Frjáls verslun - 01.01.1998, Blaðsíða 75

Þórhildur skákar þjóðleikhússtjóra
Feður og synir eíitir Ivan Turgenjev í leikgerð Alexei Borodins * * •
Leikstjórn: Alexei Borodin
Leikmynd og búningar: Stanislav Benediktov
Þýðing: Ingibjörg Haraldsdóttír
órhildur Þorleifsdóttir ætlar ekki að láta Stefán Baldursson
einan um að flytja inn útlenda leikstjórnarsnilld í íslenskt
leikhús. Nú hefur hún einnig brugðið sér í austurveg, en
aðdrátturinn er gerólíkur: Alexei nokkur Borodín, sem á
sér að baki langan feril í heimalandi sínu, státar að fornum sov-
éskum hætti af ýmsum heiðurstitlum og er fulltrúi allt annars
skóla en spámaðurinn Rimas Tuminas, sem hefur ruglað suma í
ríminu með tiltektum sínum á sviði Þjóðleikhússins. Hvað sem
mönnum kann að þykja um leikfærslu hans á skáldsögu Tur-
genévs, er gestkoma hans hingað einhver skemmtilegasti leikur
Þórhildar eftir að hún tók við stjórn Borgarleikhússins, og árang-
urinn lætur ekki á sér standa: Leikflokkur L.R. kemur kemur nú
í fyrsta sinn um langt skeið fram sem verðugur keppinautur Þjóð-
leikhússins. Til þess var sannarlega tími kominn.
Borodín gengur ekki með neinar grillur um hlutverk sitt sem
leikstjóra. Hann lítur á sig sem þjón höfundarins, hjálparmann
leikendanna á sviðinu. Hann óttast ekki textann, það hvarflar
ekki að honum að þröngva upp á hann persónulegum hugdettum
sínum. Hér eru fornar dyggðir hvivetna í heiðri haldnar: Sögu-
þræði fylgt í öllum meginatriðum, persónum lýst í anda höfund-
ar, umhverfi og andrúmsloft málað upp af trúleik. Leikmyndin er
að vísu fjarri því að vera natúralísk, heldur með léttu, symbólsku
ívafi, og einstöku sinnum brugðið á stílfærslu í leik til að varpa
ljósi á hugarástand persóna. En allt er það mjög í hófi; leikstjóri
og leikendur standa báðum fótum á þeim grunni leikræns raun-
sæis, sem oftast er kenndur við Stanislavský.
Það hefur mátt heyra á sumum áhorfenda, að þeim þættí þessi
sýning full daufgerð. Eg ætla að leyfa mér að vera ósammála;
einn meginstyrkur hennar er einmitt hin hljóðláta aðferð, það
traust sem leikstjórinn sýnir leikendum með þvi að láta þá leika
löng atriði á mjög hægferðugan hátt. Þó að leikendur séu ekki
allir jafn vel skapaðir fyrir hlutverk sín, er frammistaða þeirra
með ágætum og svo jöfii, að naumast er ástæða tíl að fara út í ein-
kunnagjöf; þó báru Þorsteinn Gunnarsson, Björn Ingi Hilm-
arsson, Eggert Þorleifsson og Sóley Elíasdóttir af öðrum.
Hitt er svo annað mál, að sitthvað sýnist orka tvímælis frá
hendi Borodíns. I leikgerðina vantar þannig talsvert mikil-
væg atí'iði úr skáldsögunni, einkum í seinni hluta henn-
ar. Þá var sérkennilegt við sviðsetninguna, hversu mik-
ið leikendum var beint inn á mitt sviðið og jafhvel
lengra aftur, svo að stundum var engu líkara en leik-
stjórinn hefði ekki áttað sig fullkomlega á eðli rýmisins.
I jafh stórum sal og aðalsal Borgarleikhússins hent-
ar for- eða framsviðið augljóslega best til að koma
textanum sem skýrast til skila. Sjálfur máttí ég
stundum hafa mig allan við á frumsýningunni að
nema orð leikenda og sat þó á ágætum stað á 6.
bekk.
Kristján Franklín Magnús leikur hinn
BORGARLEIKHÚSIÐ.
Úr leikritinu Feður og synir. Frá vinstri: Kristján Franklín Magn-
ús, Halldóra Geirharðsdóttir og Björn Ingi Hilmarsson.
Mynd: Guðmundur lngólfsson.
unga níhílista Basarov, aðalpersónu verksins, og hvílir mikið á
herðum hans. Kristján er sennilega ekki alveg rétt manngerð fyr-
ir hlutverkið; a.m.k. gekk honum illa að samlagast persónunni,
það skorti á eftírfylgni, vantaði einhvern herslumun á að hann
hyrfi undir skinn hennar. Maður saknaði hins demónska yfir-
bragðs Basarovs, fann ekki fýrir ástríðuhitanum undir skel kald-
rana og ófyrirleitni, skynjaði ekki til neinnar hlítar þær tílfinninga-
sveiflur sem leiða tíl sviplegs andláts hans í leikslok. Þegar þar
var komið sögu, virtust þó vafasamar úrfellingar leikgerðarinnar
gera leikaranum erfitt fyrir, og naumast er hann heldur öfúnds-
verður af því að þurfa að leika dauðastríð aðalpersónunnar, sitj-
andi á bakháum stól allan tímann.
Enn svolítið P.S. Hvers vegna var þýðandinn, Ingibjörg Har-
aldsdóttir, ekki meðal aðstandenda sýningarinnar, þegar þeir
voru kallaðir fram í lok frumsýningar? Hún áttí þó örugglega
ekki minni þátt í árangri kvöldsins en t.d. Þórhildur Þorleifs-
dóttir, sem lagði sýningunni til fáein dansspor og mættí í fram-
kallið. Ekki svo að skilja, að Þórhildur hafi ekki átt klapp skilið,
en það var þá fyrir annað en dansinn. Segir það e.t.v. sína sögu
um tíðarandann í íslensku leikhúsi, að meiri ástæða er þar talin
tíl að klappa fyrir ljósa- og búningameisturunum en þeim sem
blása lífi í hið talaða orð? 33
Atlanta á Akureyri
Á ferð með frú Daisy eftír Alfred Uhry hjá Leikfélagi Akureyrar * * •
Þýðing: Elísabet Snorradóttir
Leikmynd og búningar: Hlín Gunnarsdóttír
Leikstjórn: Ásdís Skúladóttír
A. þarf að hugsa um kassann á þessum vetri,
og þá kemur bandarískt leikrit, sem þegar hef-
ur sannað vinsældir sínar í frægri bíómynd, í
góðar þarfir. A ferð með frú Daisy er hugljúft
verk um mannleg vandamál, sem flestir þekkja af
eigin raun eða geta auðveldlega lifað sig inn í. Frú-
in vill ekki horfast í augu við aldurinn, að hún get-
ur ekki lengur stjórnað lífi sínu sjálf, en sættíst að
lokum við hið óumflýjanlega eftír nokkur átök við
Leikhúsannáll í ársbyrjun
75