Frjáls verslun - 01.10.1998, Blaðsíða 6

RITSTJORNARGREIN
HEIMA ER BEST?
Kristján Þór Júlíusson, bæjarstjóri á Akureyri, sagði í
fréttaviðtali fyrir nokkrum dögum að fimmtán þúsundasti
Akureyringurinn væri í hættu. Hann átti við að bæjarbúum
hefði fækkað - og að þeir væru núna aðeins 15.004 talsins.
Ef fram fer sem horfir yrðu þeir innan
skamms færri en fimmtán þúsund. Fækkun
Akureyringa endurspeglar það sem er að
gerast á allri landsbyggðinni; straumurinn
lifgur suður á mölina, á höfúðborgarsvæð-
ið, og borin von virðist að ná upp fjölgun
íbúa úti á landi. A síðustu tíu árum hefúr
fólki fækkað um tvö þúsund á landsbyggð-
inni, úr 110 þúsund í 108 þúsund manns
- margir kynnu raunar að halda að fækkun-
in væri meiri - en fjölgað um 22 þúsund á
höfúðborgarsvæðinu; Reylqavík, Kópavogi,
Garðabæ, Hafúarfirði og Mosfellsbæ. Það er
þar sem þjóðinni fjölgar! Það gerir málið
flókið að straumurinn suður orsakast ekki
af atvinnuleysi heima fyrir hefdur af kröftug-
um áhuga landsbyggðarfólks á lifiiaðarhátt-
um höfúðborgarbúa sem búa við betri þjón-
ustu, fjölbreyttara atvinnulif og mildara veðurfar á vetuma.
Þetta gerir það að verkum að fólksflóttinn verður hvorki
haminn með handafli stjórnmálamanna né miðstýringu fjár-
magns út á land! Þegar fólk ffytur vegna þess að það telur
grasið grænna annars staðar leysast slíkir kraftar úr læðingi
að flaumurinn verður ekki stíflaður - nema þá í besta falli
tímabundið. Þess vegna eiga stjórnmálamenn ekki að streit-
ast á móti. Þeir hafa eðlilega varið nokkru fé í vegi, sam-
göngur og þjónustu úti á landsbyggðinni, sem og í höfúð-
borginni, og um árabil aðstoðuðu þeir sum fyrirtæki úti á
landi við að halda uppi atvinnu. En allt kemur fyrir ekki, öfl-
in sem toga suður eru heimahaganum sterkari. Þegar svo er
komið er einfaldlega ekki á færi nokkurs stjórnmálamanns
að ætla að spyma við og segja „að það gangi ekki að öll
þjóðin búi á suð-vesturhominu.“ Hvaða stjórnmálamaður
ætlar að ákveða hverjir búi á höfuðborgarsvæðinu og hverjir
ekki?! Hvaða stjórnmálamaður ætlar að stýra þvi hvar fólk
býr, hvar það vinnur og hvar það fjárfestir?! Vinnuafl og fjár-
magn eru hjól atvinnulífsins, framleiðsluþættirnir. Best fer á
að leyfa þeim að snúast að vild á hvaða vegum sem er en
beina þeim ekki inn á ákveðnar brautir með múrum, vega-
tálmum, fimm ára áætíunum og byggðastefiium. Búsetan í
landinu verður að finna sér sinn jafnvægis-
punkt - hver sem hann kann að vera!
Auðvitað telst það sérstakt að ekki skuli
búa á milli 30 til 40 þúsund manns á Akur-
eyri í stað þess að bærinn berjist við fækkun
íbúa - og að fimmtán þúsundasti íbúinn sé í
hættu. Atvinnulíf er með blóma í bænum,
sem og menning og listir. Kvóti fyrir tugi
milljarða hefúr færst norður til tveggja af
þekktustu sjávarútvegsfyrirtælqum landsins,
Samherja og UA. Bærinn er mesti skólabær
landsins utan Reykjavíkur, með fornfrægt
menntasetur, MA, sem og afar sterkan verk-
menntaskóla og öflugan háskóla. Bæjar-
stæðið er eitthvert það fegursta hér á landi.
Ifyfffiðin er rótgróin. Öflugt sjúkrahús er á
staðnum. Iþróttalíf er til fyrirmyndar. Sam-
göngur við höfuðborgina hafa stórbatnað
með bættum vegi um Óxnadal, í Skagafirði og göngum und-
ir Hvalfjörð. Flugsamgöngur eru góðar. Síðast en ekki síst
búa margir kraftmiklir athafúamenn í bænum, eins og Sam-
heijabræður, Agústssynir sem reka Höld, UA-menn og
stjómendur KEA. Þetta dugir samt ekki til. Fyrir þrjátíu
árum voru Akureyringar rúmlega 10 þúsund talsins - nú
eru þeir um 15 þúsund. Og hvað með Austfirðinga? Þar eru
tvö af allra sterkustu sjávarútvegsfyrirtælqum landsins, at-
vinna næg og héruð blómleg. Engu að síður fækkar Aust-
firðingum eins og öðrum landsbyggðarmönnum. Vissulega
leggst byggð aldrei af úti á landi. Minnstu þorpin eru þó í
augljósri hættu. Best væri að byggðin þjappaðist í stóra
byggðakjarna í kringum Isafjörð, Akureyri og Egilsstaði. En
á meðan áhugi fólks er ekki á sliku er ekkert við því að
segja; allra síst eiga stjórnmálamenn að streitast á móti og
reyna að stýra búsetu. Það verður að vera vilji og þörf fólks
og fyrirtækja að halda úti byggð.
Jón G. Hauksson
ISSN 1017-3544
Stofnuð 1939
Sérrit um viðskipta-, efnahags- og atvinnumál - 59. árgangur
RTTSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: Jón G. Hauksson - AUGLÝSINGASTJÓRI: Sjöfn Sigurgeirsdóttir -
BLAÐAMAÐUR: Páll Ásgeir Ásgeirsson - LJÓSMYNDARAR: Geir Ólafsson og Kristín Bogadóttir -
UMBROT: Ágústa Ragnarsdóttir. - ÚTGEFANDI: Talnakönnun hf. - RTTSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG AFGREIÐSLA:
Borgartúni 23,105 Reykjavík, sími: 561-7575, fax: 561-8646 -ÁSKRIFrARVERÐ: 3.315 kr. fyrir 6.-11. tbl. - 10% lægra
áskriftarverð ef greitt er með kreditkorti. - LAUSASÖLUVERÐ: 699 kr. nema bókin 100 stærstu sem er á 1.995,- -
DRF.TFTNG: Talnakönnun, hf„ sími 561 7575 - FILMUVINNA, PRENTUN OG BÓKBAND: Prentsmiðjan Gralik hf. -
LTTGREININGAR: Prentmyndastofan hf. - Öll réttindi áskilin varðandi efrii og myndir.
6