Morgunblaðið - 23.06.2001, Blaðsíða 22

ÚR VERINU
22 LAUGARDAGUR 23. JÚNÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Ný vaxtalög
- helstu breytingar
Á vorþingi voru samþykkt ný lög um vexti og verðtryggingu nr. 38/2001, sem koma í
stað eldri vaxtalaga nr. 25/1987. Lögin öðlast gildi 1. júlí næstkomandi. Af því tilefni
boðar viðskiptaráðuneytið til fundar til að kynna helstu þætti nýrra vaxtalaga.
Á fundinum verður boðið upp á morgunverð.
Ávarp
Valgerður Sverrisdóttir, iðnaðar- og viðskiptaráðherra
Breytingar með nýjum vaxtalögum
Benedikt Árnason, skrifstofustjóri fjármagnsmarkaðar,
iðnaðar- og viðskiptaráðuneyti.
Gildissvið vaxtalaga, tilgreining í stefnu, vextir af
skaðabótakröfum og viðurlög
Andri Árnason hrl.
Breytingar á ákvörðun dráttarvaxta
og birtingu vaxta
Eiríkur Guðnason, bankastjóri Seðlabanka Íslands.
Fundarstjóri er Þorgeir Örlygsson, ráðuneytisstjóri í
iðnaðar- og viðskiptaráðuneyti.
Vinsamlegast tilkynnið þátttöku í síma 560-9070
eða í tölvupósti, postur@ivr.stjr.is. Verð 1.000 kr.
Dagskrá:
Morgunverðarfundur Sunnusal Hótel Sögu,
miðvikudaginn 27. júní frá kl. 8:00-9:30
UMFANGSMIKIL hvalatalning
stendur nú yfir í Norðhöfum, í sam-
vinnu Íslendinga, Norðmanna og
Færeyinga. Jóhann Sigurjónsson,
forstjóri Hafrannsóknastofnunarinn-
ar, segir að í talningunni fáist mik-
ilvæg gögn, meðal annars um afrán
hvala á fiskistofnum við landið. Síðast
var framkvæmd hvalatalning árið
1995 en þar áður árin 1989 og 1986.
Talið verður á þremur hafrann-
sóknaskipum, þar á meðal Árna Frið-
rikssyni hinum gamla. Í hvalataln-
ingu er siglt eftir fyrirframákveðnum
leitarlínum og talið eftir ákveðinni að-
ferðafræði, að sögn Jóhanns. Nú
standa einnig yfir umfangsmiklar
rannsóknir á úthafskarfa á Græn-
landshafi á rannsóknaskipunum
Bjarna Sæmundssyni og Árna Frið-
rikssyni hinum nýja, en að sögn Jó-
hanns fellur leitarmynstrið í þessum
leiðangri vel að hvalatalningunni.
Þess vegna sé einnig hvalatalningar-
fólk um borð í þessum skipum og
þannig fáist góð nýting út úr skipun-
um. Auk þess komi Færeyingar og
Norðmenn að hvalatalningunni.
„Þetta er talin besta aðferðin til að fá
út mælingu á stofnstærð hvala á við-
komandi svæði. Það verður farið yfir
gríðarlega víðfeðmt svæði, yfir allt
Grænlandshaf, norður að ísrönd og
suður fyrir Hvarf. Þarna verður tal-
inn hver einasti sporður sem sést, vit-
anlega með áherslu á einstakar teg-
undir eftir svæðum. Til dæmis verður
leitað mjög þétt vestan við landið þar
sem eru þekktar slóðir stórhvela og
hrefnu.“
Einnig talið úr lofti
Í júlí hefst einnig hvalatalning úr
lofti á grunnslóð allt í kringum landið
en það var einnig gert í talningunum
árin 1995 og 1989. Jóhann segir taln-
ingu úr flugvél hafa gefist mjög vel,
þar sem því sé viðkomið. „Það krefst
ekki jafnmikils mannafla og á skip-
unum, auk þess sem talning úr skip-
um er nokkuð erfið og vandasöm.
Með flugvél er hægt að fara yfir gríð-
arlega stórt svæði og tölfræðilegir
eiginleikar þeirra gagna sem þar
aflast eru góðir. Matið verður því
nokkuð áreiðanlegt. Vandamálið er
hinsvegar að skilyrðin þurfa að vera
afar góð. Við firði og flóa erum við oft
að glíma við þoku, auk þess sem vind-
ur má ekki verða mikill. Þessi aðferð á
hinsvegar mjög vel við hér á innfjörð-
um, enda flugvellir mjög víða og því
hægt að bíða eftir góðum skilyrðum.“
Mikilvæg gögn
Jóhann segir mikilvægt að gera
hvalatalningu á um það bil fimm ára
fresti. „Talning af þessu tagi er mik-
ilvæg, burtséð frá því hvort stundaðar
eru hvalveiðar eða ekki. Hvalir eru
snar þáttur í lífkeðjunni og mikilvægt
að fylgjast með þróun hvalastofna í
vistfræðilegu samhengi. Nákvæmnin
er auk þess ekki það mikil að við
sjáum smávægilegar breytingar á
milli ára í stofnstærðum. En eftir því
sem við teljum oftar eigum við meiri
möguleika að greina hvort um raun-
verulega stækkun eða minnkun í
stofnunum er að ræða. Við höfum
meðal annars grundvallað okkar mat
á afráni hvalastofnanna á fiskistofn-
um á þessum og öðrum mælingum.“
Búist er við niðurstöðu talningar-
innar á haustdögum en hún er skipu-
lögð innan Norður-Atlantshafssjávar-
spendýraráðsins, NAMMCO. Jóhann
segir að niðurstöðurnar verði einnig
kynntar innan vísindanefndar Al-
þjóðahvalveiðiráðsins en þar sé mikill
áhugi fyrir þeim.
Jóhann segir að þó farið verði á
gamla Árna Friðrikssyni í þennan
leiðangur, standi ekki til að nota skip-
ið til verkefna á vegum Hafrann-
sóknastofnunarinnar. Skipið sé ennþá
á söluskrá. „Gamli Árni er mjög gott
talningaskip og við höfum áður notað
það til þessa. Auk þess er ekki hlaupið
að því að fá hentug skip leigð til þess-
ara verkefna, en í fyrri hvalatalning-
um hefur það verið gert.“
Hvalatalning bæði
úr lofti og á legi
LÍTIÐ hefur gengið á úthafskarfa-
kvótann, en í gær voru um 39 þús-
und tonn eftir af um 45 þúsund
tonna kvóta, samkvæmt upplýsing-
um frá Fiskistofu.
Veiðunum er nú stjórnað með
svæðaskiptingu en ekki er miðað
við dýpi eins og gert var á síðasta
ári. Heildarkvóti Íslendinga úr út-
hafskarfastofninum á þessu ári er
sá sami og í fyrra eða 45 þúsund
tonn.
Á síðasta ári var í fyrsta sinn
gerð tilraun til að skipta veiðum úr
úthafskarfastofninum á Reykja-
neshrygg milli þess sem kallað var
efri og neðri stofn en íslenskir
fiskifræðingar telja að þar sé um
tvo ólíka stofna að ræða. Þannig
var Íslendingum heimilt að veiða
32 þúsund tonn af úthafskarfa neð-
an 500 metra dýpis en 13 þúsund
tonn fyrir ofan 500 metra. Reynsl-
an var sú að erfiðlega gekk að
stjórna veiðunum með þessum
hætti og hafa eftirlit með þeim.
Nú er um að ræða tvö svæði.
Annað tekur einkum mið af fisk-
veiðilögsögunni en karfi sem
veiðist á því svæði telst til þess
stofns sem á síðasta ári var kall-
aður neðri stofninn og veiðist að
jafnaði neðan 500 metra dýpis.
Heimilt verður að veiða um 32
þúsund tonn úr þeim stofni á
þessu ári og hefur verið tilkynnt
um veiði á tæplega þrjú þúsund
tonnum. Á því svæði sem er fjær
landi, utan ákveðinnar línu, er tal-
ið að aðallega veiðist karfi úr efri
stofninum eða sem veiðist að jafn-
aði grynnra en 500 metrar en ís-
lenskum skipum er heimilt að
veiða 13 þúsund tonn af honum á
þessu ári. Tilkynnt hefur verið um
veiði á 2.400 tonnum.
Lítið gengur á
karfakvótann
Karfaveiði á Reykjaneshrygg hefur verið misjöfn að undanförnu en tog-
arinn Klakkur SH landaði um 170 tonnum í vikunni eftir vikutúr.
Morgunblaðið/Guðlaugur
ÞOKKALEG loðnuveiði var á mið-
unum um 40 sjómílur norðaustur
af Langanesi í gærmorgun, en þó
misjöfn á milli skipa. Víkingur AK
lagði af stað í land með fullfermi
um hádegi í gær og Grindvíkingur
GK landaði fullfermi á Seyðisfirði í
gær. Að sögn Andrésar Sigurðs-
sonar, skipstjóra á Hörpu VE,
höfðu önnur skip fengið minna en
hann var búinn að fá um 500 tonn
þegar Morgunblaðið ræddi við
hann í gær. „Loðnan er ansi brell-
in eins og svo oft áður. Það er ekki
mikið af loðnu á svæðinu en mikill
fjöldi af skipum. Norðmennirnir
eru á mjög stórum og fullkomnum
skipum, með mjög fullkomin tæki
sem trufla okkar búnað. Við á eldri
skipunum lendum því gjarnan út
úr þessu. Við höfum þó fengið
ágæta loðnu en margir hafa þó
rekið í smáloðnu á svæðinu,“ sagði
Andrés.
98 þúsund tonn eftir af
síldarkvótanum
Mjög léleg veiði er nú úr norsk-
íslenska síldarstofninum og hafa
flest íslensku skipin hætt veiðun-
um og snúið sér að loðnunni. Sam-
kvæmt aflaupplýsingum Fiskistofu
er afli íslenskra skipa úr norsk-
íslenska síldarstofninum nú orðinn
34.155 tonn og því enn eftir 97.927
tonn eftir af heildarkvótanum.
Enn eru þó 5 íslensk skip að síld-
veiðum norðarlega í síldarsmug-
unni; Vilhelm Þorsteinsson EA,
Jóna Eðvalds SF, Sighvatur
Bjarnason VE, Bjarni Ólafsson
AK og Áskell EA.
Loðnan brellin
Andrés Sigurðsson á Hörpu VE
ÚTFLUTNINGUR á hvalafurðum
er enn ekki hafinn þrátt fyrir að hálft
ár sé liðið frá því að norska stjórnin
ákvað að leyfa hann. Er ástæðan erf-
iðleikar sem upp hafa komið við þró-
un DNA-skráningar á hverjum hval
sem veiddur er en vegna hennar er
með öllu óljóst hvenær útflutningur-
inn getur hafist. Jafnvel getur verið
að ekkert verði flutt út í ár.
Unnið hefur verið að því að setja
upp DNA-skráningu í mörg ár en
hún á að gera norskum yfirvöldum
kleift að taka sýni úr hverju veiddu
dýri og bera saman við afurðirnar,
einkum hvalrengi, sem flutt er út.
Þetta er til að koma í veg fyrir að
verið sé að flytja út ólöglegar afurð-
ir, t.d. af öðrum tegundum en þeim
sem veiða má.
Kanadískt fyrirtæki var fengið til
að þróa DNA-prófin en þau hafa
ekki reynst nógu áreiðanleg. Nú
reynir breskt fyrirtæki sig við sama
verk en norsk yfirvöld viðurkenna að
prófið hafi ekki reynst eins einfalt í
vinnslu og talið var. Breska fyrir-
tækið hefur heitið því að birta nið-
urstöður úr sínum prófunum í næsta
mánuði en takist það ekki er um mik-
ið áfall fyrir yfirvöld að ræða því
DNA-prófin hafa verið aðalröksemd
þeirra gegn andstæðingum þess að
leyft sé að selja hvalafurðir á þeim
forsendum að slíkt ýti undir ólögleg-
ar veiðar.
Útflutningur á hvalrengi ekki hafinn í Noregi
Vandamál við DNA-skráningu
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.