Morgunblaðið - 23.06.2001, Blaðsíða 25

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 23. JÚNÍ 2001 25
LISTAFÉLAGIÐ Eidskog í Noregi
vinnur nú að söfnun heimilda um
norska listmálarann Arthur Erik-
sen, sem bjó hér á landi á árunum
1967-73.
Arthur Eriksen var fæddur 1903
og er verið að undibúa útgáfu af-
mælisrits um listmálarann sem verð-
ur gefið út árið 2003. Arthur Erik-
sen nam við Kunst- og håndverk-
skolen og við Kunstakademiet í
Osló. Hann lifði af list sinni og hélt
fjölda einkasýninga.
Kominn á efri ár giftist Arthur
Eriksen sænskri konu, Esther Nils-
son, sem bjó hér á landi og rak m.a.
barnaheimili á Flateyri. Arthur
flutti til Íslands og hélt hér nokkrar
sýningar, m.a. á Akureyri. Hann
málaði töluvert af landslagsmyndum
meðan hann dvaldi hér á landi.
Fulltrúi listafélagsins í Eidskog,
Greta Storm Ofteland, er nú hér á
landi til að afla upplýsinga um Ís-
landsár Arthurs Eriksens og einnig
til að taka ljósmyndir af verkum
hans sem til eru hér. Þeir sem
þekktu Arthur Eriksen eða eiga
myndir eftir hann eru vinsamlegast
beðnir að hringja í farsíma Gretu
sem er 0047 9088 5308 eða senda
tölvupóst til ofteland@yahoo.com.
Eins er hægt að koma boðum til
hennar í síma 552 1111.
Norski listmálarinn Arthur Eriksen
Lýst eftir myndum
Íslandsmynd eftir Arthur Eriksen.
mikill óplægður akur nútíma tón-
skáldum, enda í góðum höndum
greinilega hið tjáningarríkasta tóna-
amboð. Að hún kynni bæði að strjúka
og slá birtist þegar í fyrsta verkinu,
annars fremur léttvægri Cavatine
eftir Camille Saint-Saëns, þar sem
lúðurinn lék tveim skjöldum á ýmist
lipurri sigri hrósandi bombastík og
líðandi sönghæfum strófum. Söng-
hæfnin kom enn betur í ljós í tveim
Rómönsum Schumanns úr Op. 94,
upphaflega sömdum fyrir óbó eða
fiðlu og píanó, og var hin síðari sýnu
svipmeiri.
Þarnæst voru þrjú íslenzk sönglög í
tregablendnum moll, Mánaskin eftir
Eyþór Stefánsson, Heimir e. Kalda-
lóns og Íslenzkt vögguljóð á Hörpu e.
Jón Þórarinsson. Voru þau blásin af
eftirtektarverðri tilfinningu, ekki sízt
vögguljóðið, sem var snilldarlega
mótað við vel samhæfðan píanó-
meðleik. Síðast fyrir hlé kom annað
hinna fáu verka á dagskrá sem
frumsamið var fyrir áhöfnina, And-
ante og Allegro eftir J. Ed. Barat. Að
sögn Sigurðar til komið vegna
Konservatóríunnar í París, er á ára-
tugunum kringum 1900 pantaði mörg
verk frá þarlendum tónskáldum
handa útskriftarnemum. Um ná-
kvæman aldur verksins var ekki vit-
að, en eftir nýklassískum stíl þess að
dæma, með smá ávæningi af djass-
áhrifum, gæti það hafa verið frá milli-
stríðsárunum; snoturt verk sem end-
aði á eldfjörugum Allegro-þætti.
Einhvern tíma kemur vonandi að
því að tónskrárritari leiði hlustendur
inn í undraheim málmblástursdemp-
ara, sem á sekúndubroti geta töfrað
fram ólíklegustu hamskipti, og sýnist
manni básúnan allra lúðra bezt sköp-
uð til slíkrar umbreytingar. Kom það
fyrst í ljós í Summertime Gershwins
(úr Porgy and Bess) eftir hlé í dún-
mjúkum inngangi lagsins, en ræki-
legast í lokanúmeri tónleikanna,
Rhapsody in Blue eftir sama höfund,
þar sem örar en velúthugsaðar demp-
araskiptingar stöppuðu nærri hug-
vitssamri orkestrun. Af léttblúsaðri
útfærslu Sigurðar á Gershwin kvikn-
aði grunur um að fastráðinn básúnu-
FÉLAGSHEIMILIÐ Hlégarður í
Mosfellssveit (er svo fyrrum hét) mun
áreiðanlega skipa töluverðan sess í ís-
lenzkri rokksögu sem samastaður
næstu sveitaballa sem Reykvíkingar
komust í á 7. og 8. áratug. Eru und-
irrituðum enn í fersku minni tíðar út-
varpsauglýsingar um „sætaferðir“
þangað, þó að lukkan skikkaði svo til
að hann ætti þar sjálfur aldrei inn fyr-
ir stokk að líta fyrr en á vel sóttum
sumarsólstöðutónleikum hjónanna
Sigurðar S. Þorbergssonar og Judith
Þorbergsson á fimmtudagskvöldið
var.
Hvað sem líður fagurtónrænum
ferli staðarins var við fyrstu sýn auð-
skilið aðdráttarafl hins notalega meg-
insalar á rokkunnendur, enda hljóm-
burður hans greinilega tilvalinn fyrir
hrynbundna tónlist. Heldur virtist
akústíkin þó síðri fyrir klassísk hljóð-
færi, í þessu tilviki einkum slaghörp-
una sem hljómaði ósjaldan líkt og
lægju filtrenningar á strengjunum.
Þessu virtist auðveldlega mega kippa
í lag með því að svipta baktjöldum af
sviðinu, og væri það vel athugandi,
enda aðstæður að öðru leyti hinar við-
kunnanlegustu og ágætlega fallnar til
óformlegs sumartónleikahalds í
hljómskálastíl, með litlum kaffiborð-
um og veglegri koníaksstofu í við-
byggingu.
Dagskráin var úr ýmsum áttum en
að mestu á fisléttum sumarnótum.
Takmörkuð fortíð básúnunnar á vett-
vangi sígildrar kammertónlistar – ut-
an fylgiradda í kirkjukórverkum, her-
lúðrasveita, síðrómatískra sinfónía og
loks stórsveita djassins – kom fram í
því að margt var ýmist umritað úr
verkum fyrir önnur hljóðfæri eða úr
sönglögum. Virðist sleðabásúnan enn
leikari SÍ væri liðtækari í djassi en al-
gengt er um klassíska blásara nú til
dags og væri forvitnilegt að fá að
heyra hann við slíkt tækifæri.
Básúnuvirtúosinnn Arthur Pryor,
sem starfaði með bandaríska marsa-
kónginum John Philip Sousa fyrir
rúmum 100 árum, var höfundur til-
brigða um Blue Bells of Scotland, sem
gerðu út á mörk hins tæknilega
mögulega, þrátt fyrir síðrómantískan
stíl tímans. Var gaman að heyra Sig-
urð glíma við hálsbrjótandi hraða-
kröfur verksins og þó að heimskunn-
ur sænskur kollegi hans, Christian
Lindberg, sem hér lék á dögunum
með Sinfóníuhljómsveitinni, hefði ef-
laust getað skilað fleiri lýtalausum
nótum dró það ekki úr spennu hlust-
andans, enda hvergi gefið eftir, og
ekki heldur í píanópartinum, eins og
heyra mátti af stökum hjáslætti.
Somewhere, elskendadúettinn eft-
irminnilegi úr West Side Story Bern-
steins (sem suma reyndar grunar að
gæti, a.m.k. að hluta, verið eftir
líbrettistann Stephen Sondheim) var
fallega mótaður, og hrynrænt flug –
m.a. í 5- og 7-skiptum takttegundum
– var yfir Four sketches eftir Bretann
Tony Cliff, 15 ára gömlu verki þar
sem ekki sízt „Impressions“ (IV.)
glimraði í þokkafullum sömbuflutn-
ingi.
Útsetning þeirra hjóna á píanó-
konsert Gerswhins frá um 1925,
Rhapsody in Blue, myndaði glæsilegt
niðurlag tónleikanna, ekki sízt fyrir
áðurgetna „orkestrun“, og má vel
vera að sú útgáfa reynist söluvæn
meðal básúnista heimsins, meðan
kammerbókmenntaval hljóðfærisins
er ekki fjölskrúðugra en raun ber
vitni. Sigurður blés af krafti og til-
finningu og píanistinn virtist ekki síð-
ur hagvanur í Þriðja straums tónmáli
bandaríska lagasnillingsins (nærri 30
árum áður en Gunther Schuller fann
hugtakið upp) með innlifuðum og
samstilltum meðleik, sem náði, þrátt
fyrir að vera ekki 100% örðulaus, víða
að lyfta tónlistinni upp í heiðbláar
hæðir.
TÓNLIST
H l é g a r ð u r
Ýmis inn- og erlend smáverk og
sönglög. Sigurður S. Þorbergsson,
básúna; Judith Þorbergsson, píanó.
Fimmtudaginn 21. júní kl. 20:30.
KAMMERTÓNLEIKAR
Heiðbláar hæðir
Ríkarður Ö. Pálsson
SÖNGMÁLASTJÓRI þjóðkirkj-
unnar stendur fyrir kóra- og org-
anistanámskeiði í tengslum við
kirkjudaga í Reykjavík sem nú
standa yfir en slík námskeið hafa á
undanförnum árum verið haldin í
Skálholti. Kórafólk og organistar,
um 140 manns, sjá um söng og
orgelleik ásamt söngstjórn í messu
í Hallgrímskirkju í dag, laugar-
dag, kl. 17. Fluttir verða þættir úr
messum eftir J. Haydn.
Á morgun, sunnudag, kl. 15
verða tónleikar í Langholtskirkju
þar sem flutt verða ýmis lög úr
söngbók sem gefin var út í
tengslum við námskeiðið. Aðgang-
ur á tónleikana er ókeypis.
Flytja verk eftir Haydn
Frá kóra- og organistanámskeiði í Skálholti.
SARA Björnsdóttir tekur þátt í
spænsk-amerísku listahátíðinni í
Caracas í Venesúela, sem hefst í
dag, laugardag. Sýningin stendur í
mánuð og er hún hluti af röð sýn-
inga þar sem fjallað er um borgina
og reynt að henda reiður á flóknu
sambandi nútímalistar og nútíma-
samfélags, sem einkennist af sífellt
hraðari lífsstíl. Hátíðin er haldin í
listahverfinu Bellas Artes og verða
listaverkin í ýmsum formum, má
þar nefna myndbönd og innsetn-
ingar, tónleika og gjörninga.
Verk Söru fjallar um samspil
náttúru og borgarlífs. Það saman-
stendur af myndböndum sem sýna
daglegt líf í Caracas í bland við
myndir frá Íslandi af borgarlífi og
náttúru. Sara hélt til Caracas fyrir
rúmri viku, þar sem hún hefur unn-
ið verkið undanfarna daga. Þá mun
hún einnig flytja gjörning á sýning-
unni. „Ég lagði upp með þá hug-
mynd að fjalla um hliðstæður og
andstæður borganna tveggja, þ.e.
Caracas og Reykjavíkur. Ég hef
ekki komið til fyrrnefndrar borgar
áður og hef því unnið út frá þeim
áhrifum sem hún hafði á mig. Með
löndunum tveimur má þó finna
ákveðnar hliðstæður, Venesúela og
Ísland voru bæði fátæk lönd þar til
á 20. öld, þegar þau nútímavæddust
mjög hratt. Síðan hafa bæði löndin
upplifað geysihraðan vöxt, eins og
þau séu að reyna að bæta fyrir
glataðan tíma,“ segir Sara.
Listamenn frá Brasilíu, Kólumb-
íu, Frakklandi, Þýskalandi, Íslandi,
Japan, Kóreu, Bretlandi, Banda-
ríkjunum, Spáni og Venesúela taka
þátt í sýningunni og var Söru boðin
þátttaka eftir að vinur hennar frá
Venesúela benti henni á að sækja
um þátttöku í hátíðinni í Caracas.
„Ég fékk síðan styrk frá mennta-
málaráðuneytinu til fararinnar sem
er frábært og ég er mjög þakklát
fyrir. Það er mikilvægt fyrir ís-
lenska listamenn að komast inn á
sýningar í útlöndum, þar sem þeir
hafa tækifæri til að hitta listamenn
frá öðrum löndum og heimsálfum.
Það er með þeim hætti sem tæki-
færi til sýningarhalds verða til, auk
þess að þau áhrif sem listamenn-
irnir koma með heim hljóta að
verða íslensku listalífi mikil inn-
spýting,“ segir Sara Björnsdóttir
myndlistarmaður.
Sara Björnsdóttir sýnir í Venesúela
Finna má
ákveðnar
hliðstæður
Sara Björnsdóttir fjallar um
samspil náttúru og borgarlífs.
STELLA Sigurgeirsdóttir opnar
sýningu í Hafnarhúsinu hafnarmegin,
í sýningarsal Íslenskrar grafíkur
Tryggvagötu 17 í dag kl. 16.
Sýningin ber yfirskriftina „Por-
trett landslag – tuttugu orð“. Verkin
sem eru tvívíð, eru unnin í Imageon
filmur og býflugnavax. Þau innihalda
orð, tuttugu og átta ólíkra einstak-
linga sem fengu beiðni um að senda
listakonunni tuttugu orð með rafræn-
um pósti. Orðin máttu vera af ýmsu
tagi, helst þau orð sem komu upp í
hugann hverju sinni eða einhver uppá-
haldsorð. Verkin innihalda orðin og
heiti verkanna bera nafn viðkomandi
einstaklings, dagsetningu og tíma.
Sýningin stendur til 15. júlí og er
opin fimmtudaga til sunnudag frá 14-
18.
Tuttugu orð í býflugnavaxi
Safnahúsið á Sauðárkróki
Sýningunni 3 stöllur í Safnahús-
inu á Sauðárkróki lýkur nú á sunnu-
dag. Listamennirnir eru Anna S.
Hróðmarsdóttir, Bryndís Siemsen
og Dósla – Hjördís Bergsdóttir.
Anna Sigríður sýnir tvö málverk,
þrjá ferðabækur frá þessu ári og
þrjú verk úr steinleir, rakuleir og
postulíni. Bryndís notar blýant,
leir, vatnsliti, pappír og gifs í sínar
myndir og Hjördís sýnir málverk
máluð með olíu á striga.
Sýningin er opin frá 14-18.
Sýningu lýkur
MENNINGARMIÐSTÖÐIN Edin-
borg í samvinnu við hugvísindastofn-
un Háskóla Íslands efna til skáld-
sagnaþings í
Edinborgarhús-
inu á morgun,
sunnudag, kl. 16.
Árni Bergmann
fjallar um Meist-
arann og Marga-
rítu eftir Mikhail
Bulgakov, Berg-
ljót Kristjánsdótt-
ir um Gerplu Hall-
dórs Laxness,
Geir Svansson talar um Björn og
Svein eftir Megas, Guðrún Nordal um
Innasveitarkroniku Halldórs Lax-
ness og Irma Erlingsdóttir um verk
Marcel Proust Í leit að glötuðum
tíma.
Skáldaþingið er liður í fyrirlestra-
dagskrá bókmenntafræðinga Háskól-
ans í samvinnu við heimamenn á sex
stöðum á landsbyggðinni í sumar.
Aðgangseyrir kr. 500.
Skáldaþing
á Ísafirði
Geir Svansson
♦ ♦ ♦