Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1962, Side 139

139
ið úr suðri. Himalajafjöll voru þá ekki til og ekkert há-
lendi á þeim slóðum, er ísinn gat komið frá. ísinn hefur
náð til fjögurra ríkja Ástralíu, ásamt Tasmaníu og komið
þar úr suðri. í Ástralíu hafa einnig fundist merki um eldri
ísöld, frá miðju Kolatímabilinu og aðra yngri frá upphafi
Permtímans. f Suður-Ameríku náði jökullinn yfir hluta af
Brasilíu, Uruguay og Argentínu. Ennfremur yfir allar Falk-
landseyjar. Eina stóra landið á suðurhveli jarðar, þar sem
merki þessarar ísaldar hafa ekki fundizt, er Suðurskautsland-
ið (Antarctica), en þar sem þetta land má heita allt jökli
hulið, er óhægt um rannsóknir þar.
Þegar þessar staðreyndir eru athugaðar er eðlilegt, að
láta sér til hugar koma, að heimsskautin hafi ekki ætíð ver-
ið á sama stað á hnettinum, en þá er spurningin: Hvað
getur hafa valdið flutningi heimsskautanna?
Að sjálfsögðu flytjast pólarnir lítið eitt til vegna preses-
sionarinnar, er áður var nefnd, en innan svo þröngra marka,
að engu máli skiptir í þessu sambandi. Að öðru leyti virð-
ist jörðin mjög stöðug í snúningunum um möndul sinn, og
mætti ætla að einhver augljós rök lægju til þess. Þeirra
þarf ekki heldur lengi að leita, því lögun hnattarins er í
samræmi við snúningsmöndulinn, er stendur sem næst horn-
rétt á plan miðbaugs. Það er alkunnugt að jörðin bungar
nokkuð út um miðbaug, en er að sama skapi flatvaxin við
heimsskautin. Þessi lögun tryggir það, að jörðin víki ekki
teljandi frá núverandi snúningsmöndul sínum.
Nú skulum við gera ráð fyrir jafn óraunhæfum atburði
og því, að risi einn mikill komi utan úr himingeimnum og
fari að handfjatla jörðina. Hann gæti t. d. velt jörðinni
dálítið til þannig, að þótt jarðmöndullinn breyti ekki af-
stöðu til sólar, þá breyti jarðkúlan afstöðu til jarðmönduls-
ins. Þetta yrði í rauninni þannig, að endar snúningsmönd-
ulsins yrðu á öðrum stöðum en þeir nú eru, heimsskautin
hefðu flutt sig um set. Ekki er þó líklegt, að hið nýja ástand
yrði varanlegt. Vegna lögunar sinnar mundi jörðin óhjá-