Morgunblaðið - 23.06.2001, Blaðsíða 53

FÓLK Í FRÉTTUM
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 23. JÚNÍ 2001 53
EDDIE
MURP
HY FER
Á KOS
TUM
Á DÖGUNUM kom út á vegum raf-
tónlistarútgáfunnar Warp sjötta
breiðskífa raftónlistardúettsins
Autechre, Confield. Í næstu viku er
svo væntanleg ný plata með hinum
magnaða Squarepusher á sama
merki og kallast hún Go Plastic en
þröngskífan My Red Hot Car er nú
þegar komin út. Einnig er vænt-
anleg plata Prefuse73, Vocal Stud-
ies and Uprock Narratives.
Warp hefur löngum verið leið-
andi afl í miðlun nýrrar og bylt-
ingakenndrar raftónlistar og því er
ekki úr vegi að nota tækifærið hér
og líta yfir farinn veg.
Merkið var stofnsett fyrir um tólf
árum síðan í Sheffield í Bretlandi
og hóf þá útgáfu á nokkrum dans-
vænum en þó nokkuð sýrumett-
uðum tæknótólftommum. Fyrsta
breiðskífa LFO, Frequencies (1991),
setti svo tóninn fyrir það sem koma
skyldi. Afbyggt og sveimkennt
tæknó en höfuðpaur LFO er Mark
nokkur Bell, samstarfsmaður
Bjarkar um nokkurra ára skeið.
Umslagshönnun hóf upp úr því að
taka á sig formfastari mynd; varð
naumhyggjuleg og einsleit; köld og
framtíðarleg, og minnti nokkuð á
útgáfufyrirtæki eins og Factory og
ECM í því tillitinu.
Warp innsiglaði svo gæðastimp-
illinn með útgáfuröðinni „Artificial
Intelligence“ og varð með henni
helsta vígi hins takbundna og til-
raunakennda sveims sem fór hátt
um miðjan síðasta áratug. Á meðal
lykilskífna þess tímabils eru verk
eins og Ginger með Speedy J, Bytes
með Black Dog Productions,
Sabresonic með Sabres of Paradise,
Selected Ambient Works II með
Aphex Twin, Tri-Repeate með
Autechre.
Í kringum 1996 fóru listamenn
eins og Authechre og Squarepusher
svo að taka völdin. Hinir fyrrnefndu
eru frumkvöðlar í uppbrots-
tæknóinu (eða „glitch“, lýsir sér í
vélrænni og handahófskenndri
lagauppbyggingu) en sá síðari er
einn af frumkvöðlunum í hinni svo-
kölluðu „bor- og bassatónlist“
(„drill’n’bass“, tilraunakenndu
formi af trommu- og bassatónlist-
inni). Einnig fór útgáfan að víkka út
sjóndeildarhringinn og gaf út plöt-
ur með jafn ólíkum listamönnum og
Jimi Tenor, Red Snapper, Broad-
cast og Stereolab.
Fyrir tveimur árum komu svo út
þrjár afmælisskífur til að fagna tíu
ára afmælinu og var útgáfan hin
veglegasta.
Listamenn eins og Thom Yorke
úr Radiohead og Björk hafa verið
dugleg að hampa útgáfunni í gegn-
um tíðina og „svalleikinn“ drýpur
duglega af útgáfunni; menn eru all-
tént í góðum málum ef þeir muna
eftir að minnast á Warp í „alvar-
legum“ umræðum um tónlist.
Autechre í rafstuði.
Siglt eftir barminum
órafmagnaðri tónlist. Myndirnar voru
sýndar í sjónvarpi á sínum tíma og
verða á plötununni valdir bútar úr
þessum verkefnum.“
Jóhann sá um og samdi kvik-
myndatónlistina í Íslenska drauminn
og Óskabörn þjóðarinnar og segir að
það standi til að gefa hana út von
bráðar. En hvað veldur því að tónlist-
in við þessar heimildarmyndir sé
núna fyrst að koma út núna?
„Það var eiginlega útgefandinn
sem stakk upp á þessu við mig. Menn
þar á bæ höfðu heyrt þetta dót og
vildu fá að gefa þetta út. Mig hefur
alltaf langað til að þetta fengi að heyr-
ast meira en hef ekkert unnið í því
sjálfur. Síðan heyrðu Undirtónamenn
þetta og vildu endilega gefa út. Það er
bara mjög gaman. Það er ákveðin lína
sem ég hef reynt að fylgja í öllum
þessum verkefnum. Þráður sem teng-
ir þetta allt saman. Því finnst mér
eðlilegt að þetta eigi að vera til ein-
hvers staðar undir einum hatti, sem
heild.“
Það er greinilegt að Jóhann er afar
hlédrægur maður. Meira að segja
núna þegar hann er að fara að gefa út
efni sem enginn annar kemur nálægt,
gefur hann ekki út undir eigin nafni.
„Þetta kemur út undir nafninu
TÓNLISTARMAÐURINN Jóhann
Jóhannsson hefur verið vel sýnilegur
í íslensku tónlistarlífi síðan hann leik
og söng með sveitinni Daisy Hill
Puppy Farm, fyrir tæpum 15 árum.
Hann lék t.d. á gítar og hljómborð í
hinni goðsagnakenndu sveit Ham,
var þriðjungur LHOOQ sem hitaði
m.a. upp fyrir Bowie í Laugardals-
höllinni, var einn hluti tónlistarsirk-
ussins Fünkstraße, gerði plötu
ásamt Sigtryggi Baldurssyni undir
nafninu Dip og síðastliðið ár hefur
hann lagt tekið þátt í matreiðslu
flestra þeirra tónlistarbræðinga sem
hafa verið á matseðli Tilraunaeld-
hússins. En þetta eru einungis þau
verkefni þar sem hann hefur verið
sýnilegur.
Jóhann hlýtur að teljast til frjórri
tónlistarmanna klakans því auk allra
þeirra verkefna hér að ofan hefur
hann verið iðinn við að gera tónlist
fyrir kvikmyndir, heimildarmyndir
og listasýningar, auk þess að stjórna
upptökum á fjölda platna, innlendra
sem erlendra tónlistarmanna. Hans
síðasta afrek var að semja tónlist,
útsetja og stjórna upptökur fyrir
breska söngvarann Marc Almond
sem gerði m.a. lagið „Tainted Love“
vinsælt á sínum tíma þegar hann var
annar helmingur tölvupoppsdúetts-
ins Soft Cell.
Svo má ekki gleyma því að núver-
andi hljómsveit hans Apparat Organ
Quartett verður sú eina íslenska sem
kemur fram á Hróarskelduhátíðinni í
ár. Allt vinnur hann í sínu eigin hljóð-
veri, Nýjustu tækni og vísindum, sem
er í kjallara blokkar í vesturbænum.
Hver sagði svo að heimabrugg gæti
ekki borgað sig?
Tónlist fyrir
heimildarmyndir
Meginhluti þeirra tóna sem Jóhann
hefur smíðað fyrir kvikmyndir og
heimildarmyndir hefur verið ófáan-
legur á geislaplötum. Nú stendur hins
vegar til að gera bragarbót þar á því
tímaritið og nú útgáfufyrirtækið
Undirtónar hefur nefnilega í hyggju
að gefa út geislaplötu í næsta mánuði
þar sem verður að finna valið efni af
því sem hann hefur gert á síðustu ár-
um.
„Þetta er sem sagt safn af tónlist úr
heimildarmyndum sem ég samdi fyrir
einu eða tveimur árum,“ útskýrir Jó-
hann nánar en um er að ræða annars
vegar myndina Corpus Camera og
Leyndardómur íslenskra skrímsla.
„Þetta er svona blanda af raftónlist og
„Staff of N-TOV,“ skammstöfun fyrir
Nýjasta tækni og vísindi. Ég hef alltaf
sett þetta á allt sem ég geri; „Sér-
stakar þakkir fær starfsfólk Nýjustu
tækni og vísinda“ en ég er samt bara
einn hérna. Síðan bara sá ég að ég
yrði að gefa út undir þessu nafni.“
Ef til vill í þeirri von að fleiri starfs-
menn bætist við síðar? Hver veit?
Almond alsæll
Með uppvakningu tónlistar níunda
áratugarins, sem hefur reyndar verið
í gangi núna frá miðjum tíunda ára-
tugnum, er ekki
ólíklegt að Soft
Cell slagarinn
„Tainted Love“ sé
á góðri leið með
að enda sem ein af
eftirminnilegri
poppperlum þess
tíma. Marc Al-
mond, söngvari
sveitarinnar, hóf
sólóferil eftir að
hann sleit sam-
starfi við Dave Ball, félaga sinn, árið
’84 og hefur síðan þá verið iðinn við
plötuútgáfu. Kunnasta lagið með hon-
um er líklega útfærsla hans á laginu
„Something’s gotten hold of my
heart“ sem náði toppsæti
breska vinsældalistans árið
1988 en þar söng hann dúett
með Gene Pitney sem söng
lagið fyrstur manna á 7. ára-
tugnum.
Væntanleg breiðskífa Al-
monds er samin, útfærð og
forrituð af Jóhanni Jóhanns-
syni en auk þess sá hann um
upptökustjórn og hljóðupp-
töku að hluta.
„Umboðsmaður hans var
umboðsmaður LHOOQ á sín-
um tíma. Eftir að sú sveit fjar-
aði út héldum við sambandi.
Marc Almond var mjög hrif-
inn af einu plötunni með
LHOOQ og síðan jafnvel enn
hrifnari af því sem ég gerði á
Dip-plötunni með Sigtryggi.
Marc bað mig því um að
senda sér einhver lög sem ég
væri að vinna að, sem ég og
gerði. Þetta ferli gekk í svona
2 ár, er við sendum fram og til
baka einhverjar hugmyndir.
Síðan var bara kýlt á það í
fyrra að gera plötu. Þá kom
hann hingað og dvaldist í
viku. Við unnum úr fullt af
hugmyndum og hann tók upp söng
hérna. Síðan vann ég restina að lang-
mestum hluta hérna heima og fór þar
næst út til þess m.a. að hljóðblanda.
Við vorum í hljóðverinu í mánuð að
klára allan pakkann þar ytra. Vorum
að vinna á öllum hæðum. Þá vann ég að
forritunum í einu herberginu á meðan
það var verið að hljóðblanda það sem
var tilbúið í öðru. Þetta var rosalega
gaman, mjög áhugaverður mánuður.
Ég á nú eftir að fá eintak en það ætti að
vera á leiðinni til mín í póstinum.“
Platan heitir Stranger Things og
kom út í Bretlandi hinn 18. júní síð-
astliðinn. En hvernig hljómar hún?
„Ég er voðalega ánægður með
þetta. Marc segir að þetta sé það
besta sem hann hafi gert en ég er nú
ekkert endilega sammála því. Mér
fannst þetta mjög gaman. Algjör
draumur fyrir lagasmið og upptöku-
stjóra að vinna með söngvara á þess-
um gæðastalli. Það er eins og að hafa
flott hljóðfæri í höndunum. Hann gaf
mér mjög mikið frelsi og lét mig í
rauninni mikið um þetta allt. Platan
er því mjög mikið eftir mínu höfði. Við
náðum vel saman. Við vorum mjög
einhuga um hvaða stefnu við ættum
að taka og með sameiginlega áherslu-
punkta. Við eyddum miklum tíma í að
hlusta á plötur saman og tala um tón-
list. Ég komst að því að við vorum að
pæla í mjög svipuðum hlutum.“
Að lokum er við hæfi að spyrja upp-
tökustjórann spurningar sem lista-
mennirnir sjálfir voga sér vanalega
aldrei að spyrja. Áður en til sam-
starfsins kom var hann þá hrifinn af
tónlist Almonds?
„Já, ein af fyrstu plötunum sem ég
keypti var Non-Stop Erotic Cabaret
með Soft Cell. Því var það líka nátt-
úrlega ógeðslega gaman að vinna með
gamalli hetju,“ svarar Jóhann og
brosir hálfa leið, sem er þó jafnframt
hans breiðasta.
Heimabrugg
Það eru ekkert endilega iðnustu tónlistarmennirnir
sem eru mest áberandi. Birgir Örn Steinarsson
hitti Jóhann Jóhannsson sem hefur alltaf nóg á
sinni könnu, þrátt fyrir að sú kanna geti verið oft
illsýnileg almenningi.
Apparat Organ Quartett á tónleikum í Listasafni Reykjavíkur.
Morgunblaðið/Arnaldur
Jóhann Jóhannsson í hljóðveri sínu, Nýjasta tækni og vísindi.
Mikið að gerast hjá tónlistarmanninum Jóhanni Jóhannssyni
biggi@mbl.is
Marc
Almond
Nýjar útgáfur frá Warp