Morgunblaðið - 02.02.2001, Blaðsíða 49

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 2. FEBRÚAR 2001 49
Sverrir hélt upp á 85 ára afmæli
sitt með því að heimsækja okkur
Rögnu í Moskvu ásamt Gunnari
Sverri Ragnars, bróðursyni sínum,
sem reynst hefur frænda sínum
traustur vinur og hjálparhella eftir
að aldurinn tók að færast yfir.
Þarna úti lék Sverrir á als oddi, sat
m.a. við hljóðfærið og spilaði Scott
Joplin. Ferðin átti eftir að verða
söguleg, því þegar þeir frændur
skruppu í skoðunarferð til Skt. Pét-
ursborgar brast á valdaránstilraun-
in í ágúst 1991 þegar reynt var að
koma Gorbatsjov frá. Jeltsín brást
sem kunnugt er hart við og hvatti til
allsherjarverkfalls í landinu þannig
að hætta var á að allar samgöngur
lömuðust. Er leiðsögumaður flutti
þeim tíðindin lét Sverrir það ekki
raska ró sinni. Var síðar vitnað til
þess að hann hefði einungis spurt:
Breytir þetta áætlun okkar? Í stað
þess að hraða sér úr landi komu þeir
rakleiðis aftur til Moskvu og urðu
sjónarvottar ýmissa helstu viðburða
næstu daga.
Vol og víl var víðsfjarri Sverri alla
tíð – það var um sumt eins og hann
sækti í sig veðrið með aldrinum.
Hann varð sér úti um nýjustu
kennslubók í latínu, gladdist yfir
þeim framförum sem orðið hafa í
kennslubókagerð, og tók að rifja
upp það sem hann áður kunni af því
göfga máli lærðra manna.
Einhverju sinni þegar við komum
norður til hans rakst ég á lista yfir
fyrstu biskupana í Skálholti og hve-
nær þeir hefðu þjónað sem Sverrir
hafði unnið upp úr greinum í Les-
bók Morgunblaðsins. Þegar hann
var 92 ára keypti hann sér nýjan bíl.
Frjór í hugsun og athöfn horfði
hann sífellt fram á við. Það var gald-
urinn. Ekki fyrr en annar fóturinn
brást honum og hann gat ekki leng-
ur farið í gönguferðir sínar hafði
hann orð á að þetta mundi upphaf
endalokanna. Nú dugði ekki að báð-
ir fætur væru jafnlangir.
Það má margt af Sverri Ragnars
læra og nú að leiðarlokum lít ég með
aðdáun yfir margt í fari hans. Ljómi
verður ætíð yfir minningunni um
hann í huga okkar sem kynntust
honum.
Það er svo tímanna tákn að í hús-
inu þar sem Sverrir fæddist fyrir
næstum einni öld í bæ undir sterk-
um dönskum áhrifum er nú veit-
ingastaður með heitinu Bing Dao –
heiti Íslands á kínversku.
Ólafur Egilsson.
Einn af vorboðunum í gamla daga
á Siglufirði var þegar við bræður
fengum að fara í heimsókn til ömmu
okkar og annars frændfólks á Ak-
ureyri, en þar bjó einmitt Sverrir
Ragnars, föðurbróðir okkar. Ragn-
ar bróðir minn var orðinn þar
heimagangur og tók sérstöku ást-
fóstri við Sverri og Maríu, konu
hans, og þau einnig við hann. En svo
vildi hann allt í einu fara til þeirra
um jólin og þá varð mömmu að orði:
„Hvað ætlar þú að fara að gera til
þeirra á jólunum, Ragnar minn,
viltu ekki vera heima hjá þér um jól-
in?“ „Ég ætla að fara að læra
mannasiði“ var svarið. Hann mun
þá hafa verið um 10 ára og meinti
þetta nákvæmlega eins og það var
sagt. Og bragð er að þá barnið finn-
ur, því annað eins öndvegisheimili
og Þingvallastræti 27 var ekki auð-
fundið. Þar var allt í föstum skorum
og mikil reisn yfir öllum hlutum, en
andi húsmóðurinnar sveif yfir vötn-
unum. Sverrir frændi minn var í þá
daga nákvæmlega eins og hann var
alla tíð alveg fram á síðasta dag.
Hann var ekki margmáll eða sér-
lega mannblendinn, hann var fast-
heldinn á góð gildi og góða siði, en
einnig gat hann verið hrókur alls
fagnaðar á góðum stundum og mik-
ill höfðingi heim að sækja. Hann var
íhaldsmaður af gamla skólanum, í
góðri merkingu þess orðs, sem fólst
m.a. í því að hafa ímigust á hvers
konar uppvöðslu og þrýstihópum,
hafa alla hluti á sínum stað og að
fara vel með fé, hvort sem það var
hans eigið eða annarra. Og stundvísi
og nákvæmni var honum í blóð bor-
in. Maja var hins vegar sérlega
mannblendin létt og kát og einstak-
lega gjörn á að fylgja góðum siðum
og hvers kyns moðreykur var eitur í
hennar beinum. Var alveg einstakt
hversu ætíð sópaði að henni, þegar
þess er gætt, að hún átti við alvar-
lega veikindi að stríða um langt ára-
bil, sem leiddu til þess að hún féll
frá langt um aldur fram árið 1975.
Um margt voru þau ólík, Sverrir og
Mæja, en þau vógu hvort annað upp
og saman sköpuðu þau minnisstætt
menningarheimili. Mannasiðir, í
víðustu merkingu þess orðs, er ein-
mitt sú sýn sem maður hefur, þegar
litið er til baka til þessara gömlu
góðu daga og minningin um Sverri
og Mæju kemur upp í hugann. Það
þarf því engan að undra þótt dreng-
urinn hafi sagt í einlægni, að hann
ætlaði að eyða jólunum hjá þeim til
þess að læra þessa siði.
Ég er búinn að þekkja Sverri
frænda minn í rúmlega 50 ár. Fyrst,
sem barn og unglingur eins og áður
er sagt, en samskipti okkar voru
einnig allnokkur á menntaskólaár-
um mínum á seinni hluta sjötta ára-
tugarins. Í þá rúmlega þrjá áratugi,
sem ég hef búið á Akureyri, hafa
samskipti okkar frændanna hins
vegar verið mikil og náin, enda finn
ég til einhvers konar tómleika nú
þegar hann er ekki lengur til staðar.
Strax og ég fluttist til bæjarins
gerðist ég, fyrir hans atbeina, með-
limur í Stangveiðifélaginu Straum-
um og upp frá því fórum við saman í
laxveiði í Laxá í Aðaldal á hverju
sumri. Þetta gerðum við í 22 ár,
þegar hann loks dró sig í hlé árið
1991 þá 85 ára gamall. Hafði hann
þá stundað veiðar í Laxá samfellt í
50 ár. Var vel við hæfi, þegar hann
var sérstaklega hylltur af veiði-
félögunum í lok síðustu veiðiferðar-
innar. Það væri efni í heila bók, að
segja frá öllu því sem á dagana dreif
á þessum veiðiárum, en það verður
að bíða síns tíma. Hins vegar var ein
skondnasta uppákoman, þegar
frændi hóf eitt sinn 16 feta Hardy-
stöngina til lofts og hugðist kasta
flugunni á Brúarstreng. Ekki voru
mikil svipbrigði á honum fremur
venju þótt línan kæmi ekki fram í
framkastinu eins og vera bar, held-
ur rann hún baksviðs út af hjólinu
með feikna hvissi. Nokkur stund
leið án þess að veiðimaður gerði sér
grein fyrir hvað um var að vera, en
þegar flugan átti fyrir löngu að vera
komin í vatnið þótti honum ástæða
til að líta aftur og kanna hvað um
væri að vera. Hafði þá kría skellt
sér á fluguna í bakkastinu og flaug
nú með línuna gargandi og skrækj-
andi til himins. Upphófst þá mikið
„jumm og japl og fuður“, enda
áhorfendur í engu standi til þess að
koma til hjálpar, lamaðir af hlátur-
skrampa. Um síðir tókst þó að frelsa
blessaða kríuna, en lengi var þessi
saga sögð við mikla kátínu áheyr-
enda. Að eiga minningar frá Laxá í
Aðaldal með góðum veiðifélögum er
eitt það dýrmætasta, sem maður
eignast og svo lengi sem ég lifi mun
ég hugsa til þeirra tíma, þegar við
Sverrir vorum þar saman. Það voru
sömu mannasiðirnir og áður, allt
var í röð og reglu, alveg sama hvort
um var að ræða veiðiáhöldin og
meðferð þeirra eða umgengni við
ána og veigarnar, sem drukknar
voru.
Ein var sú ferð, sem okkur þótti
einna mest til koma. Dóttir Sverris
og tengdasonur bjuggu um tíma í
Moskvu, þar sem hann var þar
sendiherra.
Sverrir hafði mikinn hug á að not-
færa sér þessa aðstöðu og heim-
sækja Sovétríkin, en treysti sér illa
til þess að leggja einn í slíkt ferða-
lag.
Ef þú kemur með mér, Gunnar
minn, sagði hann við jólaborðið þá
væri ég til í að fara. „Þá bara kem ég
með þér,“ svaraði ég og upp lögðum
við síðan um miðjan ágúst 1991 rétt
fyrir 85. afmælisdaginn. Er ekki að
orðlengja það, að þremur dögum
eftir að við komum til þessa fyrir-
heitna lands braust út bylting og til-
raun var gerð til þess að koma
Gorbatsjov aðalritara frá völdum.
Það var mikil upplifun að sjá Borís
Jeltsín klifra upp á skriðdrekahræ
og ávarpa mannfjöldann og verða
vitni að því þegar heil skriðdreka-
herdeild geystist niður eina breið-
götuna þannig að jörðin nötraði
undir fótum manns eins og um jarð-
skjálfta væri að ræða. Um 200 metr-
um neðan við stéttina þar sem við
stóðum hentu fjórir ungir stúdentar
sér fyrir drekana og létu lífið. Olli
lát þeirra mikilli geðshræringu hjá
fólkinu, þegar uppreisnartilraunin
var afstaðin. Þarna vorum við í mið-
depli heimsviðburðar, sem vart á
sinn líka á seinni árum. Sá gamli var
eins og unglamb á þessu ferðalagi
og gaf mér ekkert eftir. Ég var nú
ekki veraldarvanari en það, að ég
hafði aldrei inn á „Hvids vinstue“
komið, en þangað dreif Sverrir mig,
þegar við áðum í Kaupmannahöfn
og endurlifði um leið gamla tíma frá
því að hann dvaldi í þeirri borg upp
úr 1920.
Síðar fluttust þau sendiherrahjón
til Kína. Ræddum við stundum laus-
lega um það hvort við ættum að
leggja í’ann þangað, en komum okk-
ur saman um að ekki væri á það
hættandi að verða líka valdir að
byltingu í því mikla ríki.
Sverrir lifði með mikilli reisn allt
fram á síðasta dag. Það var aðdáun-
arvert að fylgjast með honum á
efstu árunum, þegar ellin fór að
setja mark sitt á. Hann bjó einn í 25
ár eftir að eiginkonan lést og æðr-
aðist aldrei. Góð dómgreind og hug-
arró var hans aðalsmerki og hann
var sjálfum sér nógur á nánast öll-
um sviðum, hélt sitt heimili alveg
þar til fyrir um fjórum mánuðum,
þegar hann fluttist á öldrunarheim-
ilið að Kjarnalundi. Það var lær-
dómsríkt fyrir mig að fá tækifæri til
þess að kynnast í raun því starfi,
sem unnið er hér á Akureyri í þágu
aldraðra. Venjulega heyrir fólk að-
eins talað um erfiðleika og um hin
ýmsu kerfi, sem sífellt er verið að
koma á eða einhvers konar stöðlum
sem unnið er eftir. Og vissulega á
það fólk sem veitir þessum málum
forstöðu oft við mikil vandkvæði að
etja í störfum sínum og stöðugt er
sótt á um úrlausnir. En að sjá síðan
verkin tala styrkir mann í þeirri trú
að enn sé mannkærleikurinn í fyr-
irrúmi þrátt fyrir stöðuga innrás
mammons í daglegt líf. Heimilis-
þjónustan, sem Sverrir hafði síð-
ustu árin fannst mér til mikillar fyr-
irmyndar og öllum til sóma, sem að
henni standa. Ég veit að ég tala fyr-
ir munn frænda, þegar ég leyfi mér
að þakka Maríu Sigurbjörnsdóttur
og hennar liði fyrir umönnunina og
fyrir að stytta honum stundirnar,
sem án efa voru oft ansi langar. Þá
skal einnig þakka starfsfólkinu í
Kjarnalundi og ekki er að sjá annað,
en að þar hafi tekist vel til í þjón-
ustu við eldri borgarana.
Ég kveð nú þennan ágæta frænda
minn og vin með söknuði um leið og
ég og fjölskylda mín sendum afkom-
endum hans samúðarkveðjur. Megi
minning Sverris Ragnars lifa.
Gunnar Ragnars.
Þá er hinn aldni höfðingi fallinn
frá. Sverri Ragnars hitti ég fyrst
þegar ég var rétt innan við ferm-
ingu í sendiferð fyrir föður minn.
Kom ég þá til hans á „Kolaskrifstof-
una“ sem við kölluðum, í gamla hús-
inu austan Búnaðarbankans í
Geislagötu. Ég man það að Sverrir
gaf mér þá fullt umslag af frímerkj-
um, hann hafði frétt að ég safnaði
þeim. Eftir það þótti mér hann alltaf
minn maður. Leiðir Sverris og föður
míns lágu snemma saman, eða upp
úr 1950 þegar þeir hófu saman
rekstur. Alla tíð var samstarf þeirra
farsælt og traust. Síðar er ég hóf
störf hjá þeim félögunum kynntist
ég Sverri mjög vel sem stjórnarfor-
manni hjá Möl og sandi hf. til fjölda
ára. Var Sverrir ávallt áhugasamur
og jákvæður þegar rætt var um nýj-
ungar í rekstri, endurnýjun tækja
og framþróun. Allt fram á síðustu ár
var hann fyrstur manna til þess að
mæla með þeim, en ætíð fylgdi var-
færni hverri ákvörðun hjá honum.
Við verðum að standa í skilum, ráð-
um við við þessa fjárfestingu? Ein-
kenni Sverris voru einmitt heiðar-
leiki og nákvæmni. Á hann var alltaf
hægt að reiða sig. Ég er þakklátur
fyrir að hafa kynnst Sverri Ragnars
og átt samleið með honum um tíma.
Ég votta dætrum hans og skyld-
mennum samúð mína við fráfall
þessa heiðursmanns. Blessuð sé
minning hans.
Hólmsteinn.
✝ Alice M. Snorra-son fæddist í
Baldurshaga í Geysi-
sbyggð, næstelst sjö
systkina. Hún lést á
Johnson Memorial-
sjúkrahúsinu í Winni-
peg 30. ágúst síðast-
liðinn eftir stutta en
erfiða baráttu við
sjúkdóm sem var það
langt genginn er
hann uppgötvaðist að
ekki varð við ráðið.
Foreldrar hennar
voru hjónin Herbert
Baldvinsson og Vald-
heiður Ólöf Eastman. Herbert var
sonur Baldvins Halldórssonar sem
fæddist í Hamarsgerði í Lýtings-
staðahreppi í Skagafirði 1863 og
konu hans Jóhönnu Maríu Ólafs-
dóttur, f. á Karlsstöðum í Berunes-
hreppi í S-Múl. 1893. Valdheiður
var dóttir Halldórs Jónssonar er
var fæddur í Geitarvíkurhjáleigu í
Borgarfirði eystra 1874 og konu
hans Önnu Hálfdánardóttur, sem
fæddist í Garði í Kelduhverfi 1876.
Eftirlifandi systkini Alice eru:
María Ingibjörg Sigurgeirsson, f.
1922, gift Vilhjálmi Sigurgeirsson.
Herbert Baldwin Baldwinson, f.
1927, kvæntur Isabel Davis, Norm-
an Sigurjón Baldwinson, f. 1930,
kvæntur Joan Stefánson (látin).
Neil Oliver Baldwinson, f. 1936.
Látin eru: Columbine Anna, f.
1934, d. 1996. Eftirlifandi eigin-
maður hennar er Grímsi Brynjólf-
son. Rodney Clifford Baldwinson,
f. 1941, d. 1989.
Alice ólst upp í Riverton í Mani-
tobafylki. Eftir að hafa lokið
grunnskólanámi réð Alice sig í
vinnu hjá The Winnipeg Flying
club á Stevenson Field. Þar kynnt-
ist hún tilvonandi eiginmanni sín-
um, Jóhannesi R. Snorrasyni, sem
var þar við flugnám. Þau fluttust
til Íslands árið 1942. Alice var
hægri hönd Jóhannesar við ýmis-
legt sýsl sem hann
hafði aukalega við
flugmannsstarfið.
Síðustu árin sem hún
dvaldi hér á landi
bjuggu þau í Hlíðar-
gerði 17, í húsi sem
þau byggðu sér.
Börn Alice og Jó-
hannesar eru: 1)
Margrét Bernice, f.
1944, maður hennar
er Agnar Loftsson, f.
1946. Þau eru búsett
í Mosfellsbæ. 2)
Snorri Herbert, f.
1947, kona hans er
Jóhanna G. Björnsdóttir, f. 1949,
búsett á Augastöðum í Borgar-
firði. Börn þeirra eru: Jóhanna
Laufey, f. 1974, gift Þorgeiri
Terjesyni, f. 1974; Kristrún, f.
1976, í sambúð med Erni Eyfjörð,
f. 1974; Jóhannes, f. 1978; og Alice,
f. 1984. 3) Baldvin Þór, f. 1953,
kona hans er Gloria Ann Johann-
esson, f. 1955, búsett í Gimli í Mani-
toba. Dóttir þeirra er Rikki Lee
Valdheiður, f. 1982. 4) Richard
Hilmar, f. 1957, búsettur í Gimli í
Manitoba. Var kvæntur Michelle
Goodman, f. 1961. Börn þeirra eru
Karl Norman Ögmundur, f. 1984,
og Jaymi Alison, f. 1988. 5) Cynthia
Alice, f. 1957, gift Alvin Johnson, f.
1957, búsett í Gimli í Manitoba.
Fyrri eiginmaður Larry Lewis, f.
1957. Börn þeirra eru Tara Lewis,
f. 1980, Landon Lewis, f. 1982, og
María Ashley Shewchuk, f. 1987.
Alice fluttist til Kanada árið
1956 eftir skilnað þeirra hjóna.
Hún vann við öldrunarheimilið
Betel í Gimli í Manitoba allt þar til
hún lét af störfum vegna aldurs.
Lengi eftir að hún hætti störfum á
Betel fór hún þangað og las úr ís-
lenskum bókum fyrir vistmenn
sem ekki sáu til þess.
Útför Alice var gerð frá Hnausa
Lutheran Church í Riverton hinn
4. september.
Okkur langar með þessum orðum
að minnast ömmu okkar sem, þrátt
fyrir fjarlægðina okkar á milli, á
stóran hluta af hjörtum okkar.
Amma var Íslendingur í húð og
hár þrátt fyrir að vera fædd og upp-
alin í Kanada. Hún var afar stolt af
rótum sínum á Íslandi og kunni fjöl-
mörg ljóð og frásagnir utanbókar.
Hún var í essinu sínu þegar hún gat
séð sér fært að koma „yfir“ til litla
landsins síns og áttum við með henni
fjölmargar yndislegar samveru-
stundir hérna heima. Amma elskaði
tónlist og átti marga uppáhaldstón-
listarmenn. Hún vissi ótrúlegustu
hluti um til dæmis Frank Sinatra og
alla hina sem sungu svo oft fyrir
hana. Aldrei brást það að amma
hringdi á afmælisdögum okkar. Og
þá litlu peninga sem hún hafði notaði
hún til að gleðja aðra.
Amma var glæsileg kona og hefði
eflaust ekki átt í vandræðum með að
giftast á ný, en það hvarflaði aldrei
að henni. Henni var mikið í mun að
fjölskylduböndin rofnuðu ekki þó að
hún og þrjú systkini pabba væru bú-
sett í Kanada. Það má í rauninni
þakka henni fyrir að hafa haldið
hópnum saman og hefur hún gert
það með þvílíkum ágætum, að tengsl
okkar og skyldmenna okkar fyrir
vestan haf munu aldrei rofna. Við
barnabörnin höfum verið svo heppin
að hafa öll fengið tækifæri til að fara
vestur um haf og heimsækja ætt-
ingja okkar þar og er það lífsreynsla
sem aldrei verður frá okkur tekin.
Þar kynntumst við umhverfinu sem
amma ólst upp í og hittum marga
ættingja okkar sem allir tóku okkur
opnum örmum.
Amma ólst upp á heimili þar sem
allt sem íslenskt var var haft í háveg-
um, hvort sem um talað mál eða siði
var að ræða, og það að senda henni
lifrarpylsu, skyr og mysing var eins
og að senda henni gull og gimsteina.
Amma var mjög létt í lund og fann
ætíð skondnar hliðar á flestum mál-
um. Eins og til dæmis þegar hún á
sínum seinni árum bjó í þjónustu-
íbúð, í byggingu ásamt fleira full-
orðnu fólki, þá var komið á þeirri
reglu að húsinu yrði læst klukkan 11
á kvöldin svo að enginn óviðkomandi
kæmist inn. Ömmu fannst þetta hin
mesta vitleysa og sagðist ekki skilja í
því að nokkur maður vildi koma þar
inn til að trufla gamlar konur þegar
allar ungu fallegu stelpurnar væru
úti á götunum.
Með þessum fátæklegu orðum
viljum við systkinin þakka fyrir að
hafa átt bestu ömmu í heimi.
Eitt það síðasta sem amma bað um
var að skilað yrði kveðju til allra vin-
anna á Íslandi.
Megi góður guð geyma Alice
ömmu.
Jóhanna Laufey Snorradóttir,
Alice Snorradóttir,
Kristrún Snorradóttir,
Jóhannes Snorrason.
ALICE M.
SNORRASON
EIGI minningargrein að birt-
ast á útfarardegi (eða í sunnu-
dagsblaði ef útför er á mánu-
degi), er skilafrestur sem hér
segir: Í sunnudags- og þriðju-
dagsblað þarf grein að berast
fyrir hádegi á föstudag. Í mið-
vikudags-, fimmtudags-, föstu-
dags- og laugardagsblað þarf
greinin að berast fyrir hádegi
tveimur virkum dögum fyrir
birtingardag. Berist grein eftir
að skilafrestur er útrunninn
eða eftir að útför hefur farið
fram, er ekki unnt að lofa
ákveðnum birtingardegi. Þar
sem pláss er takmarkað getur
þurft að fresta birtingu greina,
enda þótt þær berist innan hins
tiltekna skilafrests.
Skilafrestur
minning-
argreina