Morgunblaðið - 08.11.2001, Blaðsíða 26

ERLENT
26 FIMMTUDAGUR 8. NÓVEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
UM 60 vörubílar lögðu í gær af stað
með tjöld, teppi, matvæli og fleiri
hjálpargögn til Afganistans frá
borginni Pishin í grannríkinu Pak-
istan. Íslamska hreyfingin Jamiat-
Ulema-I-Islam í Pakistan skipu-
lagði aðstoðina.
Matvælahjálp Sameinuðu þjóð-
anna (WFP) áætlar að um fimm
milljónir Afgana þurfi á mat-
vælaaðstoð að halda á næstu vikum
eftir að vetur gengur í garð.
Reuters
Hjálpargögn
flutt til
Afganistans
GRAY Davis, ríkisstjóri í Kali-
forníu, hefur ákveðið að við-
halda hertri öryggisgæslu á
helstu brúm í ríkinu, þrátt fyr-
ir að bandaríska alríkislögregl-
an, FBI, hafi komist að þeirri
niðurstöðu að hótanir um
hermdarverk á hengibrúm í
Kaliforníu séu ekki marktæk-
ar.
Davis sagði það ekki koma
sér á óvart að mat lögreglunn-
ar á yfirvofandi hættu hefði
breyst, en sagði að öryggisráð-
stafanir yrðu áfram harðar, því
mat lögreglunnar kynni að
breytast aftur á næstu dögum.
Í síðustu viku varaði FBI við
því að „trúverðugar“ hótanir
hefðu borist um að hryðjuverk
yrðu framin á stórri hengibrú
einhvers staðar á vesturströnd
Bandaríkjanna.
Kalifornía
Brýr
ekki í
hættu
Los Angeles. AFP.
JACQUES Chirac Frakklandsforseti segir að
Sameinuðu þjóðirnar hafi fallist á að boða til al-
þjóðlegrar ráðstefnu um hjálparstarf og uppbygg-
ingu í Afganistan.
Chirac var á þriðjudag í sólarhringsheimsókn í
Bandaríkjunum, þar sem hann ræddi meðal ann-
ars við George W. Bush Bandaríkjaforseta og Kofi
Annan, framkvæmdastjóra Sameinuðu þjóðanna.
Chirac sagði á fréttamannafundi í höfuðstöðvum
SÞ á þriðjudagskvöld að hann hefði farið þess á
leit við Annan að samtökin kölluðu til alþjóðlegrar
ráðstefnu um hvernig bregðast mætti við neyðinni
í Afganistan, þar sem saman kæmu fulltrúar
þeirra ríkja sem mest hafa lagt til hjálparstarfs,
nágrannaríkja Afganistans, viðkomandi stofnana
SÞ og óháðra hjálparsamtaka. „Framkvæmda-
stjórinn samþykkti þessa tillögu,“ sagði Chirac og
bætti við að Bandaríkjaforseti hefði einnig lýst yf-
ir stuðningi sínum á fundi þeirra fyrr um daginn.
„Fjárskortur er ekki vandamálið, heldur felst
það í mannafla og skipulagningu,“ sagði Chirac.
Talibanar standa í vegi
fyrir hjálparstarfi
BBC hefur hins vegar eftir Peter Kessler hjá
flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna
(UNHCR) að stjórn talibana og skortur á lögum
og reglu séu helstu ljónin í vegi hjálparstarfs í
Afganistan. Sagði hann að skiluðu talibanar stoln-
um farartækjum og hleyptu hjálparstarfsmönnum
aftur inn í landið væri unnt að vinna þar mikið
starf.
Samkvæmt mati Sameinuðu þjóðanna þarfnast
fimm milljónir Afgana neyðaraðstoðar hið fyrsta
og hætta er á að 100.000 afgönsk börn láti lífið í
vetur, fái þau ekki hjálp. Tugir þúsunda flótta-
manna eru á vergangi og reyna að komast inn í ná-
grannaríkin, sem lokað hafa landamærum sínum.
Frakklandsforseti ræðir við Bush og Annan um hjálparstarf í Afganistan
Chirac hvetur til al-
þjóðlegrar ráðstefnu
SÞ. AFP.
Reuters
Jacques Chirac og Kofi Annan í höfuðstöðv-
um Sameinuðu þjóðanna á þriðjudag.
UMRÆÐUR innan ríkisstjórnar
Georges W. Bush Bandaríkjaforseta
um framhald herfararinnar gegn
hryðjuverkaógninni snúast nú í
auknum mæli um Sómalíu. Hugsan-
legt er talið að Osama bin Laden
muni leita þar skjóls velji hann þann
kost að flýja frá Afganistan.
Írak hefur verið efst á lista yfir
þau ríki, sem líklegt er talið að
Bandaríkjamenn snúi sér næst að
eftir að herförinni í Afganistan lýk-
ur. Embættismenn segja að önnur
lönd, sem vitað er að skjóti skjóls-
húsi yfir hryðjuverkahópa, komi
ekki síður til álita þegar framhald
herfararinnar gegn hryðjuverka-
ógninni um heim allan verður skipu-
lagt. Auk Íraks hafa Filippseyjar og
Indónesía verið nefnd í þessu sam-
hengi. Heimildarmenn leggja
áherslu á að þær aðgerðir, sem ráð-
gerðar séu, muni ekki einvörðungu
fara fram á hernaðarsviðinu, heldur
verði einnig beitt diplómatískum að-
ferðum, alþjóðalögum og efnahags-
legum þrýstingi.
Undir lok septembermánaðar fól
Donald Rumsfeld varnarmálaráð-
herra háttsettum embættismönnum
í ráðuneyti sínu að leggja fram áætl-
un um hvernig fara mætti gegn
hryðjuverkahópum um heim allan.
Svo virðist sem undirbúningur
vegna Sómalíu sé einna lengst á veg
kominn, m.a. vegna þess að Banda-
ríkjamenn hafa undanfarnar vikur
unnið að því að rannsaka gaumgæfi-
lega tengsl al-Qaeda-hryðjuverka-
samtaka Osama bin Ladens og Sóm-
alíu. Skömmu eftir árás hryðju-
verkamanna á Bandaríkin 11.
september fékk bandaríska leyni-
þjónustan vísbendingar um að bin
Laden eða nánustu aðstoðarmenn
hans hefðu farið frá Afganistan og
væru í Sómalíu.
Í lið með Aideed
Al-Qaeda-hryðjuverkanetið hefur
verið virkt í Sómalíu frá árinu 1993.
Þá sendi bin Laden nokkra af helstu
aðstoðarmönnum sínum til landsins
til að aðstoða stríðsherrann Moham-
ed Farah Aideed. Í októbermánuði
það ár drápu menn Aideeds 18
bandaríska hermenn, sem voru þar
við friðargæslu í nafni Sameinuðu
þjóðanna. Stjórn Bills Clintons for-
seta ákvað að kalla bandaríska liðs-
aflann heim.
Eftir heimkvaðningu bandaríska
herliðsins hafa al-Qaeda-samtökin
nýtt Sómalíu sem eins konar mið-
stöð fyrir aðgerðir í þessum heims-
hluta. Þar voru m.a. undirbúnar
árásir á sendiráð Bandaríkjanna í
Kenýa og Tansaníu árið 1998.
Nefnd, sem skipuð er fulltrúum
frá ráðuneytum varnarmála, utan-
ríkismála, bandarísku leyniþjónust-
unni, CIA, og þjóðaröryggisráðinu
hefur síðustu þrjár vikurnar komið
saman til funda til að ræða umsvif
al-Qaeda í Austur-Afríku. Nefndin
hefur m.a. rætt hvort beita beri sér-
sveitum til að ráðast gegn al-Qaeda-
hópum í Sómalíu og öðrum samtök-
um þar sem hafa samvinnu við menn
bin Ladens. Einnig hefur verið rætt
hvort gera beri þetta í samvinnu við
stjórnvöld í Eþíópíu en ráðamenn
þar hafa lýst yfir því að þeir vilji
koma slíku samstarfi á til að upp-
ræta hættuna sem stafar af al-
Qaeda og öðrum hópum róttækra
múslíma í landinu. Heimildir herma
að Eþíópíustjórn hafi lýst sig reiðu-
búna til að beita eigin herliði gegn
hryðjuverkahópum í Sómalíu.
Bandaríkjamenn myndu þá sjá um
öflun leynilegra upplýsinga og þjálf-
un auk þess sem til greina kæmi að-
stoð á sviði tækjabúnaðar og flutn-
inga.
Bandarískir embættismenn
leggja áherslu á að hernaðaraðgerð-
ir í Sómalíu eða annars staðar séu
ekki í vændum á næstunni. Hins
vegar hafa ráðamenn í Bandaríkj-
unum aldrei dregið dul á að ætlunin
sé sú að fara gegn al-Qaeda-samtök-
unum og hópum, sem þeim tengjast
um allan heim. Sá ásetningur feli í
sér að stríðið gegn hryðjuverkaógn-
inni verði ekki bundið við Afganist-
an.
Málið er þó rætt á breiðari grund-
velli. Þannig hafa nokkrir embætt-
ismenn haldið því fram að næsta stig
herfararinnar gegn hryðjuverka-
ógninni eigi að beinast gegn hópum,
sem ekki eru íslamskir. Hefur
FARC-herinn í Kólumbíu, samtök
vinstrisinnaðra stjórnarandstæð-
inga, verið nefndur í því sambandi.
Athyglin beinist að Sómalíu
Embættismenn í Bandaríkjunum
ræða nú hvernig fara megi gegn
hópum hryðjuverkamanna í Sómalíu
The Washington Post.NORSKI námsmaðurinn Kristoffer
Larsgard hefur ákveðið að höfða
mál á hendur bandarískum há-
skóla þar sem hann hefur verið við
nám í lífefnafræði. Ástæðan er sú,
að honum var vísað burt sem hugs-
anlegum hryðjuverkamanni að því
er segir í Aftenposten.
Þegar Larsgard mætti til
kennslu í skólanum, University of
South Alabama, 21. september
tóku á móti honum prófessor í líf-
efnafræðideildinni og vopnaðir
lögreglumenn. Var honum sagt, að
skólinn kærði sig ekki lengur um
að hafa útlenda nemendur í námi í
þessum fræðum vegna þess, að
hætta væri á, að þeir kæmust yfir
hættulegar bakteríur, sem unnt
væri að nota til hryðjuverka.
Larsgard, sem átti aðeins eftir
að ljúka síðasta vetrinum í lífefna-
fræðináminu, hefur nú fengið lög-
fræðing til að stefna skólanum fyr-
ir lögbrot og norski lagaprófess-
orinn Anders Bratholm hefur
skrifað bandaríska dómsmálaráðu-
neytinu út af þessu máli.
ANSA, Samtök norskra náms-
manna erlendis, hafa beðið norsku
stjórnina að greiða allan kostnað
af málaferlunum enda sé hér um
mikilvægt grundvallarmál að
ræða.
Sjúklegur
hryðjuverkaótti?
Norðmað-
ur rekinn
úr lífefna-
fræðinámi
♦ ♦ ♦