Morgunblaðið - 23.06.2001, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 LAUGARDAGUR 23. JÚNÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
BYGGÐANEFND Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga kynnti á blaða-
mannafundi á fimmtudag tillögur um
aðgerðir sem eiga að miða að því að
draga úr fólksflutningum utan af
landi til höfuðborgarsvæðisins.
Ein róttækasta tillagan sem nefnd-
in leggur fram er að markvisst verði
unnið að því á næstu átta árum að
fækka sveitarfélögunum úr 121 í 40 –
50 með frjálsri sameiningu. „Náist
það markmið ekki er lagt til að Sam-
band íslenskra sveitarfélaga, í sam-
ráði við ríkisvaldið, beiti sér fyrir því
að sveitarfélög verði sameinuð með
lögum.“
Meirihluti landsmanna hlynntur
sameiningu sveitarfélaga
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, for-
maður Sambands íslenskra sveitar-
félaga, telur að á næstu átta árum
verði sveitarfélögin í kringum 40 – 50.
„Á landsþingi Sambands íslenskra
sveitarfélaga sem haldið var 1998 var
samþykkt að mæla með því að sveit-
arfélög yrðu áfram sameinuð með
þeim hætti að íbúar hvers sveitar-
félags tækju um það ákvörðun. Á hinn
bóginn var því lýst yfir á þinginu að ef
árangur yrði ekki viðunandi á næstu
árum kæmi til þess að aðrar leiðir
yrðu skoðaðar í sameiningarmálum
sveitarfélaga og með þessari tillögu
er verið að taka undir það sjónarmið
og raunar verið að herða á því.“
Vilhjálmur kvaðst gera sér grein
fyrir því að skiptar skoðanir væru um
að sameina sveitarfélög með lögum en
sveitarstjórnarmönnum bæri skylda
til að fjalla um þetta mál og taka af-
stöðu. „Mikill meirihluti landsmanna
er því fylgjandi að sveitarfélögin verði
sameinuð í ríkari mæli heldur en gert
hefur verið fram til þessa og sveit-
arstjórnarmenn hljóta að taka mið af
því.“
Tvö til þrjú öflug
kjarnasvæði
Í tillögum nefndarinnar er lögð
áhersla á að byggð dreifist um landið
og markvisst verði unnið að því að
byggja upp tvö til þrjú kjarnasvæði
sem valkost við höfuðborgarsvæðið.
„Þessi kjarnasvæði gætu verið á
Eyjafjarðarsvæðinu (35–40 þúsund
íbúar), Vestfjörðum (10 þúsund íbúar)
og á Mið-Austurlandi (10 þúsund íbú-
ar).
Nefndin leggur jafnframt til að
byggða-, sveitarstjórnar-, skipulags-
og byggingarmál verði sameinuð í eitt
ráðuneyti byggða- og sveitarstjórnar-
mála en í dag heyra þessir málaflokk-
ar undir þrjú ráðuneyti. Þannig ætti
að fást betri yfirsýn yfir þróun
byggða- og sveitarstjórnarmála og
aðgerðir í þessum málaflokkum.
Á fundinum var þeirri spurningu
varpað fram hvort ekki gæti komið til
hagsmunaárekstra með því að sam-
eina þessa málaflokka í eitt ráðuneyti
og sagði Vilhjálmur að þarna færu
saman sameiginlegir hagsmunir og
ekki væri um hagsmunaárekstra að
ræða. Jafnframt myndi það auðvelda
stefnumótun sem nú er á þremur
stöðum.
Nefndin gerir engar tillögur um að-
gerðir í málefnum landbúnaðar-, sjáv-
arútvegs- eða ferðamála en tekur
fram að þau hafi verið mikið rædd.
„Við ræddum sjávarútvegsmál á
hverjum einasta fundi nefndarinnar.
Það eru ótal nefndir sérfræðinga
starfandi um þessi mál núna og þetta
varð niðurstaðan,“ sagði Sigurgeir
Sigurðsson, bæjarstjóri Seltjarnar-
ness og formaður nefndarinnar, en
auk hans áttu sæti í nefndinni Björg
Ágústsdóttir, sveitarstjóri á Grundar-
firði, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
borgarstjóri, Kristján Þór Júlíusson,
bæjarstjóri á Akureyri, og Smári
Geirsson, forseti bæjarstjórnar
Fjarðabyggðar. Þá starfaði Haraldur
Líndal Haraldsson hagfræðingur
með nefndinni.
Byggðanefnd Sambands íslenskra sveitarfélaga kynnir tillögur
Fækka skal sveit-
arfélögum í 40–50
Ljósmynd/Ingibjörg Hinriksdóttir
Frá blaðamannafundi þar sem tillögur byggðanefndar Sambands íslenskra sveitarfélaga voru kynntar. Frá
vinstri Haraldur Líndal Haraldsson, Kristján Þór Júlíusson, Smári Geirsson, Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, Sigur-
geir Sigurðsson og Björg Ágústsdóttir.
BJÖRN Bjarnason menntamála-
ráðherra skipaði í gær dr. Ólínu
Þorvarðardóttur í embætti skóla-
meistara Menntaskólans á Ísa-
firði til fimm
ára frá 1. ágúst
nk. Tekur hún
við starfinu af
Birni Teitssyni.
Ólína var eini
umsækjandinn
um embættið
en ráðuneytinu
barst önnur
umsókn sem
síðar var dregin
til baka eins og segir í tilkynn-
ingu frá menntamálaráðuneyt-
inu.
Þegar umsókn Ólínu barst
ráðuneytinu hinn 31. maí sl. upp-
fyllti hún ekki starfsgengisskil-
yrði skv. ákvæðum laga um fram-
haldsskóla og laga um lög-
verndun á starfsheiti og
starfsréttindum grunnskóla-
kennara, framhaldsskólakennara
og skólastjóra.
Lögum samkvæmt var óskað
eftir umsögn og tillögu skóla-
nefndar Menntaskólans á Ísafirði
um veitingu embættisins. Skóla-
nefndin lagði til í umsögn sinni til
menntamálaráðherra að Ólína
yrði sett í embættið til tveggja
ára en í framhaldi af umsögn
nefndarinnar sendi Ólína ráðu-
neytinu umsókn um að fá útgefið
leyfisbréf sem framhaldsskóla-
kennari.
Uppfyllti skilyrði starfsrétt-
inda framhaldsskólakennara
Umsóknin fór til meðferðar
sérstakrar matsnefndar sem í
eiga sæti fulltrúi menntamála-
ráðuneytisins, fulltrúi Kennara-
sambands Íslands og fulltrúi Há-
skóla Íslands. Niðurstaða
nefndarinnar um lögverndun á
starfsheiti framhaldsskólakenn-
ara varð sú að Ólína uppfyllti skil-
yrði fyrir veitingu starfsréttinda
sem framhaldsskólakennari
vegna menntunar hennar og sex
ára kennarareynslu á grunn- og
háskólastigi.
Ólína Þorvarðardóttir lauk
BA-prófi í íslensku og heimspeki
frá Háskóla Íslands árið 1985 og
cand.mag.-prófi í íslenskum bók-
menntum og þjóðfræði frá sama
skóla árið 1992. Hún stundaði
nám í stjórnun við viðskiptadeild
Háskóla Íslands árið 1998 – 1999
og lauk doktorsprófi í heimspeki
frá Háskóla Íslands árið 2000.
Ólína var kennari við Gagn-
fræðaskólann á Húsavík árin
1979–1980 og stundakennari í
þjóðfræði við félagsvísindadeild
Háskóla Íslands árin 1991–2001.
Hún starfaði sem blaða- og
fréttamaður og sem forstöðu-
maður þjóðháttadeildar Þjóð-
minjasafns Íslands og hefur verið
fræðimaður hjá Reykjavík-
urAkademíunni frá árinu 1998.
Eiginmaður Ólínu er Sigurður
Pétursson sagnfræðingur og eiga
þau fimm börn.
Ólína skip-
uð skóla-
meistari
Ólína
Þorvarðardóttir
INGIBJÖRG Georgsdóttir barnalæknir
hlaut fyrir skömmu 400.000 króna styrk
úr verðlaunasjóði Óskars Þórðarsonar
barnalæknis, til að halda áfram rann-
sóknum sínum um heilsu og þroska fyr-
irbura.
Þetta var í fyrsta sinn sem veitt er úr
sjóðnum, en Bent Scheving Thor-
steinsson stofnaði hann á síðasta ári í
minningu Óskars fósturföður síns.
Sjóðnum er ætlað að veita verðlaun fyrir
vísindaleg afrek og rannsóknir á sviði
barnalækninga.
Ingibjörg Georgsdóttir hefur staðið
fyrir rannsókninni, fyrirburar, lang-
tímaeftirlit með heilsu og þroska, frá því
á árinu 1996, í samvinnu við þverfagleg-
an hóp sérfræðinga og undir leiðsögn dr.
Atla Dagbjartssonar, yfirlæknis á vöku-
deild Barnaspítala Hringsins. Öll börn
sem voru minna en 1000 grömm við fæð-
ingu og fæddust á Íslandi á árunum 1991
til 1995 voru kölluð til skoðunar við rúm-
lega 5 ára aldur. Fyrirburarnir komu allir
til skoðunar, alls 35 börn og til saman-
burðar komu til skoðunar 55 jafnaldrar
þeirra sem voru fullburða við fæðingu.
Í ljós hefur komið að margir af yngri
fyrirburunum glíma enn við umtalsverð
vandamál, einkum langvinn lungnavanda-
mál. Einnig er taugalæknisfræðileg skoð-
un afbrigðileg hjá stórum hluta þeirra.
Þroskamælingar sýna vitsmuna- og
málþroski um ¾ hluta hópsins er eðlileg-
ur. Hins vegar er skynhreyfiþroski ein-
ungis eðlilegur hjá ¼ hluta barnanna, en
tæplega helmingur þeirra glímir við væg
frávik og þriðjungur þeirra glímir við al-
varleg frávik. Af fyrirburunum 35 eru um
8 skilgreind fötluð eða tæpur fjórðungur.
Ásgeir Haraldsson, prófessor í barnalækningum, hjónin Margaret og Bent Sch.
Thorsteinsson, Páll Skúlason, rektor Háskóla Íslands, Ingibjörg Georgsdóttir
barnalæknir og Þórður Þorkelsson, formaður félags íslenskra barnalækna.
Rannsóknir á heilsu
og þroska fyrirbura
Karl Steinar Valsson, aðstoðaryf-
irlögregluþjónn í forvarnardeild
lögreglunnar í Reykjavík, sagði í
samtali við Morgunblaðið að um
alllangan tíma hefði gengið erfið-
lega að fá vistun á geðdeildum fyrir
fólk sem auðsjáanlega ætti í and-
legum erfiðleikum. Fangageymslur
lögreglunnar hafi hins vegar lengi
verið eins konar neyðarúrræði fyrir
hóp fólks sem vegna andlegs
ástands á í miklum erfiðleikum.
Hann segir að um sé að ræða um
tug manna sem stoppa stutt á við-
komandi sjúkradeildum. „Sum eru
svipt sjálfræði en önnur ekki en
þau eiga það sameiginlegt að eiga
fá úrræði um húsnæði.“ Hann tek-
ur þó fram að 10 sé algjör lág-
markstala. Þetta sé fólkið sem
brýnast sé að hljóti viðeigandi með-
ferð.
Karl Steinar segir algengt að
fólkið leiti til lögreglu um gistingu
enda hafi það víðast hvar komið sér
út úr húsi. Fangageymslurnar séu
hins vegar engin gistiheimili heldur
ætluð þeim sem hafa brotið af sér
eða sæta rannsókn lögreglu. Því
miður séu dæmi þess að þegar fólk-
inu er vísað á dyr brjóti það eitt-
hvað af sér en bíði svo eftir að lög-
regla komi og nái í það. Þannig fái
fólkið a.m.k. húsaskjól næturlangt.
Lögreglan hefur rædd formlega
og óformlega við landlækni og fleiri
sem eru meðvitaðir um þetta
vandamál.
Karl Steinar segist ekki viss um
orsök vandans, hvort hann liggi í
yfirfullum sjúkradeildum eða það
að úrræðum hafi ekki fjölgað í takt
við fjölgun borgarbúa. Eitthvað
hljóti þó að þurfa að taka til bragðs.
„Þessi staða endurspeglast í
borgarlífinu og ekki hvað síst í mið-
borginni.“
Brjóta af sér til
að komast í skjól
hjá lögreglu
LÖGREGLAN í Reykjavík leitaði lengi að heppilegri vistun fyrir konu
og karlmann sem nú sitja í gæsluvarðhaldi vegna ýmissa afbrota. Konan
vegna tilraunar til manndráps, líflátshótana, íkveikju o.fl. en karlmað-
urinn fyrir líkamsárásir og rán, m.a. í Mál og menningu við Laugaveg.
Fjallað var um brotaferil þeirra í Morgunblaðinu í fyrradag.
Menntaskólinn
á Ísafirði
SAUTJÁN sölustaðir tóbaks
í Reykjavík hafa fengið til-
kynningu um fyrirhugaða
þriggja mánaða sölustöðvun
vegna ítrekaðra brota á tób-
aksvarnarlögum. Sölubannið
mun taka gildi þann 1. júlí
næstkomandi. Þrettán nýir
sölustaðir hafa fengið viðvör-
un um að unglingum undir 18
ára hafi tekist að kaupa hjá
þeim tóbak og 24 hafa fengið
tilkynningu um að þeir hafi
fallið tvisvar og að þeir verði
áminntir.
Reykjavíkurborg, Tóbaks-
varnarnefnd og Verslunar-
mannafélag Reykjavíkur hafa
staðið fyrir átaki meðal sölu-
staða tóbaks í borginni og
kannað með reglulegu milli-
bili hvort unglingar undir 18
ára aldri geti keypt þar tób-
ak. Borgarlögmaður komst
um síðustu mánaðamót að
þeirri niðurstöðu að beiting
sölubanns í kjölfar þriggja
brota væri ólögmæt þar sem
heilbrigðisnefnd borgarinnar
hafi ekki fylgt ákvæðum
stjórnsýslulaga að öllu leyti.
Ekki hafi farið fram sjálf-
stæð rannsókn og andmæla-
réttur hafi ekki verið veittur.
Hvert mál skoðað
Hrannar B. Arnarsson,
formaður Umhverfis- og heil-
brigðisnefndar, segir að Heil-
brigðiseftirlit Reykjavíkur
skoði hvert einstakt mál sem
komi upp og að nú sé sölu-
stöðunum gefinn kostur á
andmælum áður en áminn-
ingu eða sölustöðvun er beitt.
Guðlaugur Þór Þórðarson
borgarfulltrúi Sjálfstæðis-
flokks, gagnrýndi á borgar-
stjórnarfundi á fimmtudags-
kvöld að nefndin hafi ekki
tekið tillit til athugasemda
borgarlögmanns, ef and-
mælarétturinn er undanskil-
inn.
Átak til að draga úr sölu tóbaks
til unglinga undir 18 ára aldri
17 hafa fengið
tilkynningu
um sölubann Ingibjörg Georgsdóttir barnalæknir
hlýtur styrk úr sjóði Óskars Þórðarsonar