Morgunblaðið - 08.11.2001, Blaðsíða 48

UMRÆÐAN
48 FIMMTUDAGUR 8. NÓVEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
LÖGIN um alþjóð-
leg viðskiptafélög
verða að fá að þróast
áfram þannig að mikill
árangur náist. Alþjóð-
leg viðskiptafélög eru
hrein viðbót við ís-
lenskt viðskiptalíf og
þjóðarhag, búbót sem
tekin er hingað frá út-
löndum. Almennt séð
verða Íslendingar
einnig að halda áfram
að bæta skattareglur
varðandi atvinnustarf-
semi þannig að þær
standist samkeppni
við reglur Dana og
Íra. Þetta eru skilyrði
þess að atvinnulíf og viðskipti geti
áfram dafnað og þroskast allri
þjóðinni til hagsbóta.
Skattasamkeppni
Nágrannaríki okkar eiga í harðn-
andi samkeppni við að halda í og
laða til sín fyrirtæki og efnafólk, til
þess að styrkja tekjugrunn þjóð-
félaganna. Þetta er eðlilegur þáttur
í framvindu viðskipta, tækni og
tækifæra í heiminum. Á þetta var
nýlega bent á alþjóðlegri ráðstefnu
í Reykjavík sem Morgunblaðið hef-
ur rakið. Í frásögn Morgunblaðsins
kemur m.a. fram að ríki beita að-
allega skattareglum í þessari sam-
keppni og var einnig vísað til ný-
legra tillagna ríkisstjórnarinnar
um breytingar á sköttum hérlendis
í þessu sambandi.
Í skattasamkeppni ríkja er að-
eins að hluta beitt almennum meg-
inreglum skattalaga. Að miklu leyti
er þessi samkeppni háð með sér-
reglum, tvísköttunarsamningum og
hvers konar sértækum aðferðum
sem mótaðar eru af mikilli hug-
kvæmni. Þessi samkeppni er orðin
afar hörð og víða um lönd er um
hana stöðug vakt, tillögugerð og
þróun reglna til þess að ríki missi
ekki stöðu sína í samkeppninni.
Hluti af þróuninni
Íslensk lög um alþjóðleg við-
skiptafélög eru hluti af þessari þró-
un. Þau eru dæmi um fyrirtækja-
form sem er sérstaklega lagað að
þessari samkeppni. Enn sem komið
er hafa þessi lög ekki fengið að
þróast til þess að mikill árangur
næðist. Allmörg íslensk fyrirtæki
sem eru í fjölþjóðaviðskiptum hafa
stofnað dótturfyrirtæki erlendis.
Þessi dótturfyrirtæki gætu verið
skráð hér á landi með skattalög-
sögu hér, ef lög og aðrar reglur
væru með æskilegum hætti. En til
þess að ná árangri í þessu verður
að standa vel að stöðugri vakt um
þróun laganna um alþjóðleg við-
skiptafélög.
Sumar svokallaðar skattapara-
dísir hafa tengst peningaþvætti og
fjárglæfrum. Því fer hins vegar
víðs fjarri að slíkt eigi almennt við
um skattasamkeppni ríkja eða al-
þjóðleg viðskiptafélög. Þvert á
móti eru t.d. Bretland og Banda-
ríkin í fremstu röð í skattasam-
keppni í heiminum í krafti margs
konar laga, samninga, sérreglna og
hlunninda sem þau bjóða í því
skyni að halda hjá sér efnilegum
fyrirtækjum og efnafólki og til
þess að laða fleiri til sín.
Nágrannaþjóðirnar
Í Evrópu hafa nokkur ríki náð
verulegum árangri með hug-
kvæmni og stöðugri vakt á þessu
sviði. Írar hafa gerbreytt efnahags-
lífi og samfélagi sínu á skömmum
tíma með frumkvæði í
þessum efnum.
Breska stjórnin hefur
ekki látið sinn hlut
eftir liggja. Sl. vor
setti hún t.d. reglur
um sérstakt blandað
réttarform sem nýtur
fríðinda ef starfsemi
er utan Bretlands en
lögheimili og skatta-
lögsaga þar í landi.
Danska stjórnin þurfti
að gera ítrekaðar til-
raunir með lög um al-
þjóðleg eignarhalds-
félög áður en árangur
náðist, en Danir gáf-
ust ekki upp og eftir
nokkrar tilraunir og lagabreyting-
ar tókst þeim að slá í gegn. Hol-
lendingar og Lúxemborgarar hafa
einnig náð mjög langt í þessum
efnum.
Hér er um að ræða virtar rík-
isstjórnir nágrannalanda okkar í
Evrópu. OECD og Evrópusam-
bandið gerðu að vísu athugasemdir
við þessa þróun fyrir nokkru, en
var vísað á bug einmitt af þessum
ríkjum.
Stöðug vakt
Hugkvæmni og stöðuga vakt
þarf til að ná og halda árangri í
skattasamkeppni ríkja. Skilningur
á þessu þarf að aukast meðal
stjórnvalda á Íslandi. Lögin um al-
þjóðleg viðskiptafélög hafa ekki
fengið að þróast áfram og hafa því
ekki enn leitt til þess árangurs sem
vænta má. En það er mikilvægt að
hafa í huga að ekki nægir að beita
almennum meginreglum skatta-
laga. Til árangurs verður einnig að
bjóða sérreglur, tvísköttunarsamn-
inga og sérstök réttarform.
Skattasamkeppni ríkja er eðli-
legur og óhjákvæmilegur þáttur í
framvindu viðskiptamála. Íslend-
ingar verða að taka þátt í þessari
samkeppni af fullum metnaði og
við höfum aðstöðu til að ná miklum
árangri. Fyrsti liður í slíkri fram-
farasókn verður að beinast að því
að fá íslensk fyrirtæki til að skrá
fjölþjóðleg dótturfyrirtæki hér
heima í íslenskri skattalögsögu.
Virkasta tækið í þessu skyni er að
taka frumkvæði um að bæta ís-
lensk lög um alþjóðleg viðskipta-
félög. Slíkt er jafnframt í góðu
samræmi við skattatillögur ríkis-
stjórnarinnar að öðru leyti.
Grundvallarsjónarmið næsta
áfanga í þessari þróun er að ís-
lensk lög og reglur verði a.m.k.
eins aðlaðandi og reglur Dana og
Íra.
Þróun alþjóðlegra viðskiptafélaga
Jón
Sigurðsson
Samkeppni
Þessi samkeppni er orð-
in afar hörð og víða um
lönd er um hana stöðug
vakt, segir Jón Sigurðs-
son, tillögugerð og þró-
un reglna til þess að ríki
missi ekki stöðu sína í
samkeppninni.
Höfundur er rekstrarhagfræðingur.
flísar
Stórhöfða 21, við Gullinbrú,
sími 545 5500.
www.flis.is
netfang: flis@flis.is