Morgunblaðið - 06.07.2001, Side 22

ERLENT
22 FÖSTUDAGUR 6. JÚLÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
STJÓRNVÖLD í Japan leggja nú
fast að stjórn Bandaríkjanna að
framselja bandarískan hermann
sem grunaður er um að hafa
nauðgað konu á eyjunni Okinawa.
Hefur töfin á framsali her-
mannsins valdið töluverðri spennu
í samskiptum ríkjanna og héraðs-
þing Okinawa samþykkti í gær
ályktun þar sem Bandaríkin eru
gagnrýnd fyrir að „halda hlífi-
skildi“ yfir hinum grunaða.
Junichiro Koizumi, forsætisráð-
herra Japans, skoraði á Banda-
ríkjaher að taka sem fyrst „rétta
ákvörðun“ um framsalsbeiðnina
skömmu eftir að hann kom aftur
til Tókýó eftir ferð til Bandaríkj-
anna og Evrópu.
Mikill fjöldi Bandaríkjamanna
Áður hafði yfirmaður japanska
hersins, Nakatani hershöfðingi,
áréttað beiðni Japana um að her-
maðurinn yrði framseldur til jap-
anskra yfirvalda. Hann sagði í
samtali við Paul Wolfowitz, aðstoð-
arvarnarmálaráðherra Bandaríkj-
anna, að frekari töf á framsalinu
myndi valda enn meiri ólgu á Ok-
inawa þar sem mikillar óánægju
hefur gætt vegna fjölda banda-
rískra hermanna á eyjunni. Af um
48.000 bandarískum hermönnum í
Japan eru 26.000 í herstöðvum á
Okinawa.
Makiko Tanaka, utanríkisráð-
herra Japans, hringdi í Colin Pow-
ell, utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna, til að óska eftir því að
hermaðurinn yrði framseldur sem
fyrst.
Héraðsþing Okinawa samþykkti
einróma ályktun þar sem hvatt er
til þess að samningi ríkjanna um
lagalega stöðu bandarískra her-
manna í Japan verði breytt.
„Bandaríkjamenn nota samninginn
til að halda hlífiskildi yfir hinum
grunaða og hafna beiðnum okkar
um framsal hans, jafnvel þegar um
er að ræða svo svívirðilegan
glæp,“ sagði í ályktuninni.
Lögreglan telur að hermaður-
inn, Timothy Woodland, hafi
nauðgað japanskri konu á bíla-
stæði vinsæls ferðamannastaðar á
Okinawa í vikunni sem leið. Wood-
land heldur fram sakleysi sínu og
er í vörslu bandarísku herlögregl-
unnar en færður til yfirheyrslu hjá
japönsku lögreglunni á hverjum
degi.
Samkvæmt samningi ríkjanna
þarf ekki að framselja bandaríska
hermenn til japanskra yfirvalda
fyrr en þeir eru ákærðir formlega.
Mikil mótmæli eftir að þrír her-
menn nauðguðu tólf ára japanskri
stúlku árið 1995 urðu hins vegar
til þess að Bandaríkjastjórn féllst
á að taka framsalsbeiðnir til at-
hugunar áður en ákærur væru
birtar. Bandarískur hermaður var
t.a.m. framseldur áður en hann var
ákærður fyrir morðtilraun nálægt
Nagasaki árið 1996. Hann var síð-
ar dæmdur í 13 ára fangelsi.
Lögreglan á Okinawa vill að
Woodland verði framseldur til að
hægt verði að ljúka rannsókninni
sem fyrst. Bandaríkjastjórn leggur
hins vegar áherslu á að málið sé
flókið og verja þurfi réttindi
Woodlands.
Eins og venja er í Japan hefur
Woodland ekki haft hjá sér lög-
fræðing við yfirheyrslurnar. Hann
hefur hins vegar fengið túlk.
Japanir knýja á um framsal
á bandarískum hermanni
Tókýó. AP.
AP
Námsmenn á Okinawa hrópa vígorð gegn Bandaríkjunum og krefjast
þess að bandaríski hermaðurinn verði framseldur án tafar.
Mikil ólga á eynni Okinawa í Japan vegna deilna um nauðgunarmál
GUY Verhoefstadt, forsætisráð-
herra Belgíu sem tók við formennsk-
unni í ráðherraráði Evrópusam-
bandsins (ESB) um mánaðamótin,
hvatti á miðvikudag stjórnvöld ESB-
ríkjanna til að taka sig saman um að
búa til Evrópusamband sem starfi í
betri snertingu við hinn almenna
borgara, verði lýðræðislegra og fái í
auknum mæli eigin tekjustofna. Með
þessari yfirlýsingu fyrir Evrópu-
þinginu í Strassborg hleypti Ver-
hoefstadt af stað umræðu um það
hvert Evrópusamruninn skuli stefna
næsta áratuginn. Sagði hann höfnun
írskra kjósenda á Nice-sáttmálanum
svokallaða í þjóðaratkvæðagreiðslu í
síðasta mánuði væri sterk vísbend-
ing um að sambandið ætti í vanda
með eigin sjálfsímynd. Nice-sáttmál-
anum var fyrst og fremst ætlað að
búa ESB í stakk til að taka inn á
næstu árum allt að tólf ný aðildar-
ríki, sem flest eru í Mið- og Austur-
Evrópu. „Evrópusambandið á í al-
varlegum vanda,“ sagði Verhoef-
stadt, „það hefur tapað tengslunum
við borgarana (...). Við verðum að
leggja drög að grundvallarendurbót-
um á sambandinu.“
Á leiðtogafundinum í lok for-
mennskumisseris Belgíu í desember,
sem haldinn verður í Laeken, stefnir
stjórn Verhoefstadts að því að sam-
þykkt verði ályktun sem leggi
grunninn að nýrri lotu viðræðna um
frekari „dýpkun“ ESB-samstarfsins
sem nái svo hámarki með nýjum
stofnsáttmála árið 2004.
Evru-undirbúningur
forgangsmál
Í tilefni af formennskuskiptunum
lýsti Verhoefstadt því yfir á mánu-
dag að á formennskutímabilinu fram
að næstu áramótum muni belgíska
stjórnin gera allt sem í hennar valdi
stæði til að tryggja að allt færi vel er
evruseðlar og -mynt verða sett í um-
ferð í evrulöndunum tólf frá og með
1. janúar 2002.
„Að koma evruseðlunum og mynt-
inni í umferð er áberandi stærsta
verkefnið,“ sagði Verhoefstadt á
blaðamannafundi í Brussel á fyrsta
vinnudegi belgíska formennskumiss-
erisins. „Við viljum ganga algerlega
úr skugga um að allar viðeigandi
ráðstafanir séu gerðar til að tryggja
vandkvæðalaus myntskipti.“ Þýzk
mörk, franskir frankar og aðrir hefð-
bundnir gjaldmiðar aðildarlanda
myntbandalagsins verða teknir úr
umferð og verða verðlausir um mitt
ár 2002.
Sagði Verhoefstadt að stjórn hans
myndi gera ítarlega skýrslu um
myntskiptaundirbúninginn fyrir
aukaleiðtogafund sem haldinn verð-
ur í Gent í október.
Haldið dampi í aðildarvið-
ræðum og aðstoð við Afríku
Meðal annarra forgangsmála á
verkefnaskrá belgísku formennsk-
unnar sagði Verhoefstadt vera að
halda dampi í aðildarviðræðunum
við þau 12 ríki sem nú bíða inngöngu
í sambandið. Þá þurfi líka að finna
lausn á því hvað gera skuli í kjölfar
þess að Írar felldu Nice-sáttmálann.
Þá tiltók Verhoefstadt að hann
vonaðist til að ESB-ríkin 15 næðu
saman um að styrkja samstarfið sín í
milli í innflytjendamálum og barátt-
unni gegn skipulögðum glæpum. Á
sviði utanríkismála vildu Belgar
gjarnan beina sjónum ESB betur að
vandamálum stríðshrjáðrar Mið-
Afríku, auk þess að halda áfram fyrri
áherzlum á að koma á stöðugleika á
Balkanskaga og í Mið-Austurlöndum
og á samvinnu við Rússland.
Þetta er í ellefta sinn sem Belgía
gegnir formennskuhlutverkinu.
Spánverjar taka við því um næstu
áramót, en síðari helming ársins
2002 gegna Danir því.
Átak í umbót-
um á ESB
Brussel. AP, AFP.
Belgía tekin við formennsku í
ráðherraráði ESB
RÁÐHERRAR Evrópusam-
bandsins (ESB) hafa sam-
þykkt breska tillögu sem
heimilar lögreglumönnum að
fá aðgang að skrám sem inni-
halda upplýsingar um síma-
notkun, tölvupóstsendingar og
Netnotkun einstaklinga.
Framkvæmdastjórn ESB
ásamt Evrópuþinginu er mjög
mótfallin tillögunni, sem þau
segja að ógni persónufrelsi og
mannréttindum þegna sam-
bandsins. Hingað til hefur
síma- og Netfyrirtækjum verið
heimilt að beita notendaskrám
aðeins við innheimtu gjalda og
skylt að eyða þeim eða gera
þær ópersónugreinanlegar
jafnóðum. Bresk stjórnvöld
segja lagabreytinguna nauð-
synlega til að auðvelda lög-
reglunni að taka á glæpum
eins og barnaklámi og pen-
ingaþvætti. Formaður opin-
berrar breskrar nefndar um
persónuvernd segir breyt-
inguna hins vegar stangast á
við ákvæði í Mannréttindasátt-
mála Evrópu.
Friðhelgi
ógnað?
Brussel. The Daily Telegraph.
Lagabreytingar í
Evrópusambandinu