Frjáls verslun - 01.07.2000, Blaðsíða 58

ENDURSKOÐUN
í árlegri fjölmiölaumfjöllun um skattakóng Reykjavíkur kom fram að megin-
ástæða þess að sá einstaklingur var skattakóngur í ár var hagnaður af sölu
rekstrareignar. í skattalögum er að finna heimildir til frestunar sölu-
hagnaðarins þegar um slíkt er að ræða.
þegar skattaðili á rétt á tilteknum frádrætti frá tekjum þá nýti
hann sér þann frádrátt og ef að skattaðili á rétt á bótum, eins
og t.d. vaxtabótum, þá miði hann skattskil sín við að fá þær
bætur. I árlegri ijölmiðlaumijöllun um skattakóng Reykjavíkur
kom fram að meginástæða þess að sá einstaklingur var skatta-
kóngur í ár var hagnaður af sölu rekstrareignar. I skattalögum
er að finna heimildir til frestunar söluhagnaðarins þegar um
slíkt er að ræða. Fjallað var um það af velþóknun að skatta-
kóngurinn skyldi ekki nýta sér þessar heimildir og getur und-
irritaður tekið undir það, enda var skattakóngurinn ekki að
greiða meira en honum bar. Viðkomandi virðist hafa metið það
svo að ekki hafi verið fyrir hendi rekstrarlegar ástæður til frest-
unar skattgreiðslna og ákvað hann því tímasetningu greiðsl-
unnar í ár í stað þess að fresta henni. Hvað varðar söluhagnað
hlutabréfa á hins vegar annað við þar sem í þeim tilvikum er
beinlínis um að ræða fjárhæðina, sem greidd er í skatt, en ekki
tímasetninguna þar sem um aðra skattprósentu er að ræða.
islendingar, heimilisfastir á íslandi Skv. 1. tl. 1. gr. laga um
tekjuskatt og eignarskatt hvílir skylda á einstaklingum, heimil-
isföstum á Islandi, að greiða tekjuskatt af öllum tekjum sínum,
hvar sem þeirra er aflað, og eignarskatt af öllum eignum sínum,
hvar sem þær eru. Engu skiptir því hvort um er að ræða tekjur
frá eignarhaldsfélagi erlendis eða fjárfestingu í félagi hérlendis,
tekjurnar eru jafn skattskyldar. Islendingurinn, sem hefur íjár-
fest í eignarhaldsfélaginu erlendis, fullnægir því skattareglum
hérlendis með því að telja fram og greiða skatt af tekjum sínum
frá hinu erlenda félagi. Reglur íslenskra skattalaga eru hins veg-
ar þess efnis að hagstæðara er að Qárfestingin sé erlendis, þ.e.
í þeim ríkjum sem með skattareglum laða að slíka ijárfesta.
5% eða 30% tekjuskattur? Ef ganga á út frá því að löggjafinn
sé sá aðili er líta skal til við ákvörðun þess er teljist gott
„skattasiðferði" er ekki annað að sjá en að löggjafarvaldið hér-
lendis hafi lagt blessun sína yfir leit Islendinga að skattalega hag-
stæðasta umhverfinu til fjárfestinga. Löggjafinn hefur með laga-
setningu fallist á að skaltlagningarreglur séu hluti af hinu alþjóð-
lega samkeppnisumhverfi sem ísland hrærist í og ákveðið að
taka þátt í þeirri samkeppni. Hér er m.a. átt við samþykkt laga
nr. 31/1999, um alþjóðleg viðskiptafélög, sem kveða á um lægri
skattprósentu tiltekinna íslenskra félaga, þ.m.t eignarhaldsfé-
laga, að nánari skilyrðum fullnægðum. Tekjuskattsprósenta
þessara félaga er 25 prósentustigum lægri en annarra hlutafé-
laga hér á landi, þ.e. 5% í stað 30%. Einkum er þetta hagstætt ef
félagið er í eigu erlendra aðila, þar sem arðgreiðslur þessara fé-
laga eru girtar af gagnvart Islendingum með því að þær eru
skattlagðar með tekjuskatti hjá íslenskum einstaklingum en
ekki fjármagnstekjuskatti og ekki frádráttarbærar hjá íslenskum
lögaðilum. Komið hefur í Ijós að ekki hefur tekist sem skyldi við
samningu laganna og viðurkennt að úrbóta sé þörf ef þau eiga
að ná þeim megintilgangi sínum að laða að erlenda fjárfesta. Svo
virðist sem vilji sé fyrir hendi af hálfu stjórnvalda að fara í þá lag-
færingarvinnu sem þörf er á til að ná markmiðum laganna enda
hefur komið fram af þeirra hálfu að líta verði til þeirrar skatta-
legu samkeppni sem ríkir í alþjóðlegu viðskiptaumhverfi. Þeir
erlendu fjárfestar, sem verið er að laða að eru fjárfestar sem með
því sem hér á landi hefur verið kallað skattafyrirhyggja eða
skattaskipulagning sjá sér hag í því að nýta sér þær skattareglur
er alþjóðlegu viðskiptafélögin hafa upp á að bjóða.
Breyta reglunum Af framangreindu má sjá að öll umræða í
þá átt að ekki sé eðlilegt að aðilar með ótakmarkaða skatt-
skyldu á Islandi geti lækkað skatta sína hérlendis með Jjárfest-
ingum sínum erlendis er á villigötum og í ósamræmi við það al-
þjóðaumhverfi sem Island er og vill vera hluti af. Miklu nær
væri að huga að þeim skattareglum sem í gildi eru hér á landi,
reglum sem beinlínis hvetja íslenska íjárfesta til þess að tjár-
festa frekar í eignarhaldsfélögum erlendis heldur en að Jjár-
festa hérlendis. Hér er sérstaklega átt við þá reglu að söluhagn-
aður umfram tiltekið mark hætti skattalega séð að teljast vera
fjármagnstekjur, sem þær þó ljóslega eru, og skattleggist með
allt að 35 prósentustigum hærri skatti. Þessi regla er orðin
tímaskekkja í íslensku efnahagslifi og i óþarfa ósamræmi við
þær reglur sem gilda um skattlagningu arðs eins og glögglega
má sjá af neðangreindu dæmi:
Einstaklingur hefur átt og rekið hlutafélag lengi og uppsaín-
aður hagnaður félagsins eftir skattgreiðslur er orðinn 98 millj-
ónir og upphaflegt framlag hans í formi hlutaíjár var 2 milljón-
ir. Hagnaður af félaginu er í samræmi við væntingar fjárfesta,
sem eru tilbúnir að kaupa félagið á 100 milljónir. Selji hluthaf-
inn hlutabréf sín á 100 milljónir verða 98 milljónir skattskyldar
sem hagnaður af sölu hlutabréfa. Eigandinn borgar því 10%
fjármagnstekjuskatt af 3,2 milljónum en afgangurinn 94,8 millj-
ónir eru skattlagðar með allt að 45% skatthlutfalli ef eigandinn
notfærir sér ekki heimildir skattalaga um frestun skatt-
greiðslna með enduríjárfestingu í hlutafélagi.
Skv. 3. mgr. 9. gr. laga um tekjuskatt og eignarskatt telst til
arðs úthlutun við félagsslit, sem er umfram kaupverð bréfanna.
Af því leiðir að ef þessi sami einstaklingur slitur félaginu sínu í
stað þess að selja það og til hans renna 100 milljónir þá greiðir
hann 10% íjármagn stekj u skatt af 98 milljónum. Ef einstaklingur-
inn ákveður að fara þriðju leiðina og greiða sér 98 milljónir í arð
og selja bréfin á 2 milljónir þá er einnig um það að ræða að hann
greiði 10% fjármagn stekj u skatt af 98 milljóna króna arðinum.
Þetta dæmi vekur óneitanlega upp þá spurningu hvort ekki
sé kominn tími til að fara að skattleggja allar íjármagnstekjur
einstaklinga utan rekstrar, þ.m.t. söluhagnað hlutabréfa, sem
tjármagnstekjur. Með því væri einstaklingum gefnar frjálsari
hendur við ráðstöfun tjármuna sinna og íslenskir tjárfestingar-
kostir væru nær því að standa jafnfætis þeim erlendu í sam-
keppni um Jjármagnið. Reynslan hefur nefnilega ótvirætt sýnt
að menn greiða ekki 45% tekjuskatt ef þeir hafa möguleika á að
greiða mun lægri prósentu skv. skattalögum. Sú regla skatta-
laga að söluhagnaður hlutabréfa sé skatflagður öðruvísi en all-
ar aðrar tjármagnstekjur hefur því einungis leitt til þess að tekj-
ur ríkissjóðs eru lægri en annars hefði verið. 53
58