar koparból-
umar í malbikinu, sem þá að-
greindu gangbrautir, en hins vegar
gömlu umferðarskiltin með áletr-
unum eins og sjá má á horni Rauð-
arárstígs og Hverfisgötu.
Lögreglustöðin er óneitanlega
mun stærri bygging en gamla Gas-
stöðin en skyldi hún vera svip-
meiri? Dæmi nú hver fyrir sig.
r (m .IFWSl] 1

Honum fannst í lagi
að keyra heim...
Eftireinn-ei aki neinn!
iJUMRERÐAR