Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1962, Side 90

90
og héraða hins vegar lítill sem enginn, eiga dætur meðal-
nauts að vera um meðaltal, hvort sem þær koma fyrir á
nytlágum eða nytháum búum, gott naut á að bæta alls
staðar og lélegt naut að spilla að sama skapi, hvort sem
dæturnar búa við góð eða lök skilyrði, samkvæmt reynslu
Breta.
Af þessu leiðir þá, að þegar erfðamunur á kúastofninum
frá einu búi til annars hefur verið fundinn, er hægt með
aldursleiðréttingu að meta alla kýr á ákveðnu íélagssvæði
eftir því, hvernig þær standa sig miðað við búsmeðaltal, og
ef þörf krefur, verður einnig tekið tillit til þess, hvort bús-
meðaltalið sjálft er hátt eða lágt. Þegar þetta er fengið, er
hægt að skipta öllum kvígum á 1. mjaltaskeiði eða 1.
skýrsluári á hverju búi í hópa eftir feðrum og athuga,
hvernig hver hópur fyrir sig reynist miðað við allar aðiar
kýr á sama búi. Að því búnu er fundið vegið meðaltal af
yfirburðum dætra viðkomandi nauts á öllum þeim búum,
þar sem dæturnar koma fyrir og þannig fundið, hve mikið
nautið hefur bætt eða skemmt stofninn á viðkomandi svæði.
Dómurinn, sem nautið fær, byggist síðan á því, hve mikið
dæturnar víkja frá meðaltali og hve margar þær eru. Hátt
frávik frá meðaltali er dregið niður af öryggisástæðum ef
dæturnar eru fáar. Naut, sem er dæmt á fáum dætrum, fær
því aldrei verulega góðan né verulega lakan dóm, hversu
vel eða illa, sem þessar fáu dætur reynast, en með vaxandi
fjölda dætra er nautið látið njóta þess eða gjalda í æ rík-
ara mæli, hvort dæturnar eru góðar eða vondar.
Afkvæmadómurinn er spádómur um það, hvernig naut-
ið muni reynast í framtíðinni. Þessa spá er hægt að gera
fyrir öll naut, sem eiga dætur á fyrsta mjaltaskeiði eða fyrsta
skýrsluári á skýrslu, hvar sem nautin eru niður komin á
landinu, hvort sem þau eru ung eða gömul, sæðinganaut,
félagsnaut eða heimilisnaut, og það er hægt að láta þessa
kynbótaspá gilda fyrir ákveðið svæði eða allt landið, þegar