Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1961, Side 31

31
brautryðjendastörf í íslenzku þjóðlífi þrátt fyrir það. Geti
ungir menntamenn nú á tímum ekki leikið þetta eftir er
annað tveggja, að viðhorf þeirra til þjóðfélags þess, er hefur
fóstrað þá, er annað en hinna eldri manna, eða sérhæfingin
hefur þrengt svo sjónarsvið þeirra, að þeir treystu sér aðeins
til að starfa á sínu sérsviði.
Nú tel ég sjálfsagt, að þeir, sem stunda nám upp á eigin
reikning, séu frjálsir að því, hvað þeir læra og geri það þá
líka upp á eigin ábyrgð, en hins vegar virðist tímabært, þeg-
ar þjóðfélagið kostar nánrið að verulegu leyti, annað hvort
beint úr eigin sjóði eða stuðlar að því, að nemandinn hljóti
styrki frá alþjóðlegum stofnunum eða erlendum stjórnar-
völdum, þá hafi það einnig hönd í bagga með því, hvað lært
er og ljái aðeins stuðning sinn til náms, sem hægt er að hag-
nýta hér heima að óbreyttum ástæðum, eða sem er þannig
vaxið, að þjóðfélagið er fært um að veita þá aðstöðu, sem
með þarf, til þess að námið nýtist.
Þetta segi ég ekki vegna þess, að störf þau eða fræði, sem
þeir ungu menn, er nú virðast á flæðiskeri staddir, hafa
lagt stund á að nema, séu óþörf, eða þær stofnanir, er þeir
þurfa sér til stuðnings, séu ekki æskilegar, ef þær væru ekki
fjárhagsgetu okkar ofvaxnar. Það er með þjóðfélögin eins og
einstaklingana. Það er margt, sem augað gimist og gaman
og gagnlegt væri að eignast, en þó verður að strika út af
óskalistanum vegna þess, að pyngjan er of létt.
F.n nú segja sérfræðingarnir, að ef við viljum lieita og
vera menningarþjóðfélag, þá getum við hvorki án þeirra
verið eða þeirra menningarstofnana, er þeir telja sig verða
að fá, og sjálfsagt hafa þeir nokkuð til síns máls. Hér er
það, sem alþjóðlegt samstarf getur aftur bjargað málunum.
Það, sem einni smáþjóð er ofvaxið, geta nokkrar þjóðir vel
gert í samstarfi. Þannig má koma upp stofnunum til þess
að vinna þau sérfræði-, tækni- og vísindastörf, er þarfn-
ast svo dýrra bygginga, tækja og starfskrafta, að smáþjóðir
fá því ekki valdið. Vafalaust gæti hver einstök þjóð haft