Morgunblaðið - 02.02.2001, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FÖSTUDAGUR 2. FEBRÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
STERKLEGA kemur til greina að
Persónuvernd skoði hvort Íslands-
póstur hafi fengið upplýsingar um
einstaklinga sem sóttu um starf hjá
fyrirtækinu, frá lögreglu.
Lögreglan í Reykjavík veitti Ís-
landspósti ábendingar um meinta
fíkniefnaneyslu umsækjenda um
störf hjá fyrirtækinu, að því er sagði
í fréttum Ríkisútvarpsins í hádeginu
í gær. Samkvæmt heimildum frétta-
stofu RÚV vissi kona sem vinnur
hjá Íslandspósti að senda ætti
kennitölur umsækjenda til lögregl-
unnar. Hún bætti kennitölu sonar
síns á listann vegna gruns hennar
um að hann væri í slæmum félags-
skap. Frá lögreglunni hafi síðan
borist upplýsingar um umsækjend-
ur og son konunnar.
Hörður Jóhannesson yfirlög-
regluþjónn segir embættið ekki
veita upplýsingar af þessu tagi.
Óformlegar upplýsingar
Andrés Magnússon, starfsmanna-
stjóri Íslandspósts, sagði í samtali
við Morgunblaðið ekki þekkja það
dæmi sem rakið var í frétt RÚV.
Hann sagðist hvorki geta játað því
né neitað að lögreglu hafi verið
sendur listi með kennitölum um-
sækjenda um störf. Fylgt væri
ákveðnum reglum hvað varðar upp-
lýsingar um starfsmenn. „Þar erum
við ekki með neinar ólöglegar upp-
lýsingar eða að fara út fyrir per-
sónuvernd. Við tryggjum persónu-
vernd samkvæmt þeim lögum sem í
gildi eru.“
Umsækjendur um störf hjá Ís-
landspósti eru spurðir á eyðublaði
hvort þeir hafi hreint sakavottorð.
Andrés sagði um þetta spurt vegna
eðlis starfsemi fyrirtækisins. Svari
umsækjandi neitandi er hann beð-
inn að leggja fram sakavottorð.
„Við höfum spurt viðkomandi ít-
arlegar eftir því sem liggur á bakvið
brot sem sýnd eru á sakavottorði, en
að jafnaði er ekki leitað eftir þessu.“
En hvað um öflun upplýsinga frá
lögreglu um atriði sem ekki koma
fram á sakavottorði?
„Lögreglan veitir okkur í sjálfu
sér ekki neinar formlegar upplýs-
ingar. Þetta er ekki með neinum
formlegum hætti – að við séum að
kalla eftir þessu hjá lögreglunni. En
við höfum að einhverju leyti fengið
upplýsingar hjá þeim um einstaka
aðila sem hafa sótt um vinnu hjá
okkur,“ sagði Andrés.
– Er fólki sagt upp á grundvelli
upplýsinga frá lögreglunni?
„Nei, þetta varðar þá sem eru að
sækja um hjá okkur.“
– Og þá tekið til greina við ráðn-
ingar?
„Það er a.m.k. haft til hliðsjónar.
Þetta fer svolítið eftir eðli starfsins
og þess sem fram kemur á sakavott-
orði, ef starfsmaður leggur það
fram.“
Lögreglan veitir ekki
þessar upplýsingar
Hörður Jóhannesson yfirlög-
regluþjónn sagði að Lögreglan í
Reykjavík léti ekki fyrirtækjum í té
upplýsingar um einstaklinga.
Aðspurður um það dæmi sem rak-
ið var í RÚV sagðist hann ekki vita
til þess að slíkar upplýsingar væru
veittar. Sér væri ekki kunnugt um
að lögreglan tæki við listum yfir fólk
og gæfi síðan upplýsingar um það.
Sú þjónusta væri ekki í boði. Enn
síður að verið væri að dreifa óstað-
festum upplýsingum um einstak-
linga. Slíkt væri fráleitt.
Alvarleg eða aðsteðjandi hætta
Hörður H. Helgason, lögfræðing-
ur hjá Persónuvernd, sagði það
koma sterklega til greina að stofn-
unin taki þetta mál til skoðunar.
Hann sagði aðspurður að það væri
ekkert sem bannaði mönnum að
leita upplýsinga um náungann, en
málið snerist um það hvort lögregl-
unni væri heimilt að láta slíkar upp-
lýsingar af hendi. Það færi eftir
reglugerð sem dómsmálaráðuneytið
hefur sett.
Í reglugerðinni (794/2000) segir
m.a. í 6. grein að persónuupplýs-
ingum skuli aðeins miðlað innan lög-
reglu eftir því sem þörf krefji vegna
tiltekinna löggæsluverkefna og
„persónuupplýsingum verður aðeins
miðlað til annarra stjórnvalda en
lögreglu, eða til einkaaðila, í eftir-
farandi tilvikum: Samkvæmt sam-
þykki hins skráða, samkvæmt laga-
heimild, samkvæmt heimild
Persónuverndar eða ef miðlun upp-
lýsinga er nauðsynleg til að koma í
veg fyrir alvarlega og aðsteðjandi
hættu. Þetta er tæmandi talning,“
sagði Hörður. Hann sagðist ekki sjá
hvaða rök væru fyrir því að einka-
fyrirtæki geti haft aðgang að per-
sónuupplýsingum hjá lögreglu sé
engu framangreindra skilyrða full-
nægt.
Samskipti Íslandspósts
og lögreglu til skoðunar
JÓHANNA Lárus-
dóttir læknir, sem er
ábyrg fyrir neyðar-
hjálp Alþjóðaheil-
brigðisstofnunarinnar
á heimsvísu, segir að
aðstoð hafi borist of
seint til Indlands í
kjölfar jarðskjálftans
mikla í Gujarat-ríki í
Vestur-Indlandi. Jó-
hanna stjórnar hjálp-
arstarfinu á heilbrigð-
issviðinu og
stefnumótun í neyðar-
aðgerðum í tengslum
við náttúruhamfarir.
„Það ennþá mikil
ringulreið á svæðinu.
Þeim sem hefur verið hægt að
bjarga úr rústum hefur verið
bjargað og engar líkur á því að
fleiri finnist á lífi. Sumir leitarhóp-
ar sem voru sendir til Indlands
komu tímanlega en aðrir allt of
seint. Komi leitarhópar ekki með
öll þau tæki og áhöld sem þeir
þurfa er afar erfitt að styðja við
bakið á þeim. Sumir leitarhópar
komu alltof seint og voru fastir á
flugvöllum og komust því ekki á
svæðið þar sem þeirra var þörf,“
segir Jóhanna.
Hún kveðst hafa upplýsingar um
að indverski herinn hafi staðið sig
afar vel í leitarstarfinu og sömu-
leiðis hafi skipulagning indverskra
stjórnvalda á stjórnun læknishjálp-
ar verið góð.
Ekkert vitað um ástandið í
einangruðum bæjum
Undir stjórn Jóhönnu eru 11
manns við störf á jarðskjálftasvæð-
inu. „Frá þeim hef ég heyrt að það
hafi aldrei verið þörf á
læknum, hjúkrunar-
fólki og spítölum sem
verið var að senda á
svæðið. Við vitum
hvað gerðist í Ahm-
edabad og Bhuj en
jafnframt vitum við að
þarna eru margir bæir
sem eru einangraðir
og enginn hefur skoð-
að. Enginn veit um
skemmdirnar þarna
eða hve margir eru í
neyð þar. Það sem ég
heyrði síðast er að það
gangi frekar illa að
koma á stjórnun heil-
brigðismála milli stað-
aryfirvalda og alls þess alþjóðaliðs
sem er að koma inn í landið,“ segir
Jóhanna.
Hún segir að mikill rígur sé milli
sveitarstjórna á svæðinu og al-
þjóðaliðs hjálparsamtaka. „Við höf-
um mikið þurft að vinna að því að
sjá um að fólk í heilbrigðisgeiran-
um tali saman og skilvirk samvinna
sé þar á milli.“
Ekkert gefur til kynna að
rotnandi lík valdi farsóttum
Jóhanna segir að starfið gangi
núna mest út á það að koma í veg
fyrir að faraldrar brjótist út og að
setja á laggirnar grundvallar heil-
brigðisþjónustu á svæðinu.
„Mér er sagt að það sé ömurlegt
ástand í Bhuj. Þar er gífurleg rotn-
unarlykt af líkum sem eru ennþá í
rústunum. Það er alltaf sagt eftir
svona hamfarir að það sé hætta á
farsóttum vegna þess. BBC sagði
þetta núna síðast í morgun. Þetta
er vitleysa. Fræðilega getur þetta
gerst. En séu skýrslur af náttúru-
hamförum síðastliðin 150-200 ár
skoðaðar kemur í ljós að ekkert
gefur til kynna að rotnandi lík valdi
farsóttum. Við erum því stöðugt að
reyna að koma þeim skilaboðum í
gegn, núna síðast í tengslum við
jarðskjálftann í El Salvador, að
ekki eigi að verja miklum fjármun-
um í það að ná líkunum og eyða
þeim. Fjármunina á að nota til að
hjálpa þeim sem lifa af,“ segir Jó-
hanna.
Hún var fulltrúi Alþjóðaheil-
brigðisstofnunarinnar í Orrissa á
austurströnd Indlands síðastliðið
haust þegar fellibylur gekk þar yf-
ir. Þar er steinolía notuð til mat-
seldar. Þarna var verið að nota ol-
íuna til þess að brenna líkin þannig
að skortur varð á eldsneyti til eld-
unar. Líkin hafa að vísu mjög nei-
kvæð geðræn áhrif á eftirlifendur
og hjálparstarfsmenn, en það á
ekki að leggja svo mikla áherslu á
þetta. Það er hægt að hella kalki
yfir líkin til þess að draga úr rotn-
unarlyktinni.
Sett upp viðvörunarkerfi
vegna farsóttahættu
„Það sem við leggjum mesta
áherslu á núna er að koma upp
kerfi sem gefur okkur strax til
kynna ef hætta er á að farsóttir
brjótist út. Þetta kerfi gerir okkur
kleift að bregðast við og koma í veg
fyrir að um meiriháttar faraldur
brjótist út. Þetta er kostnaðarsamt
því nauðsynlegt er að hafa síma-
kerfi og bíla og þetta er mannfrekt
verkefni. Í Orrissa fundum við kól-
eru og mislinga áður en úr varð
meiriháttar faraldur. Nái faraldur
að brjótast út stráfellur fólkið.“
Opinberar tölur um mannfall í
Orrissa hljóðuðu upp á 10 þúsund
manns en Jóhanna segir að mann-
tal á Indlandi sé ekki nákvæmt og
auk þess blandaðist pólitík inn í
náttúruhamfarirnar. Staðfest hef-
ur verið að 20 þúsund manns hafi
farist í jarðskjálftunum en stjórn-
völd látið hafa eftir sér að endanleg
tala gæti farið upp í 100 þúsund
manns.
Jóhanna hóf störf fyrir Alþjóða-
heilbrigðismálastofnunina í fyrrum
Júgóslavíu fyrir tíu árum. Hún var
síðan í þrjú ár í Suðaustur-Asíu og
einnig hefur hún tilheyrt hópi sem
hefur unnið að endurmati á starfi
stofnunarinnar við neyðaraðgerðir
í tengslum við náttúruhamfarir.
Hún segir að sú stefna hafi verið
mörkuð, að Alþjóðaheilbrigðis-
málastofnunin komi jafnan að mál-
um við náttúruhamfarir og annist
tæknilega útfærslu á neyðaraðstoð
og gegni jafnframt því siðræna
hlutverki að sjá til þess að sömu
kröfur séu gerðar til neyðaraðstoð-
ar hvar sem náttúruhamfarir dynja
yfir í heiminum.
Jóhanna er næstæðsti stjórnandi
WHO með bækistöðvar í Genf og
stjórnar þaðan stefnumótun stofn-
unarinnar í tengslum við neyðarað-
stoð af völdum náttúruhamfara.
Markmiðið er að allir samstarfsað-
ilar gangi að starfssviði stofnunar-
innar vísu. Undir hana heyra sex
svæðisskrifstofur og 11 manns
starfa hjá henni í Genf. Hún skrifar
skýrslur sem fara beint inn á borð
Gro Harlem Brundtlands, for-
stöðumanns WHO. Jóhanna kemur
til Íslands af og til en hefur ekki
starfað á Íslandi síðan 1992.
Jóhanna Lárusdóttir læknir stjórnar á hamfaraslóðum á Indlandi
Fjármunina á að nota til
að hjálpa þeim sem lifa af
Jóhanna
Lárusdóttir
MÁLEFNI Reykjavíkurflugvallar
voru töluvert til umræðu á fundi
borgarstjórnar Reykjavíkur í gær-
kvöldi. Einkum var rætt um stað-
setningu flugvallarins, fyrirhugaða
atkvæðagreiðslu og nýútkomna
skýrslu Stefáns Ólafssonar pró-
fessors. Við umræðu um málið
lagði Ólafur F. Magnússon, borg-
arfulltrúi Sjálfstæðisflokksins,
fram bókun þar sem fram kemur
að hann telji eðlilegt að öll sveit-
arfélögin á höfuðborgarsvæðinu
taki þátt í atkvæðagreiðslu um
staðsetningu vallarins.
Látið verði af hrepparíg
Bókun Ólafs var svohljóðandi:
„Þegar og ef fyrirhugaður flutn-
ingur Reykjavíkurflugvallar kem-
ur til framkvæmda eftir a.m.k. 15
ár má vænta þess að sveitarfélögin
sjö á höfuðborgarsvæðinu hafi bor-
ið gæfu til þess að sameinast í eitt
sveitarfélag. Sterk fjárhagsleg og
skipulagsleg rök mæla með slíkri
sameiningu og að látið verði af
þeim hrepparíg sem stendur í vegi
fyrir framgangi ýmissa góðra mála
á höfuðborgarsvæðinu. Ég tel því
sjálfsagt og eðlilegt að öll sveit-
arfélögin á höfuðborgarsvæðinu
taki þátt í atkvæðagreiðslu um
framtíðarstaðsetningu Reykjavík-
urflugvallar.“
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
borgarstjóri sagði í umræðunum
um þessa bókun Ólafs að hvert ná-
grannasveitarfélag fyrir sig gæti
látið atkvæðagreiðslu fara fram
hjá sér, eða látið gera skoðana-
kannanir af einhverju tagi. Þessi
mál mætti ræða við nágrannasveit-
arfélögin en borgarstjóri vakti um
leið athygli á því að Reykjavík-
urborg hefði ekki borist formlegt
erindi frá sveitarfélögunum í þessa
átt. Hún hefði aðeins heyrt eða
lesið um þennan áhuga þeirra í
fjölmiðlum.
„Menn þurfa þá að fara að
ákveða sig ef áhugi er á að taka
þátt í atkvæðagreiðslu því und-
irbúningur tekur sinn tíma. Þetta
fer einnig eftir því hvernig val-
kostum er stillt upp,“ sagði Ingi-
björg Sólrún sem taldi að at-
kvæðagreiðsla um flugvöllinn ætti
eftir að fá mikla umræðu, athygli
og umfjöllun á næstunni. Í því
sambandi minnti hún á fund í Ráð-
húsinu á morgun, sem borgar-
fulltrúum hefði verið boðið á, þar
sem andstæðingar flugvallarins í
Vatnsmýrinni ætluðu að koma
saman og stofna samtök.
Tillaga í borgarstjórn um atkvæða-
greiðslu um Reykjavíkurflugvöll
Öll sveitarfélög
á höfuðborgar-
svæðinu taki þátt
ÁGREININGUR um veðréttarröð
gæti tafið sölu á eignum þrotabús
Nasco á Bolungarvík, en ágreiningn-
um hefur verið skotið til Héraðs-
dóms Vestfjarða. Fari málið alla leið
fyrir Hæstarétt gæti málsmeðferðin
tekið nokkra mánuði, að sögn
Tryggva Guðmundssonar, skipta-
stjóra þrotabús Nasco.
Ágreiningur um
100 millj. kr. víkjandi lán
Ágreiningurinn snýst um víkjandi
lán á þriðja veðrétti sem Byggða-
stofnun er eigandi að, en eftirstöðvar
lánsins eru nú rúmlega 100 milljónir
kr.
Tryggvi sagði að lánið hefði verið
veitt sem víkjandi lán á sínum tíma
samkvæmt sérstökum lögum um
Vestfjarðaaðstoð. Af hálfu Sjóvár-
Almennra trygginga væri því haldið
fram að þetta lán ætti að víkja við
gjaldþrot og fara aftur fyrir í veð-
réttarröðina, en Byggðastofnun
hefði ekki fallist á það. Um þetta
snerist ágreiningurinn milli aðila, en
Sjóvá-Almennar tryggingar eiga veð
upp á 25 milljónir króna, næst á eftir
Byggðastofnun.
Tryggvi sagði aðspurður að
ágreiningurinn gæti orðið til þess að
tefja sölu á verksmiðjunni vegna
óvissunnar um það í hvaða röð eigi að
afgreiða veðréttarhafa.
Aðspurður um útlit varðandi sölu
á verksmiðjunni sagði Tryggvi að
það væri óljóst enn sem komið væri.
Kröfulýsingarfrestur í þrotabú
Nasco rennur út í lok febrúar og fyrr
en hann er útrunninn er ekki hægt
að segja fyrir um hverjar heildar-
kröfur í búið verða.
Gjaldþrot Nasco
veldur dómsmáli
Gæti
tafið sölu
á verk-
smiðjunni