Morgunblaðið - 06.07.2001, Blaðsíða 35

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 6. JÚLÍ 2001 35
Íslands eða Reykjavíkurborg.
Nágrannar okkar, Svíar, Finnar og
Norðmenn hafa valið þann kostinn að
landanefndirnar koma sér saman um
sýningarstjóra sem er einvaldur. Í ár
voru tveir listamenn fengnir til þess
að velja. Þótt ég sé persónulega á
móti of mikilli stýringu myndlistar-
mannanna sjálfra inni í kerfinu, virð-
ist þetta hafa lukkast ágætlega. Aðrar
þjóðir, Norðurlöndin meðtalin, hafa
yfirleitt leitað í raðir sýningastjóra,
safnstjóra og gagnrýnenda, fólks sem
án mikilla undantekninga er háskóla-
menntað og hefur yfirgripsmikla
þekkingu á samtímamyndlist.
Það fylgir því mikill heiður að vera
valinn sem sýningarstjóri. Þess vegna
efast ég ekki eitt andartak um að við-
komandi, eins og listamaðurinn sem
valinn er, komi til með að skila sinni
vinnu hundrað prósent. Í svona kerfi
fengi listamaðurinn okkar sterkara
bakland. Einnig væri fínt að fá annað
slagið erlenda sýningarstjóra fyrir Ís-
land. Í slíkum tilfellum gæti viðkom-
andi tengt okkar fólk betur inn í sína
afkima.
Hérna heima eigum við mjög fram-
bærilega listfræðinga, vel menntað
fólk sem gæti nýst okkur mun betur.
Fremsta meðal jafningja vil ég per-
sónulega telja þá Halldór Björn Run-
ólfsson, Hannes Sigurðsson og Gunn-
ar J. Árnason, sem hefur því miður
horfið, vonandi tímabundið, til ann-
arra starfa. Ég efast ekki um að þeir
gætu allir unnið verkið vel. Halldór
Björn er með, auk stúdentsprófs,
nokkurra ára myndlistarnám að baki,
frá Spáni, Íslandi og Frakklandi, og
gráður í nútímalistfræðum frá Tou-
louse og París. Hann talar fjölmörg
tungumál og var um árabil sýningar-
stjóri Norrænu listamiðstöðvarinnar í
Helsinki, sem er ein yfirgripsmesta
staða sem listfræðingur getur fengið
á Norðurlöndum. Þar fór mestur tími
hans í að vinna í alþjóðlegu samhengi.
Halldór Björn hefur skipulagt marg-
ar sýningar hér heima og erlendis.
Hannes Sigurðsson er núverandi
safnstjóri Listasafnsins á Akureyri.
Hann hefur, auk stúdentsprófs, brott-
fararpróf í flautuleik frá Tónlistar-
skólanum í Reykjavík, brottfararpróf
úr málaradeild Myndlista- og hand-
íðaskóla Íslands og framhaldsnám í
listsögu frá Bretlandi og MA í lista-
sögu frá Berkeley í Kaliforníu. Eftir
nám starfaði við hann við fagið um
nokkurra ára skeið á söfnum og í virt-
um galleríum í New York, og hefur
skipulagt fjölda sýninga. Nýlega hef-
ur hann fengið alþjóðlegan kostunar-
aðila, risafyrirtæki, til þess að flytja
út hugmyndir að myndlistarsýning-
um sem verða skipulagðar af honum
sjálfum í útlöndum.
Að lokum vil ég benda á praktíska
hlið á þessu máli. Það er sá ótvíræði
akkur sem svona listkynning er fyrir
þjóðarbúið. Við listamenn erum ófáir
gjaldeyrisskapandi vegna sölu á verk-
um okkar erlendis. Því betur sem
tekst til með umgjörðina í Feneyjum
og annars staðar þeim mun meiri
möguleikar eru fyrir útflutningi ís-
lenskra listaverka.
Höfundur er myndlistarkona.
neytið virðist ekki hafa áhyggjur af
slíku og lætur kjörin tækifæri til
kynningarstarfs og eftirfylgni róa.
Líkt og menn geri sér einfaldlega
ekki grein fyrir þeim miklu hagsmun-
um sem hér eru í húfi. Ekki bara fyrir
einstaka listamenn heldur ekki síst
fyrir hina margumræddu ímynd þjóð-
arinnar, vaxtarmöguleika á erlendum
mörkuðum og síðast en ekki beinan
arð af skapandi hugsun í heimi þar
sem hugverkið verður verðmætara
með hverjum degi sem líður. Í stað
þess að stíga stoltur fram á sjónar-
sviðið hvenær sem færi gefst þegir
bakhjarlinn þunnu hljóði. Enda er
hann ekki á staðnum.
Það er von mín að framlag Fríðu
Bjarkar Ingvarsdóttur á síðum
Morgunblaðsins verði til þess að þessi
mál verði skoðuð ofan í kjölinn. Hér
eru of miklir hagsmunir í húfi til að
dragast megi lengur að bretta upp
ermar og finna í sameiningu lausn
málsins. Menntamálaráðuneytið
mundi gera vel í því að kalla lista-
menn til, viðurkenna vanmátt sinn í
stöðunni og leita eftir samstarfi við þá
sem gerst vita. Íslenskir myndlista-
menn búa nefnilega yfir mikilli
reynslu og raunhæfum ábendingum
sem óhætt er að taka mark á. Spurn-
ingin er bara hvernig við nýtum best
þekkingu okkar eigin listamanna á
listheiminum. Ef til vill verður nið-
urstaðan sú að þessum málaflokki sé
betur borgið í höndum annarra en
ráðuneytisins. Væri e.t.v. skynsam-
legt að leita uppi eins konar kynning-
arfulltrúa eða umboðsmenn íslenskra
listamanna sem raunverulega þekkja
til og tryggja þeim nauðsynlegt svig-
rúm með fjárhagslegum stuðningi?
Hvað með öflugar kynningarskrif-
stofur erlendis að hætti Frakka? Eða
markvissa útgáfu og dreifingu á
kynningarefni að hætti Finna? Og ef
á annað borð verður lagt í að skoða
málið, hvers vegna ekki að kalla til rit-
höfunda, tónlistarmenn, dansara og
danshöfunda, leikhúsfólk og aðra full-
trúa þeirrar vannýttu auðlindar sem
íslenskt menningarlíf er og leita með
þeim leiða til að skapa ný tækifæri á
erlendum vettvangi og nýta betur þau
sem bjóðast. Þá væru allir að vinna
vinnuna sína. Ekki bara listamennirn-
ir.
Höfundur er myndlistamaður og
rithöfundur.
GAGNASAFN
MORGUNBLAÐSINS
mbl.is