Morgunblaðið - 13.01.2001, Blaðsíða 29

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. JANÚAR 2001 29
Innlausnarverð:
7.785.893 kr.
1.557.179 kr.
155.718 kr.
15.572 kr.
1. flokkur 1991:
Innlausnardagur 15. janúar 2001.
Nafnverð:
1.000.000 kr.
100.000 kr.
10.000 kr.
Innlausnarverð:
2.406.697 kr.
240.670 kr.
24.067 kr.
3. flokkur 1991: Nafnverð:
1.000.000 kr.
500.000 kr.
100.000 kr.
10.000 kr.
Innlausnarverð:
2.141.496 kr.
1.070.748 kr.
214.150 kr.
21.415 kr.
1. flokkur 1992: Nafnverð:
5.000.000 kr.
1.000.000 kr.
100.000 kr.
10.000 kr.
Innlausnarverð:
10.546.028 kr.
2.109.206 kr.
210.921 kr.
21.092 kr.
2. flokkur 1992: Nafnverð:
5.000.000 kr.
1.000.000 kr.
100.000 kr.
10.000 kr.
1. flokkur 1993:
Innlausnarverð:
10.380.523 kr.
2.076.105 kr.
207.610 kr.
20.761 kr.
Nafnverð:
5.000.000 kr.
1.000.000 kr.
100.000 kr.
10.000 kr.
3. flokkur 1993:
Innlausnarverð:
9.559.923 kr.
1.911.985 kr.
191.198 kr.
19.120 kr.
Nafnverð:
5.000.000 kr.
1.000.000 kr.
100.000 kr.
10.000 kr.
1. flokkur 1994:
Innlausnarverð:
8.510.379 kr.
1.702.076 kr.
170.208 kr.
17.021 kr.
Nafnverð:
5.000.000 kr.
1.000.000 kr.
100.000 kr.
10.000 kr.
1. flokkur 1995:
Innlausnarverð:
8.258.188 kr.
1.651.638 kr.
165.164 kr.
16.516 kr.
Nafnverð:
5.000.000 kr.
1.000.000 kr.
100.000 kr.
10.000 kr.
Innlausnarverð:
1.463.148 kr.
146.315 kr.
14.631 kr.
1. 2. og 3. flokkur 1996: Nafnverð:
1.000.000 kr.
100.000 kr.
10.000 kr.
Innlausnarverð
húsbréfa
Innlausn húsbréfa fer fram hjá Íbúðalánasjóði, í bönkum,
sparisjóðum og verðbréfafyrirtækjum og liggja þar einnig
frammi upplýsingar um útdregin húsbréf.
FYRIR tvö hundruð árum, í rit-
gerðinni Eilífur friður, ímyndaði
Immanuel Kant sér framtíðar
„samvinnu frjálsra ríkja. En árið
1795 voru frjáls ríki óhlutlæg hug-
mynd. Samt ímyndaði Kant sér
okkar nútíma veruleika þar sem
frjáls lýðræðisríki blómstra. Enn-
fremur virðist hugmynd Kants
um eilífan frið enn síður langsótt
vegna þess að ekkert lýðræðisríki
hefur nokkurn tíma farið í stríð
gegn öðru. „Aldrei stríð milli lýð-
ræðisríkja“ er reyndar það sem
gæti farið næst því að verða að
óbreytanlegum, diplómatískum
lögum.
Fræðimenn hafa sýnt fram á
sannleiksgildi þessa. Prófessor
R.J. Rummel, við Háskólann á
Hawaii, rannsakaðir 353 pör af
stríðsaðilum frá 1916 til 1991.
Lýðræðisríki barðist við ríki sem
ekki var lýðræði í 155 tilfellum.
Einræðisríki barðist við einræð-
isríki í 198 tilfellum. Hann fann
engin dæmi um að lýðræðisríki
hafi barist við hvort annað. Sumir
smásmugulegir menn halda því
fram að undantekningar sé að
finna. En ef nánar er að gætt
kemur í ljós að umrædd átök voru
annaðhvort einhvers konar borg-
arastríð eða annar aðilinn var
ekki raunverulegt lýðræðisríki
(Þýskaland 1914), eða að fjöldi
þeirra sem féllu var svo lítill að
ekki var hægt að kalla átökin
raunverulega stríð.
Þetta er ekki bara tölfræðileg
villa eða heppileg tilviljun. Í lýð-
ræðisríki væri næstum því ógern-
ingur að tryggja nægan almennan
stuðning við vopnað áhlaup á ann-
að lýðræðisríki. Lýðræðisþjóðir
þekkja og treysta hver annarri.
Lýðræðislegar stjórnir telja eðli-
legt að semja hverjar við aðra.
Sá kostnaður sem mannkynið
hefur mátt greiða á meðan beðið
hefur verið eftir því að hugsjón
Kants yrði næstum að veruleika
er skelfilegur og hann varð að
greiða á fleiri stöðum en vígstöðv-
unum. Frá 1900 til 1987 voru um
170 milljónir manna drepnar af
pólitískum ástæðum þar sem ekki
kom til styrjaldar. Alræðisríki
myrtu 138 milljónir af þessum 170
milljónum. Í einræðisríkjum voru
28 milljónir felldar. Lýðræðisríki
myrtu um tvær milljónir manna,
aðallega með alþjóðlegum loft-
árásum á borgaraleg skotmörk.
En það er alveg sama hversu um-
deild dæmin eru þar sem lýðræð-
isríki hafa gengið of langt, þau
breyta ekki heildarmyndinni.
Megnið af þessari slátrun kom
til vegna sambræðslu marx-lenín-
ismans á algildri hugmyndafræði
og algjöru valdi. Ef mætti umorða
hugsun Actons lávarðar: Vald
drepur og algert vald drepur al-
gerlega.
Margir komust að öðrum nið-
urstöðum. Þegar marxistar voru
öflugir og frjálslyndisstefnan veik
sögðu rithöfundar, stjórnmála-
menn, stjórnmálaflokkar og dag-
blöð hvað eftir annað: Lýðræði er
ekki mikilvægt í þriðja heiminum.
Frelsi í slíkum löndum er „forms-
atriði“. Mun mikilvægara er að
enginn svelti. Þetta fengum við að
heyra: Frjálslyndisstefnan er
engin lausn fyrir þróunarlöndin.
„Ekki mæla aðra með þínum
eigin tommustokk,“ sagði einn
helsti leikrita- og skáldsagnahöf-
undur Svíþjóðar þegar stjórn Pols
Pots útrýmdi fjórðungi kambód-
ísku þjóðarinnar. Það sem hann
átti við var að fjöldamorð á
Kambódíumönnum væri ekki
hörmulegt með sama hætti og
fjöldamorð á Evrópumönnum.
Þetta eru öfugsnúnir kynþátta-
fordómar: Maður þykist bera
virðingu fyrir öðru fólki þegar
maður í raun og veru fyrirlítur
það.
Margir þeirra Vesturlandabúa
sem hrósuðu Mao, Castro eða
Honecker vildu í rauninni sjaldn-
ast flytja inn ógnarstjórn þeirra.
Maður þarf bara að reyna að
leggja minnstu hömlur á málfrelsi
í einhverju Vesturlandanna til að
fá yfir sig holskeflu mótmæla frá
sama fólki og mælir sjaldan með
því til handa þriðjaheimsþjóðum.
Kúgun má einungis beita aðra.
Hræsni er auðvitað ekki bara
að finna á Vesturlöndum. Þegar
leiðtogar í til dæmis Singapore,
Malaysíu og á meginlandi Kína
tala um „asísk gildi“ til þess að
sveipa stjórnarfar sitt rómantísk-
um blæ andmæla þeir líka lýðræð-
islegum gildum. En fyrrverandi
forseti Taívans, Lee Teng-hui,
telur þessar röksemdir lélegt
skálkaskjól fyrir andlýðræðislega
stefnu. Hvað mannréttindi varð-
ar, segir Lee, eru engin sérstök
asísk gildi. Frelsi er altækt gildi.
Þrátt fyrir fall kommúnismans
sætir frjálslyndisstefnan enn
árásum. Amartya Sen, Nóbels-
verðlaunahafi í hagfræði, sýndi
raunverulega fram á það engin
hungursneyð – fjöldahungur er
leiðir til fjöldadauða – hafi nokk-
urn tíma orðið í ríki undir lýðræð-
islegri stjórn. Tvær eða þrjár
milljónir létust í Bengal-hungurs-
neyðinni 1943. Það gerðist undir
breskum yfirráðum. Frá því Ind-
land varð sjálfstætt 1947 með
fjöldaflokkslýðræðislegu fyrir-
komulagi hefur landið aldrei orðið
fyrir slíkum hörmungum. Nær-
ingarskortur, uppskerubrestur
og matarskortur hefur skollið yf-
ir, en aldrei hefur orðið hungurs-
neyð.
Berum þetta saman við „stóra
framfaraskrefið“ hans Maos
1958–1961 þegar 30 milljónir Kín-
verja létust úr hungri. Það er tí-
faldur fjöldi þeirra Indverja sem
létust vegna hins mikla hungurs í
Breska Indlandi innan við tuttugu
árum áður.
Sen kannaði ennfremur nokkur
Afríkuríki sem urðu fyrir upp-
skerubresti og matarskorti. Rík-
isstjórnir undir lýðræðislegum
þrýstingi taka yfirleitt harkalega
og af sanngirni á málunum; fólk
er býr undir einræðisstjórn má
oft þola hungursneyð sem yfir-
völd koma til leiðar og stjórna.
Þar sem stjórnarandstaða og
frjálsir fjölmiðlar eru öflug geta
yfirvöld ekki hunsað þúsundir
manna sem svelta heilu hungri.
Þegar þaggað er niður í andstöð-
unni og í fjölmiðlum heyrist ein-
ungis rödd einræðisherrans er
hægt að fela og/eða virða að vett-
ugi milljónir manna sem eru að
deyja úr hungri.
Eli Wiesel, sem lifði af Ausch-
witz og Buchenvald og er Nób-
elsverðlaunahafi, sagði eitt sinn:
„Gleymum ekki hetjunum frá
Varsjá, píslarvottunum frá Trebl-
inka, börnunum frá Auschwitz.
Þau börðust einsömul, þau þjáð-
ust einsömul, en þau dóu ekki ein-
sömul, því að eitthvað í okkur öll-
um dó með þeim.“ Hvað varð það
sem dó með þeim? Mitt svar er
þetta: Sú hugmynd að grimmd
mannanna séu takmörk sett. Nú
gerum við okkur grein fyrir því,
að það eru engin takmörk. Við
þekkjum að fenginni reynslu
hverjir eru kostir lýðræðisins, er
varðar frið og velferð fólks, og
verðum að staðfesta nauðsyn og
skuldbindingu okkar við hug-
mynd Kants.
Ekkert stríð,
ekkert hungur
eftir Per Ahlmark
Per Ahlmark er fyrrverandi að-
stoðarforsætisráðherra Svíþjóðar.
Þegar marxistar voru
öflugir og frjálslynd-
isstefnan veik sögðu
rithöfundar, stjórn-
málamenn, stjórn-
málaflokkar og dag-
blöð hvað eftir
annað: Lýðræði er
ekki mikilvægt í
þriðja heiminum.
Frelsi í slíkum lönd-
um er „formsatriði“.
Mun mikilvægara er
að enginn svelti.
Þetta fengum við að
heyra: Frjálslynd-
isstefnan er engin
lausn fyrir þróun-
arlöndin.
© Project Syndicate.
MARGRÉT prinsessa, systir Elísa-
betar Bretadrottningar, var flutt á
sjúkrahús Játvarðs konungs í
Marylebone á miðvikudag vegna
veikinda. Að sögn lækna þjáist hún
af „alvarlegu lystarleysi“ en hugs-
anlegt þykir, að hún hafi fengið
vægt heilablóðfall í síðustu viku.
Margrét er sjötug að aldri.
Margrét prinsessa hefur ekki
verið heilsuhraust í nokkurn tíma
og líklegt þykir, að lystarleysið,
sem hrjáir hana núna, sé afleiðing
heilablóðfalls. Fyrir þremur árum
fékk hún einnig heilablóðfall er
hún var í fríi á Karíbahafseyjunni
Mustique. Þá var hún flutt í skynd-
ingu á sjúkrahús í Englandi en hún
var einnig á Mustique í mars árið
1999 er hún brenndist illa á fótum
í baði. Hafa þau sár gróið seint og
illa og hefur hún stundum þurft á
hjólastól að halda af þeim sökum.
Fyrir rúmum 15 árum var
Margrét flutt á sjúkrahús vegna
mikilla verkja í brjósti og þá var
hluti vinstra lunga fjarlægður. Að
auki hefur hún verið undir lækn-
ishendi vegna þráláts höfuðverkj-
ar, bólgu í barkakýli, berkjubólgu,
lifrarbólgu og lungnabólgu.
Margrét hefur á stundum lifað
nokkuð stormasömu lífi og alltaf
hefur þótt sópa að henni. Haft er
eftir vinum hennar, að nú sé henni
þó brugðið. Hún sé orðin mjög
máttfarin, skammtímaminnið bágt
og hún eigi stundum erfitt með að
halda uppi samræðum.
Margrét prinsessa á sjúkrahús
Máttfarin og lystarlaus
London. Daily Telegraph.
AP
Lögreglumaður á verði fyrir framan King Edward VII-sjúkrahúsið í
London þar sem Margrét prinsessa dvelur.