Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1962, Side 116

116
En þótt alveg sé gengið fram hjá hinni hagfræðilegu hlið
þessa máls, þá er önnur staðreynd eftir, sem ætti að vera
þung á metunum. Fjósið er ekki aðeins vistarvera kúnna
einna, heldur einnig þess heimilisfólks, sem verður að hirða
gripina og nytja. Astand fjóssins og umgengni hlýtur að
hafa mjög mikil sálarleg áhrif á þetta fólk og þá ekki sízt
á unglingana, sem alast upp við algert ófremdarástand í
þessum efnum.
Að una slíku til langframa er vissulega óskiljanleg og
ófyrirgefanleg nægjusemi.
111. OFVITAR OG UMSKIPTINGAR
í mínu ungdæmi var varla hægt að þverfóta fyrir mönn-
um, er að flestra áliti höfð lent á rangri hillu í lífinu, og
fengu þar af leiðandi ekki notið hæfileika sinna og upp-
lags. Orsök þessarar öfugþróunar var nærtæk og reyndar
flestum augljós, þótt ekkert yrði við þessu gert. Þessir menn
höfðu allt frá barnæsku verið luktir inni í vítahring fátækt-
ar og fáfræði og þann múr hafði þeim aldrei tekizt að rjúfa.
Lífið hafði alltaf þrýst þeim miskunnarlaust til þess að
starfa það eitt, er hendi var næst og bauðst á hverjum tíma,
svo þeir gætu dregið fram lífið, en langanir þeirra og með-
fæddar eðlisgáfur urðu þeim aðeins fjötur um fót á þeim
vettvangi, þjáning, er aldrei skildi við þá, en lamaði þrek
þeirra og orku í daglegum störfum.
Það er í raun og veru einhver mesta guðs blessun að
finna með sér löngun til þess að verða eitthvað, hafa köll-
un og geta fylgt kollun sinni, en líka hin mesta raun og
niðurdrep, að sjá allar sínar langanir og þrár renna út í
sandinn vegna meinlegra örlaga.
Önnur manngerð, sprottin úr sams konar jarðvegi, var
líka vel þekkt um allar byggðir í mínu ungdæmi, en það
voru „ofvitarnir" svonefndu. Undarlegir menn í öllum hátt-
um og athöfnum, furðu fróðir á sumum sviðum, oft skáld-