Morgunblaðið - 23.06.2001, Blaðsíða 39

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 23. JÚNÍ 2001 39
börnum við fæðingu og fylgdist með
þeim fram eftir æfi. Oft sendi hún
þeim glaðning um jól og öllum sendi
hún gjöf á fermingardaginn. Þannig
var Guðrún heil í öllu, heil í skoðunum
sem hún hvikaði ekki frá, heil í vin-
áttu sinni og tryggð við þá sem hún
tók undir sinn verndarvæng og heil í
því mikla trúnaðar- og ábyrgðarstarfi
sem Drottinn vígði hana til að gegna í
víngarði sínum. Við Nína, Elinborg
tengdamóðir mín og fjölskyldan öll
kveðjum þessa heiðurskonu með virð-
ingu og þökk fyrir allan stuðning
hennar og vináttu í okkar garð á lífs-
leiðinni. Það er hverri ungri mann-
eskju mikið happ að fá slíkan sam-
ferðamann. Börnum hennar og
fjölskyldum þeirra sendum við hug-
heilar samúðarkveðjur á þessari
skilnaðarstund. Minningin um Guð-
rúnu Eiríksdóttur lifir í huga okkar
þótt hún hafi nú gengið til nýrra
starfa í á nýjum ökrum í ríki Drottins
vors.
Árni Valdimarsson.
Þegar meðalævilengd fólks er liðin
að ca. 2/3, fer ekki hjá því að hugurinn
reiki til baka og athugi vörður og við-
mið úr bernskunni. T.d. hvernig var
fólkið og hvað er ljúft að muna.
Flest var það mjög gott, en þó var
til fólk sem var alveg sérstaklega gott
eins og Guðrún ljósa. Það fylgdi því
sérstakur hugblær að nefna hana og
eitthvert ljós logaði alltaf í hugskot-
um mínum þegar hún var nefnd eða
hún var nálæg.
Ég er viss um að margir geta sagt
þetta sama því mörg eru ljósubörnin
hennar þ.e. hún á eitthvað í fjölmörg-
um börnum. Fyrsta ljósubarn Guð-
rúnar mun vera Ása móðursystir mín
fædd 1930. En mig minnir að alls
yrðu þau um eða yfir 1200 (leiðrétti
þeir er betur vita).
Nú er líklega rétt að hverfa til 8.
ágúst 1945 þegar Guðrún var kölluð
að Brandshúsum til að hjálpa mér í
þennan heim. Mér hefur verið sagt að
lítt hafi séð til sólar þá dagana og ótti
og kvíði hafi lagst á þorra mannkyns,
því daginn þar áður (og næsta á eftir)
var atómsprengju varpað á borgir í
Japan með ómælanlegum hörmung-
um. En lífið heldur áfram á öðrum
stöðum og þokan lyftist. Allt heppn-
aðist vel þó nokkuð illa gengi í fyrstu
því ég var víst nokkuð þykkvaxinn og
illa lagaður til upphafs ferðarinnar.
Mér finnst sérstök ástæða til að
minnast á þetta því þá stóð svo á hjá
Guðrúnu að hún var gengin með fram
á áttunda mánuð og vílaði ekki fyrir
sér að taka á móti barni við frum-
stæðar aðstæður. Yngsta barn henn-
ar Viðar fæddist svo 19. september.
Ég enda þessar línur með því að
hverfa í huganum til aðfaranætur 8.
janúar 1969, en þá fylgdi ég konu
minni á Fæðingarheimili Reykjavík-
ur og þar fæddist okkar annað barn.
En í biðinni á Eiríksgötunni tók ég
„bara einhverja“ bók. Þá kem ég þar
á viðtal við („bara einhverja“)
reynsluríka ljósmóður hverrar starfs-
tími hafði spannað allan skalann á
breytingu til nútímans. Að lokum var
spurt: Hvaða eðliskosti þarf góð ljós-
móðir að hafa fram yfir ljósuhendurn-
ar. Og það var nú eitt og annað því
traustið sem lagt er á ljósuna er oft al-
veg takmarkalaust. Fyrirmyndar-
ljósan þarf að hafa ljúft og gott við-
mót, en vera hiklaus og ákveðin.
Gamansöm þegar það á við og hlusta
vel á allt fólk og þó sérstaklega ungu
mæðurnar sem þurfa ýmsu að hvísla
og ráða að leita.
En nú hætti ég mér ekki lengra út í
hina kvenlegu veröld. Finnst bara að
hér sé verið að lýsa Guðrúnu ljósu.
Bestu kveðjur til fjölskyldu Guð-
rúnar.
Erlingur Kristjánsson.
Liðinn er mildur og góður vetur.
Það eru lengstu dagar ársins sem yfir
standa. Við sem búum hér á norður-
hjara, fögnum þessum tíma, hinni
nóttlausu veröld. En við heilsumst og
kveðjumst, hver sem árstíminn er.
Látin er í hárri elli, Guðrún Eiríks-
dóttir, ljósmóðir. Eins og getið er um í
upphafsorðum, var Guðrún fædd árið
1903. Það er sjálfsagt lausn þegar níu-
tíu og átta ára einstaklingur kveður,
eftir svona langa ævi. En það er dýr-
mætur arfur sem hún hlaut í vöggu-
gjöf, hennar góða heilsa og ljúfa lund.
Foreldrar Guðrúnar hófu búskap í
Árhrauni á Skeiðum árið 1898 – en ár-
ið 1901 flytja þau að Miðbýli í sömu
sveit og þar fæddist Guðrún. En árið
1904 eru þau komin að Efri-Gróf í
Villingaholtshreppi. Árið 1910 eru
börnin orðin sex og það sjöunda á
leiðinni. 21. nóvember fæðist sonur,
en Ingveldur móðir hennar reis ekki
úr rekkju eftir það, hún lést 29. nóv-
ember og drengurinn sem fæddist
lést 28. desember sama ár.
Fermingarárið sitt flytur Guðrún
með föður sínum og systkinum að
Ferjunesi í Villingaholtshreppi, og
við þann bæ eru þau ævinlega kennd.
Þar býr sama ættin enn, Ásmundur
bróðir hennar, ásamt Oddnýju Krist-
jánsdóttur og sonum þeirra.
Ekki skal það dregið í efa að þung
hafa verið sporin í Efri-Gróf, eftir lát
húsmóðurinnar af barnsförum. En
Eiríkur, faðir hennar, var þeirrar
gerðar að hann stóð alltaf uppréttur,
hann var vel gerður til sálar og lík-
ama. Eiríkur réð til sín bústýru,
Steinunni Sigurðardóttur, og reynd-
ist hún börnunum góð fóstra. Guðrún
átti sín þroskaár í Ferjunesi ásamt
systkinum sínum, ein systirin ólst
upp hjá bróður Eiríks í Vesturkoti á
Skeiðum. Guðrúnu hefur sjálfsagt oft
orðið hugsað til móður sinnar og
þeirra örlaga sem hún hlaut, að deyja
eftir barnsburð í baðstofunni í Efri-
Gróf. En svona voru aðstæður þeirra
tíma, baðstofurnar voru fæðingar-
heimili og þar stóðu líkin uppi innan
um fólkið og þótti ekkert tiltökumál.
Þetta voru einu vistarverurnar sem
fólkið hafði.
Guðrún réðst í það hálfþrítug að
fara til Reykjavíkur og læra til ljós-
móður. Ljósmæðraskóli var ekki tek-
inn til starfa, eins og varð nokkrum ár-
um síðar, eða með tilkomu Landspítala
Íslands árið 1930. Guðrún var í
Reykjavík veturinn 1929–30, í níu
mánuði. Aðalkennari hennar var Þór-
unn Björnsdóttir, ljósmóðir. Námið
fólst aðallega í því að fylgja ljósmæðr-
um í vitjanir og vera viðstödd fæðingar
og hjálpa þeim, auk bóklegrar kennslu.
Allt var farið gangandi, því ekki var
um nein farartæki að ræða á þeim tíma
og ekki til fé til að nota bíla þó að þeir
hafi verið til. Heim komin gerðist hún
ljósmóðir í Villingaholtshreppi.
Eins og getið er um í formála, gekk
Guðrún í hjónaband árið 1934, átti
Ólaf Oddgeir Kristinsson, ættaðan
frá Eyrarbakka. Hann ólst upp á
Eystri-Loftsstöðum í Gaulverjabæj-
arhreppi. Þau byrjuðu búskap í Ferj-
unesi, en fluttu að Efra-Velli í Gaul-
verjabæjarhreppi vorið 1935. Í
Gaulverjabæjarhreppi var þá ljós-
móðir Sigríður Jónsdóttir í Syðri-
Gegnishólum, hún var orðin fullorðin
og hætti fljótlega eftir að Guðrún
kom, svo hún hafði báðar sveitirnar
um tíma. Á Efra-Velli voru lélegar
byggingar. Ólafur reisti strax um vor-
ið lítið hús sem þau bjuggu í á meðan
þau voru þar.
Árið 1949 losnar ljósmóðurstaðan á
Selfossi, þá ákveða Guðrún og fjöl-
skyldan að taka sig upp og flytja
þangað. Og þá verða hennar stóru
umskipti. Á Selfossi settist að mikið
af ungu fólki í ört vaxandi bæ. Guðrún
var á besta aldri, fjörutíu og fimm ára
og var búin að vera ljósmóðir í tutt-
ugu ár. Það hlóðust fljótt á hana störf-
in að sinna sængurkonum, voru oft
margar á döfinni í einu, allt upp í sex.
Guðrún var á ferðinni með töskuna í
hendinni um þorpið, bæði nótt og dag,
að sinna skjólstæðingum sínum. Það
voru margar næturnar sem hún svaf
ekki. Einhverju sinni vaknar Óli,
maðurinn hennar, til vinnu og klæðir
sig, Guðrún var hvergi sjáanleg, en
þegar hann kom fram í eldhús var
hún eitthvað að sýsla þar. „Ertu að
koma eða fara, Gunna,“ segir hann.
„Það er stutt síðan ég kom.“
En Guðrún átti góðan og skilnings-
ríkan mann og börn er studdu hana til
allra hennar verka. Hún var eina
hjúkrunarkonan í þorpinu, læknarnir
vísuðu til hennar fólki sem þurfti að
ganga í sprautur og fá margskonar
aðhlynningu. Ýmist kom það til henn-
ar eða hún fór heim til sjúklinga sem
áttu ekki heimangengt. Heimilið var
heilsugæslustöð. Með tilkomu sjúkra-
húss 1958 breyttist þetta. Þá fjölgaði
ljósmæðrum, jafnframt að sjúkrahús-
ið þjónaði stærra svæði og urðu þar
töluverð umsvif. Á sjúkrahúsinu vann
Guðrún til ársins 1973, eða í sextán
ár, að hún hætti sjötug að aldri, eftir
farsælt ævistarf.
Heimili Guðrúnar og Ólafs var í
þjóðbraut ef svo má segja. Þar komu
margir, bæði voru þau einstaklega
gestrisin og ræktarsöm við ættingja,
nágranna og vini, það getur sá sem
þessar línur ritar vitnað um, sem er
giftur systurdóttur Guðrúnar, að þær
þrjár dætur sem við eignuðumst
fæddust allar á Kirkjuvegi 15, annað
kom ekki til mála.
Með öllu þessu mikla starfi við
heilsugæslu, var Guðrún húsmóðir af
lífi og sál, og rækti það starf af mynd-
arskap. Aldrei féll henni verk úr
hendi, ef stund féll til, hún var mikil
hannyrðakona, saumaði og prjónaði,
og liggja eftir hana mörg verk, síð-
ustu vettlingunum gekk hún frá
tveimur dögum áður en hún lést.
Guðrún var falleg kona og björt yf-
irlitum og geislaði af henni einstök
hlýja og hugarró, svo öllum leið vel í
návist hennar.
Móðir ljóssins, tekur á móti ljósinu,
sem í heiminn kemur. Við finnum til-
finningar móður og foreldra, börnin
eru ljós heimilisins. Að eiga tólf-
hundruð ljósubörn og allar mæðurn-
ar sem hugsa hlýtt til Guðrúnar í
þessari óbilandi móðurást, sem aldrei
slokknar, sem aldrei deyr.
Blessuð sé minningin.
Jón Ólafsson og fjölskylda.
Látin er mikil heiðurskona Guðrún
Eiríksdóttir ljósmóðir, sem búsett
var á Selfossi í tæp sextíu ár. Í dag-
legu tali var hún kölluð Guðrún ljósa,
af skiljanlegum ástæðum, en hún var
eina ljósmóðirin sem starfaði hér
lengi vel. Mig langar með örfáum orð-
um að minnast þessarar góðu konu
sem hjálpaði foreldrum mínum á sín-
um tíma og síðan mér og minni fjöl-
skyldu nokkuð, sem við erum afar
þakklát fyrir. Í æsku var það mikil
gæfa að kynnast öllu þessu góða fólki
sem bjó við Kirkjuveginn, sem var
holóttur malarvegur í uppbyggingu
og mótun. Fólki sem átti eftir að
verða samferðafólk okkar og hafa
mótandi áhrif á uppvöxt okkar og
framtíð. Þar bjó Guðrún ljósa og fjöl-
skylda hennar meðal annarra, sem
átti eftir að verða okkur hjálpleg og
reynast okkur afskaplega vel. Þessi
góðu kynni hófust árið 1948 þegar
foreldrar okkar fluttust austur á Sel-
foss og byrjuðu búskap í kjallara íbúð
að Kirkjuvegi 15, í húsi Guðrúnar og
Ólafs, mannsins hennar. Í minning-
unni man ég vel að við bræður sóttum
mikið upp á loft í heimsókn til Guð-
rúnar. Hún tók vel á móti okkur og
sérstaklega þegar hún var að baka þá
naut hún þess að gefa okkur góðgætið
sem var á borðum hennar. Það var
okkur ungum drengjunum mikill
styrkur að geta heimsótt Guðrúnu
ljósu þegar okkur datt í hug. Eftir að
við fluttum í nýbyggt hús á Kirkju-
vegi 17, hélst áfram þetta góða og
trausta samband. Þegar svo kom að
því að ég ásamt minni fjölskyldu
ákvað að fara að búa sjálfstætt, var
það Guðrún ljósa sem kom því til leið-
ar að við byrjuðum okkar búskap á
Kirkjuvegi 15. Um þetta leyti flutti
Guðrún og fjölskylda hennar í Foss-
heiði 1. Stuttu síðar seldi fjölskylda
Guðrúnar okkur bílinn sinn. Þannig
að áhrifa og stuðnings frá þeim gætti
verulega í lífi okkar. Guðrún var mjög
vinaleg og góð kona sem gott var að
leita til, enda sóttu drengirnir mínir
til hennar og höfðu mikla ánægju af.
Hún verið eftirsótt sem ljósmóðir og
boðin og búin til að leiðbeina konum
og hjálpa við fæðingu. Ég hef sagt
það áður að Guðrún sé á vissan hátt
guðmóðir margra Selfyssinga og
nærsveitunga sem ljósmóðir, svo
margar voru fæðingarnar sem hún
annaðist og börnin sem hún tók á
móti. Það hefur sjálfsagt ekki alltaf
verið auðvelt að ganga í þessi störf á
öllum tímum ársins, jafnvel við erf-
iðar aðstæður, en Guðrún var þannig
að hún var vandanum vaxinn og leyst
hvert verk vel og örugglega sem hún
tók sér fyrir hendur. Það var gaman
að fylgjast með henni í seinni tíð hvað
hún var næm á sitt umhverfi, hún
fylgdist vel með því sem var að gerast
og hafði á því skoðanir. Hún var iðin
við prjónana sína sem margir nutu
góðs af, þar á meðal drengirnir mínir.
Mig langar í lokin að þakka Guðrúnu
ljósu allt það sem hún gerði fyrir okk-
ur, bæði foreldra mína og mína fjöl-
skyldu, og þakka þær góðu samveru-
stundir fyrr og síðar sem gleymast
ekki. Fyrir hönd okkar bræðra og
minnar fjölskyldu votta ég öllum að-
standendum mína dýpstu samúð um
leið og ég bið góðan Guð að varðveita
minningu þessarar góðu konu. Guð-
rúnar Eiriksdóttur.
Björn Gíslason.
Í dag er til moldar borin elskuleg
tengdamóðir mín Guðrún Eiríksdótt-
ir ljósmóðir.
Kynni okkar hófust fyrir 30 árum
er ég kom sem unnusta Viðars, yngri
sonar þeirra hjóna Guðrúnar og
Ólafs, í Fossheiði 1. Óhætt er að segja
að viðtökurnar hafi verið hlýjar enda
þau hjón elskuleg og gestrisin.
Margar urðu ferðir okkar hjóna
með börnin austur á Selfoss. Yfirleitt
var gist og var stjanað við okkur á alla
lund og ekkert var nógu gottfyrir
okkur. Töfraði Guðrún fram veislu-
borð af ýmsu góðgæti án mikillar fyr-
irhafnar og var ánægðust ef við gerð-
um því góð skil.
Mjög gestkvæmt var á Fossheið-
inni og varla leið sá dagur að einhver
liti ekki inn, gladdi það Guðrúnu ætíð
að fá vini og gamla sveitunga í heim-
sókn.
Guðrún var lánsöm kona, átti
traustan eiginmann, umhyggjusöm
börn og gott heimili. Var henni mjög
annt um fjölskylduna sína og fylgdist
með henni fram á síðasta dag.
Hún naut gæfu í starfi sínu sem
ljósmóðir í yfir fjörutíu ár á Selfossi
og sveitunum þar um kring og mun
hún hafa tekið á móti u.þ.b. 1200
börnum.
Guðrún hélt heimili með Hjördísi
dóttur sinni þar til hún flutti að Ljós-
heimum á síðasta ári, þar lést hún 11.
júní sl.
Til þín.
Hverfur margt
huganum förlast sýn
þó er bjart
þegar ég minnist þín.
Allt er geymt
allt er á vísum stað
engu gleymt,
ekkert er fullþakkað.
(Oddný Kristjánsdóttir í Ferjunesi.)
Við fjölskyldan þökkum Guðrúnu
samfylgdina og alla hennar ástúð og
umhyggju.
Blessuð sé minning hennar.
Stefanía.
Elsku amma, nú ert þú farin. Við
eigum svo margar fallegar minningar
um þig.
Í dag hefðir þú orðið 98 ára, það er
löng ævi, en þú áttir svo mikið að
gefa.
Það geislaði frá þér hlýju og kær-
leika.
Þú varst góð amma, með prjónana
þína og hafðir tíma og alltaf var
gaman að koma til þín. Þú varst góð
fyrirmynd, það var svo yndislegt að
koma með börnin til þín, enda voru
börn þér hugleikin.
Þú varst búin að hjálpa mörgum í
þennan heim og vannst göfugt starf
ósérhlífin og dugleg oft við erfiðar að-
stæður í heimahúsum. Þú helst þér
vel andlega og fylgdist vel með okkur
öllum.
Gerðir marga fallega hluti, við eig-
um svo margt fallegt eftir þig.
Elsku amma, við þökkum fyrir að
hafa átt þig að og biðjum algóðan Guð
að umvefja þig ljósi og kærleika.
Björk, Magnea, Guðrún,
Jónína, Oddný.
Í dag kveð ég ömmu mína Guðrúnu
sem hefði orðið 98 ára í dag, sem er
hár aldur. Allt fram á síðasta dag
fylgdist amma með öllu sem fram fór í
fjölskyldunni.
Eitt af því sem mér finnst mjög
merkilegt við hana ömmu var að þeg-
ar hún var ung dreif hún sig í ljós-
mæðranám. Í þá daga var ekki sjálf-
sagt að ungar stúlkur gengju
menntaveginn og gegndi hún ljós-
mæðrastarfinu allt til ársins 1973.
Hún hafði mikið yndi af starfinu enda
tók hún á móti um 1.200 börnum. Hún
var alltaf á vakt jafnt hátíðisdaga sem
aðra daga og henni fannst það alveg
sjálfsagt. Samt var hún með heimili
eins og gengur, en hún átti líka góðan
að, hann afa sem tók öllu með jafn-
aðargeði alveg sama hvað gekk á.
Amma hafði mjög ákveðnar skoðanir
á hlutunum og þeim varð ekki auð-
veldlega breytt.
Amma var með afbrigðum gestris-
in og passaði vel að enginn færi
svangur frá henni.
Einnig sá hún fjölskyldumeðlimum
fyrir sokkum og vettlingum; allt til
síðasta dags var hún að prjóna.
Ég vil þakka henni ömmu fyrir alla
umhyggjuna í minn garð alla tíð og
einnig eiginmanns míns og barna
minna.
Elsku amma, ég trúi því að þú hafir
nú hitt afa.
Ég og fjölskylda mín viljum kveðja
þig með bæninni sem þú kenndir
börnunum mínum.
Vertu yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni.
Sitji guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni.
Guðrún Edda
og fjölskylda.
Elsku Fúsi okkar.
Á mánudaginn 11. júní sl. fengum
við þær fréttir að þú værir dáinn.Við
vissum að þú varst búinn að vera
mikið veikur en samt vorum við ekki
viðbúnar því að þú myndir yfirgefa
okkur svona snöggt. Þú varst
upphafsmaður að okkar góða og
skemmtilega félagi „Þorpararnir“ og
áttir reyndar líka hugmyndina að
nafninu. Þegar kom að kjöri for-
manns félagsins var það sjálfgefið að
þú gegndir því embætti því eins og
þú bentir réttilega á varst þú eini
karlmaðurinn í félaginu. Þitt fyrsta
verk sem formaður var að gera
SIGFÚS
SVEINSSON
✝ Sigfús Sveinsson, Hraunbúð-um, Vestmannaeyjum, fæddist
22. febrúar 1916 á Stóru-Mörk
íVestur-Eyjafjallahreppi.
Hann andaðist 11. júní sl. á
gjörgæsludeild Borgarspítalans.
Útför hans fer fram frá Landa-
kirkju í Vestmannaeyjum í dag,
23. júní, klukkan 14.
okkur grein fyrir því að þegar til
kæmi að greiða þyrfti atkvæði um
einhver mikilvæg málefni þá hefði
þitt atkvæði tvöfalt vægi á við okkar
hinna. Það var oft mikið spjallað og
hlegið á fundum, jafnvel fram á nótt
og frábært hversu vel við náðum öll
saman þó 57 ár hafi skilið á milli
yngsta og elsta meðlims félagsins.
Eftir að þú veiktist var það þér
hjartans mál að vita hvort einhver af
„Þorpurunum“ væri á vakt, því eins
og þú sagðir sjálfur þá væri slapp-
leikinn tilkominn vegna skorts á
„Þorpurum“ í vinnu undanfarna
daga.
Með þessum orðum viljum við
kveðja þig, elsku vinur, og þakka þér
samfylgdina. Það var yndislegt að fá
að kynnast þér því annað eins ljúf-
menni er vandfundið hér í heimi.
Við vottum Unni og öðrum að-
standendum okkar dýpstu samúð.
„Þorpararnir“
Ásdís, Helena,
Eygló og Sigga.
Handrit afmælis- og minningargreina skulu
vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvusett.
Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disk-
lingur fylgi útprentuninni. Auðveldust er
móttaka svokallaðra ASCII-skráa, öðru
nafni DOS-textaskrár. Ritvinnslukerfin
Word og Wordperfect eru einnig auðveld í
úrvinnslu. Senda má greinar til blaðsins í
bréfasíma 569 1115, eða á netfang þess
(minning@mbl.is) — vinsamlegast sendið
greinina inni í bréfinu, ekki sem viðhengi.
Nánari upplýsingar má lesa á heimasíðum.
Það eru vinsamleg tilmæli að lengd greina
fari ekki yfir eina örk A-4 miðað við með-
allínubil og hæfilega línulengd – eða 2.200
slög. Höfundar eru beðnir að hafa skírnar-
nöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.