Frjáls verslun - 01.01.1998, Blaðsíða 20

leg velta íslandsbanka og
Búnaðarbanka árið 1996 var
tæplega 15 milljarðar á móti
rúmlega 11 milljarða króna
veltu Landsbankans. Innan
íslandsbanka er meiri áhugi
á að sameinast Búnaðar-
banka og telja þeir að Lands-
bankinn sé orðinn of mikill
Framsóknarflokksbanki
ekki síst efdr kaupin á helm-
ingnum í VÍS á síðasta ári.
Þeir hinir sömu segja að ekki
gangi að sameina einkageir-
ann við samvinnuhreyfmg-
una - tvær blokkir sem takist
á af alefli á markaðnum. Þótt eignaraðild að íslandsbanka sé dreifð
eru augljóslega meiri tengsl hluthafa við Sjóvá-Almennar og einka-
geirann en samvinnuhreyfinguna. Telja verður fullvíst að það gengi
ekki þegjandi og hljóðalaust fyrir sig í hluthafahópi íslandsbanka ef
gengið yrði til viðræðna við ríkið um að sameinast Landsbankanum.
En kúlurnar eru fleiri á biljarðborði bankanna. Þar koma spari-
sjóðirnir við sögu. Hvernig verða þeir sameinaðir hlutafélagabanka?
Tæknilega er ekki auðvelt að sjá það gerast nema að þeim, 31 tals-
ins, verði fyrst breytt í eitt hlutafélag. Það er ekki auðveld leið. Hveij-
ir eiga sparisjóðina? Því er ekki auðsvarað. Stofnendur þeirra? Nei.
Fé þeirra er stofnfé en ekki hlutafé - og höndlað þannig innan spari-
sjóðanna. í raun eiga sparisjóðirnir sig sjálfir. Þeir eru sjálfseignar-
stoihanir sem samkvæmt lögum eru reknir í nánu sambandi við
sveitarfélögin í landinu. í lögum segir að ef sparisjóðirnir verði leyst-
ir upp skuli ráðstafa eigin fé þeirra - að frádregnu uppreiknuðu stofn-
fé - til menningar- og líknarmála. Vitað er að innan sparisjóðanna er
FJÁRMÁL
áhugi á að kaupa hlut í Fjár-
festingarbanka atvinnulífs-
ins. Gangi eitthvað slíkt eftir
á þessu ári gætu menn aug-
ljóslega séð fyrir sér að þess-
ar einingar rynnu einhvern
veginn saman, þ.e. að spari-
sjóðirnir keyptu Fjárfesting-
arbankann, hugsanlega í
kompaníi með erlendum
banka. Þar með væru þeir
hugsanlega komnir með for-
kaupsrétt að öllum bankan-
um.
Sameinuðust Islands-
banki og Búnaðarbanki yrði
Landsbankinn eftir á sviðinu og liti á aðra möguleika. Vissulega
kæmi til greina fyrir hann að sameinast Fjárfestingarbanka atvinnu-
lífsins. Þar koma raunar sterkir hagsmunir saman. Báðir þessir
bankar eru með hlutfallslega mikil lán til sjávarútvegsins. Þessi sam-
runi væri auðvitað nokkur afturkippur í einkavæðingunni - og erfið-
ara yrði að finna kaupendur að svo stórum sameinuðum ríkisbanka
en ef þeir væru seldir í sitt hvoru lagi. Ekki er útilokað að pólitískur
vilji skyti upp kollinum um að ríkið ætti hinn stóra sameinaðan
banka áfram - og héldi sig því áfram á bankamarkaðnum. Til
skamms tíma var sú skoðun ríkjandi innan Framsóknarflokksins að
það væri styrkur fyrir íslenskt bankakerfi að hafa öflugan ríkis-
banka. Ef Landsbankinn og Fjárfestingarbankinn yrðu sameinaðir
þá liggur í augum uppi að sparisjóðirnir sætu einir eftir á sviðinu
með sárt ennið.
Að lokum þetta! Fólkið er komið fram úr stjórnmálamönnunum
varðandi sölu ríkisbankanna. Það hlýtur að flýta sölu þeirra. S3
Valur Valsson, bankastjóri íslandsbanka. Nýlega skýrði hann firá
þvi að bankinn hefði hagnast um rúman 1 milljarð á síðasta ári.
Sú hagræðing sem hefúr tekist innan bankans hefur gert hann
verðmeiri en áður - og ekki dregur það verð bankans niður ef
Landsbankinn vill sameinast honum, eins og fullyrt er.
EYKUR LÍKUR Á SÖLU!
1. Aukinn áhugi innan Sjálfstæðisflokksins um að fara hraðar í einka-
væðingu rikisbankanna; selja þá. Meðal annars er horft til samruna eina
einkabankans, íslandsbanka, og Landsbankans. Eftir samruna yrðu
hlutabréf rikisins í hinum nýja banka seld.
2. Breyting í skoðanakönnunum. Fólkið er komið fram úr Finni Ing-
ólfssyni og ríkisstjórninni. í skoðanakönnunum fyrir ári vildu 30% selja
ríkisbankana. Núna vilja 70% selja þá. Stjórnmálamenn gætu séð hag í
því að gera söluna að kosningamáli - a.m.k. er auðveldara að verja þau
sjónarmið.
3. Augljós hagræðing. íslenskt bankakeríi er of dýrt og einingar litl-
ar miðað við erlenda keppinauta. Fullyrt er að hægt sé að fækka um 1
þúsund manns í bankakerfinu. Hafi hver og einn um 2 milljónir í árslaun
þýddi þetta sparnað upp á 2 milljarða á ári.
4. í öllum bönkum er áhugi á samruna. Menn sjá fram á að það þarf
að hagræða. Sagt hefúr verið að vilji sé allt sem þurfi.
5. Raunvextir eru hærri á íslandi en í nágrannalöndunum. Það
íþyngir bæði atvinnulífinu og einstaklingum. Til að hægt sé að lækka
vexti þarf að draga úr kostnaði í bankakerfinu. Það markmið næst best
með því að sameina banka.
DREGUR UR LÍKUM Á SÖLU!
1. Vandræðin eru þau að hver banki vill yfirtaka annan. Enginn vill
gefa eftir í þeim efnum. Það kemur í veg fyrir sameiningar.
2. Stjórnmálamenn eru gefnir fyrir hrossakaup. I áratugi hafa þeir
haldið sterkt í völd sín í bönkunum. Er líklegt að þeir vilji láta þau af
hendi og selja ríkisbankana?
3. Stjórnin er stefnulaus. Margir telja að stjórnmálamenn skipti ekki
um gír í sölu ríkisbankanna fyrr en í fyrsta lagi eftir kosningar á næsta
ári. Og sumir spá því að ekkert gerist í þessum málum fýrr en eftir fimm
ár í fyrsta lagi.
4. Líklegt má telja að innan íslandsbanka, eina einkabankans, sé fyr-
irstaða gagnvart því að sameinast Landsbankanum - sem hóf á síðasta
ári samstarf við VÍS eftir umdeild kaup á helmingnum í því félagi. Hlut-
hafahópur íslandsbanka stendur nær Sjóvá-Almennum og Trygginga-
miðstöðinni en VIS.
5. Eru einhverjir til sem eiga fiármagn afgangs til að kaupa Lands-
bankann, Búnaðarbankann og Fjárfestingarbanka atvinnulífsins á verði
sem ríkið sættir sig við?
6. Síðast en ekki síst! Þarf nokkuð að fækka bönkum á íslandi?
Dregur það ekki bara úr samkeppninni?
20