Frjáls verslun - 01.01.1998, Blaðsíða 77

lirtirð mennin?
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ. Úrleik-
ritinu Hamlet sem var
jólafrumsýning leikhússins.
Frá vinstri: Þrúður
Vilhjálmsdóttir, Hilmir Snær
Guðnason, sem leikur
Hamlet, Tinna Gunn-
laugs-dóttir og Ingvar E.
Sigurðsson.
Mynd: Grímur
Bjarnason.
greinilega stigið honum til höfuðs, en vonandi á hann eftir að ná
áttum fyrr en síðar. Það verður þó ekki fyrr en honum hefur
skilist, að hlutverk leikstjórans er að reyna að skynja hjartslátt
persónanna, verksins sjálfs, eins og hann ómaði fyrir eyrum
skáldsins, og aðstoða leikendur við að nema þann hjartslátt og
endurskapa í návígi við áhorfendur. Hann verður einnig að skilja,
að hann sjálfur veit ekki alla hluti og stundum getur ungum
mönnum verið nauðsynlegt að leita til sér fróðari manna.
Hvernig væri svo, Stefán Baldursson, að kalla til leikstjóra
með lágmarksþekkingu á Shakespeare, næst þegar þú tekur
verk eftir hann til flutnings í Þjóðleikhúsinu? HD
Godot í stofiidrama
Fjögur hjörtu eftir Ólaf Jóhann Ólafsson í Loftkastalanum * *
Leikstjórn: Hallur Helgason
Leikmynd: Sigurjón Jóhannsson
Leikendur: Rúrik Haraldsson, Bessi Bjarnason, Árni Tryggvason og
Gunnar Eyjólfsson
Ætti maður að reyna að finna einhvern rauðan þráð í þessari
skelfilegu sýningu, myndi hann líklega helst snúast um þá félaga,
Kládíus kóng og Pólóníus ráðgjafa, og þá pólitísku spillingu sem
þeir eru sokknir í. Það eru allir óskaplega vondir og spilltir hér,
eins og Baltasar hafi ekki áttað sig á þeim reginmun sem er á
Shakespeare og John Ford, sem hann stjórnaði með minnisverð-
um árangri í fyrra. Svo að dæmi sé tekið, hefur hann ekki sett sig
úr færi að henda sumum bestu köflunum úr hlutverki Pólóníus-
ar, þeim sem lúta að föðurlegum tilfinningum hans, en samskipti
feðra og barna eru, sem kunnugt er, eitt meginþema leiksins.
Ymsir hafa orðið til að vegsama leikmynd og búninga, eins og
þau séu sjálfstæð myndverk án tengsla við það sem fram fer á
sviðinu; ég hafði fyrir mitt leyti meiri áhyggjur af leikendum, sem
eiga á köflum fullt í fangi með að fóta sig á sleipu kopargólfinu og
veitir örugglega ekki af góðu steypibaði eftir að hafa velst um í
sandhrúgunni.
I leikriti Shakespeares eru ástæðurnar fyrir vanda Hamlets,
hinu margffæga hiki hans, að verulegu leyti trúarlegar. Shakespe-
are liföi í landi, þar sem kaþólsku kirkjunni hafði nýlega verið rutt
úr vegi, og sama máli gegnir auðsæilega um Hamlet. Af orðum
draugsins má skilja, að hann sé staddur í hreinsunareldinum. En
hreinsunareldurinn var ekki til samkvæmt boðun prótestanta, sem
kenna að menn fari annaðhvort til himna eða heljar strax eftir lík-
amsdauðann. Sé svo, er eðlilegast að álykta, að draugurinn sé dul-
búinn ári úr helvíti, sendur til að tæla Hamlet til falls, og það gerir
Hamlet fullum fetum. Inní þessi heilabrot fléttast síðan þunglyndi
Hamlets og flóknar tilfinningar, einkum gagnvart móðurinni, Ófel-
íu, og föðurnum, sem sálfræðilega þenkjandi bókmenntaskýrendur
hafa löngum gert sér mat úr.
Það væri út í hött að hafa uppi ítarlega gagnrýni á frammi-
stöðu einstakra leikenda í sviðsetningu sem þessari. Þó að sá
góði leikari, Hilmir Snær Guðnason, vinni hér engan leiksigur,
stendur hann sig ótrúlega vel. Það er nánast sorglegt að hugsa
til þess, hvað hann hefði getað gert undir vitrænni leikstjórn.
Ingvar E. Sigurðsson hefur upp á síðkastið verið að festast í
undarlegum leikstælum, skrækum rómi, kippum og hnykkjum,
sem hann þyrfti að hrista af sér sem fyrst, þó að trúlega þurfi
hann til þess hjálp góðs leikstjóra. Erlingur Gíslason,
sem fékk að halda upp á fjörutíu ára leikafmæli í tætlun-
um af hlutverki Pólóníusar, var í vonlausri aðstöðu að
gera nokkuð sérstakt úr því.
Baltasar Kormákur sýndi með sýningum sínum á
Latabæ og Leitt hún skyldi vera skækja, að hann býr
yfir ýmsum kostum góðs leikstjóra,
sem íslenskt leikhús þarf nú mjög
á að halda. Velgengnin hefur
etta er nokkuð sérkennilegt leikrit. Það er engu líkara en
Ibsen, Tsjekhov og Samuel Beckett hafi allir mætt á svæð-
ið og tekið þátt í getnaði barnsins. Þarna eru falin leyndar-
mál að hætti Ibsens.
Sérhver hinna fjögurra
spilafélaga, sem leikurinn
snýst um, lifir í eigin
sorgaheimi, eins og
ekki er fátítt hjá Tsjek-
hov, og fær m.a.s. að
lýsa honum í einræðu.
Svo eru karlarnir alltaf
að bíða eftir þeim
fimmta, sem á að skipta
meginmáli fyrir samloð-
un hópsins, en er lög-
lega forfallaður.
Rpr'lraltc
Leikhúsannáll í ársbyrjun
77