Morgunblaðið - 13.01.2001, Blaðsíða 42

42 LAUGARDAGUR 13. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
HVASSVIÐRI gerði víðausla á vestanverðu land-inu í gærmorgun, sér-staklega á Vestfjörðum
þar sem sjór gekk á land og flæddi
meðal annars inn í hús á Ísafirði. Þá
var öllu flugi aflýst til og frá
Reykjavík vegna veðurs en milli-
landaflug var á áætlun.
Eyjólfur Þorbjörnsson, veður-
fræðingur hjá Veðurstofunni, sagði
að veðrið hefði verið verst á Vest-
fjörðum og vestast á landinu og síð-
an við suðurströndina. Vindhraði
var mjög breytilegur en víða fór stíf
sunnanáttin yfir 20 m/sek og þá sér-
staklega á Vestfjörðum og sunnan
og suðvestanlands. Þá mældist
vindhraði yfir 20 m/sek víða um
land, þannig að rokhvasst var á öllu
landinu. Á Þverfjalli fyrir vestan
mældist meðalvindhraði 33 m/sek í
gærmorgun fram yfir hádegi. Úr-
koma var mest á Vestfjörðum, Snæ-
fellsnesi og syðst á landinu.
„Þetta náði hámarki fyrri part
dags, en síðan dró aðeins úr því
þegar leið á daginn. Það verður
svona svipað í dag, en gæti hugs-
anlega bætt aðeins í sunnanáttina
aftur í nótt með meiri vætu,“ sagði
Eyjólfur.
Að sögn Eyjólfs eru orsakir
hvassviðrisins vindstrengur sem
myndaðist á milli lægðar á Græn-
landshafi og hæðar sem var yfir
Skotlandi sem spyrnti á móti lægð-
unum. „Þannig að það hefur orðið
góður vindstrengur á milli hæðar-
innar og lægðarinnar og þá sérstak-
lega hérna við Ísland. Hæðin er
komin yfir Norðursjó og spyrnir
ekki eins mikið á móti og því tel ég
að það verði ekki eins hvasst en hins
vegar gæti orðið meiri úrkoma.“
Töluvert grjóthrun í Óshlíð
og Súðavíkurhlíð
Ekkert ferðaveður var á Vest-
fjörðum í gærmorgun vegna hvass-
viðris og úrkomu og töluvert var um
grjóthrun í Óshlíð og Súðavíkur-
hlíð. Vegagerðarmenn vöktuðu
þessi svæði og hreinsuðu grjót jafn-
óðum. Vöruflutningabíll fauk á hlið-
ina í Súgandafirði í gærmorgun, en
engin slys urðu á fólki. Hann var á
leið til Ísafjarðar og fauk á veginum
og lagðist á hliðina út í vegkantinn.
Sjógangur var mikill í Skutuls-
firði og gekk sjór yfir Skutulsfjarð-
arbraut og Pollgötuna á Ísafirði og
eins yfir höfnina. Háflóð var klukk-
an tíu og þá fór tómur gámur á flot á
hafnarbakkanum. Hermann Skúla-
son, hafnarstjóri á Ísafirði, sagði að
sjávarhæðin hefði verið 2,6 metrar
og því hafi náð að skvettast vel yfir
hafnarkantinn með þeim afleiðing-
um að sjór flæddi að húsunum í
Neðstakaupstað. Að sögn Her-
manns gátu skip ekki lagst að Ás-
geirsbryggju vegna veðurs en
minni sjógangur var í Sundahöfn-
inni. Þegar áhöfn togarans Baldurs
Árna var að festa skipið við Ás-
geirsbryggju í gærmorgun losnaði
skipið upp og rak frá. Engin hætta
var þó á ferðum og skipið lagðist að
í Sundahöfn. Hermann sagði veðrið
þó ekki alslæmt, þar sem vindurinn
næði að hreinsa hafnarsvæðið eftir
flugeldasýningu sem þar var fyrir
nokkrum dögum.
Sjór flæddi inn í Turnhúsið
og Faktorshúsið
Lagnaðarís brotnaði upp í veðr-
inu og barst upp á Pollgötuna og
tafði umferð. Húsvörður í Stjórn-
sýsluhúsinu á Ísafirði stóð í ströngu
vegna vatns sem lak inn með lausa-
fögum og vatn lak inn í Safnahúsið
en olli þó ekki tjóni. Sjór flæddi í
gærmorgun inn í gömlu húsin í
Neðstakaupstað, bæði Turnhúsið
og Faktorshúsið, en að sögn Heimis
Hanssonar safnvarðar er ekki talið
að skemmdir hafi orðið á safnmun-
um, þrátt fyrir að sjór hafi verið í
ökklahæð í húsunum tve
tíma. Hugsanlega gætu
hverjar gólffjalir undið sig
þegar gólfir þornar.
"Þetta fór betur en á hor
Mikið hvassviðri gekk yfir vestan- og s
Sjór flæddi í hú
og innanlands
Sjór flæddi inn í bæði Turnhúsið og Faktorshúsið í Neðstakau
engar skemmdir þrátt fyrir að sj
Morgunblaðið/Halldór Sv
Lagnaðarís brotnaði upp í veðrinu og barst upp á Pollgötuna á
og tafði umferð, auk þess sem sjór flæddi yfir götuna.
Lægðir á Grænlands-
hafi og hæð yfir Skot-
landi ollu því að hvöss
sunnanátt réð víða ríkj-
um hérlendis í gær-
morgun og urðu Vest-
firðingar verst fyrir
barðinu á rokinu. Veð-
ur gekk víðast hvar nið-
ur þegar á daginn leið
og lítið tjón varð af veð-
urhamnum, en vind-
hraði fór víða yfir 20
metra á sekúndu í
gærmorgun.
Fiskikör og annað
ÁRBÆJARSAFN Í NÝJU LJÓSI
SKÓLASTARF Á
SUÐURNESJUM
Niðurstöður samræmdraprófa í fjórða og sjöundabekk árið 2000 sýna að
grunnskólar á Suðurnesjum eru
með slökustu meðaleinkunn á land-
inu í íslensku og stærðfræði. Eink-
um var niðurstaðan slæm í Sand-
gerði þar sem meðaleinkunn var
langt fyrir neðan landsmeðaltal.
Lengst af hafa skólar þar og á
Vestfjörðum og Suðurlandi verið
með verstu útkomuna í samræmd-
um prófum en síðastliðin ár hafa
skólar á Vestfjörðum og Suður-
landi náð að bæta meðaleinkunn.
Eigi að síður er það enn svo og
hefur verið um nokkurn tíma að
skólar á höfuðborgarsvæðinu hafa
hæsta meðaleinkunn yfir landið.
Ástæða þessa hefur löngum ver-
ið talin sú að erfitt sé að fá mennt-
aða kennara til starfa á lands-
byggðinni og skólar þar því að
verulegum hluta reknir með leið-
beinendum. Síðastliðin ár hefur
þetta vandamál raunar ekki ein-
göngu verið bundið við lands-
byggðina því einnig hefur verið
erfitt að manna skóla höfuðborg-
arsvæðisins með menntuðum kenn-
urum, þótt vandinn þar hafi ekki
verið jafnmikill og sá sem lands-
byggðin hefur þurft að glíma við.
Hafa skólar víða um landið brugð-
ist við með því að fá kennara til sín
með boðum um ýmiss konar hlunn-
indi umfram það sem gengur og
gerist. Einnig hefur verið unnið
talsvert að endurskipulagningu
skólastarfs þar sem útkoma úr
samræmdum prófum hefur verið
bág. Hefur hvort tveggja skilað ár-
angri víðast hvar.
Í viðtölum við forsvarsmenn
skóla á Suðurnesjum hefur komið
fram að þar hafi verið unnið skipu-
lega að því að bæta námsárangur.
Hefur það skilað afar misjöfnum
árangri og sums staðar er útkoma
úr samræmdum prófum á síðasta
ári verri en verið hefur. Einnig
virðast forráðamenn skólanna á
Suðurnesjum sammála um að
skortur á menntuðum kennurum
sé ekki næg skýring á slakri út-
komu landshlutans.
Augljóst er því að hér er pottur
brotinn og nauðsynlegt að bregð-
ast skjótt við. Enginn má við því
að dragast aftur úr hvað menntun
varðar í þekkingarsamfélaginu.
Það hlýtur raunar að vera
áhyggjuefni þegar einn landshluti
sker sig úr með þessum hætti og
ætti að verða yfirvöldum á viðkom-
andi svæði og yfirvöldum mennta-
mála í landinu að athugunarefni.
Ljóst má vera að ýtarlegar um-
ræður þurfa að fara fram um stöðu
skólastarfs á Suðurnesjum.
Áherslur virðast hafa verið rangar
eins og sannast kannski best í
Sandgerði en ekkert sveitarfélag á
landinu hefur varið eins miklum
fjármunum til skólastarfs miðað
við íbúafjölda eins og fram kom í
samtali við bæjarstjóra Sandgerðis
í Morgunblaðinu í gær. Þar hefur
tölvukostur verið bættur og húsa-
kostur aukinn en bættur námsár-
angur virðist ekki skila sér. Taka
verður undir það með bæjarstjór-
anum að þetta sé umhugsunarefni.
Með breyttri þjóðfélagsgerð og
nýju atvinnumunstri þar sem sér-
þekking af ýmsu tagi og ekki síst
tækniþekking verður æ mikilvæg-
ari má gera ráð fyrir að mennta-
mál verði æ ríkari þáttur í ákvörð-
un fólks um búsetu hérlendis sem
erlendis. Þar er landsbyggðin ekki
einungis í samkeppni við höfuð-
borgarsvæðið heldur landið allt í
samkeppni við útlönd. Ef Íslend-
ingar halda ekki vöku sinni í
menntamálum getum við átt á
hættu að verða fljótt undir á þekk-
ingaröld.
Árbæjarsafn má vel við una aðnokkrar róttækustu hugmynd-
irnar í skipulagsmálum borgarinn-
ar, sem fram hafa komið að und-
anförnu, gera ráð fyrir því að
safnið og þar með hin gömlu og
virðulegu hús þess, verði flutt í
miðbæinn. Af er því sem áður var
þegar flestar hugmyndir gengu út
á að rífa gömlu húsin í miðbænum,
en þeim húsum sem töldust sögu-
lega verðmæt var bjargað með því
að flytja þau upp í Árbæ.
Í mynd sinni Reykjavík í öðru
ljósi sá Hrafn Gunnlaugsson fyrir
sér að Árbæjarsafninu með húsum
sínum yrði komið fyrir í Hljóm-
skálagarðinum. Í viðtali hér í
blaðinu í síðasta mánuði við for-
svarsmenn Minjaverndar, sem
stendur nú að myndarlegri upp-
byggingu í Aðalstræti, kom fram
að þeir vilja helst fá Árbæjarsafnið
með öllum húsum sínum og koma
fyrir á gamla slippsvæðinu sem nú
á að fara að hreinsa.
Báðar eru þessar hugmyndir
sennilega of róttækar til að teljast
raunhæfar, og eins og borgar-
minjavörður hefur bent á er Ár-
bæjarsafn ekki orðið til fyrir til-
viljun heldur vegna þess að fyrir
margt löngu var sú ákvörðun tekin
af borgaryfirvöldum að varðveita
gamla Árbæinn á þessum stað og
þar með kominn vettvangur fyrir
borgarminjasafn.
Hitt er svo annað mál hvort
kasta þurfi þessum hugmyndum
alveg fyrir róða, eða hugsa megi
sér að landnýting á báðum þessum
stöðum eða öðrum hvorum geti
verið með þeim hætti að þar rísi
þyrping húsa í þessum gamla stíl –
að þangað megi flytja gömul hús
annars staðar frá eða byggja ný í
þessum stíl. Bráðræðisholtið í
vesturborginni hefur orðið til að
nokkru leyti á þennan hátt, en á
báðum hinum stöðunum myndu
hús af þessu tagi njóta sín betur
og vera eðlilegri framlenging af
öðrum gömlum húsaþyrpingum
miðbæjarins.