Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1962, Page 124

ÓLAFUR JÓNSSON:
ísöld.
Eitt a£ mörgum dularíullum íyrirbærum jarðsögunnar
er ísöldin eða nánar greint: „Hin kvartæra ísöld“, sem hún
oftast er nefnd vegna þess, að með tilkomu hennar hefst
það tímabil jarðsögunnar, er nefnist Kvartærtími, og sem
við nú lifum á. Þetta tímabil er líka ennþá mjög ungt eða
aðeins um ein milljón ára. Til samanburðar má nefna, að
næsta jarðsögutímabil á undan — Tertiærtíminn — er talinn
hafa náð yfir um 70 milljónir ára.
Ekki eru fræðimenn fyllilega á einu máli um, hve langt
er liðið frá upphafi ísaldar eða frá lokum hennar. Algeng-
ast mun austan Atlantshafs að telja um eina milljón ára
frá tilkomu hennar, en um 10—12 þúsund ár síðan henni
lauk, en vestan hafs mun hún almennt talin hefjast fyrir
um 600 þús. árum og ljúka fyrir um 20—25 þúsund árum.
Ekki er mér fyllilega ljóst, af hverju þessi munur stafar
og ég ætla, að nú orðið aðhyllist flestir Evrópukenninguna
um lengt eftirístíðarinnar, en ef til vill sé aldur ísaldar
nær lagi hjá Vestmfinnum. Þessi ágreiningur er ljóst dæmi
um það, að margt getur orkað tvímælis um þennan síðasta
þátt jarðsögunnar, sem er þó hvorki langur né fjarlægur,
frá sjónarmiði jarðsögulegs tímareiknings.
Einkum hefur vafizt fyrir fræðimönnum að útskýra hvað
það var, sem olli tilkomu ísaldar. Kvartæra ísöldin er að
vísu ekki einangrað fyrirbæri í jarðsögunni. Merki um ís-
aldir á öðrum tímabilum hennar eru kunn og einnig á
öðrum svæðum hnattarins, en ekki virðast þær hafa orðið