Morgunblaðið - 08.11.2001, Blaðsíða 50

UMRÆÐAN
50 FIMMTUDAGUR 8. NÓVEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ

  




 
  





  
 
  
 
    
 
   
  
   
 
  

  
 
  
 

 




  
MIKIL uppsveifla
hefur verið í komu
ferðamanna til landsins
á undanförnum árum.
Tæplega hefur verið
hægt að opna blað eða
fylgjast með fréttum
um sölu eða nýtt hlut-
verk stórra bygginga í
borginni, án þess að tal-
að sé um að viðkomandi
bygging henti vel sem
hótel.
En er það endilega
svo að gamlar virðuleg-
ar byggingar eða stað-
setning þeirra í borg-
inni henti sem hótel?
Ég tel ekki svo vera
og ekki endilega til framdráttar
ferðaþjónustu í Reykjavik og á land-
inu í heild.
Fárfestar þurfa að gera sér grein
fyrir hvers konar hótel á að byggja
fyrir þann hóp ferðamanna, sem sæk-
ir landið heim í dag og hvernig hótel
við eigum að byggja fyrir þá ferða-
menn sem við viljum fá í framtíðinni
og taka þar með þátt í uppbyggingu
ferðaþjónustu á Íslandi.
Ekki er síður mikilvægt að gera
sér grein fyrir hver er stefna borg-
arinnar, stjórnvalda og ferðaþjónust-
unnar í ferðamálum og hvers má
vænta frá þeim vettvangi í náinni
framtíð.
Í byrjun árs var mikil umræða um
að innan fárra ára mundi fjöldi ferða-
manna sem sækja landið heim vera
um milljón, en viljum við eina milljón
ferðamanna til Íslands? Ég held ekki.
Viljum við ekki frekar leggja áherslu
á gæði en magn í þessu efni?
En hvernig getum við haft áhrif á
þann fjölda sem sækir landið heim?
Að sjálfsögðu ræðst það af því
hvernig við byggjum upp ferðaþjón-
ustuna í landinu og þar með hvernig
hótel við byggjum.
Átak stjórnvalda og Flugleiða í
kynningu á landinu og markaðssókn
er mjög mikilvægt verkefni en því
þarf að fylgja eftir með fjárfestingu
innanlands á næstu árum.
Í fréttum er oft að heyra eða lesa
eftirfarandi frasa:
„Við teljum að fyrir svona hótel sé
full þörf“ eða „þetta hótel muni bera
góðar fjórar stjörnur“.
En samkvæmt
hverju er þörf fyrir
svona hótel og sam-
kvæmt hvaða stjörnu-
gjöf er viðkomandi hót-
el góðra fjögurra
stjörnu virði?
Í byrjun árs 1999
samþykkti ríkisstjórn
Íslands og borgarráð
Reykjavíkur að beita
sér fyrir byggingu tón-
listarhúss og ráðstefnu-
miðstöðvar í miðborg
Reykjavíkur og að þær
byggingar yrðu tengd-
ar fyrsta flokks alþjóð-
legu hóteli.
Í tengslum við þessi
mannvirki yrði leitað eftir að fá ein-
hverja af hinum stóru alþjóðlegu hót-
elkeðjum, eins og Inter-Continental,
Crowne Plaza, Marriott, Hilton,
Sheraton, til að koma að rekstri þess,
sem mjög líklega verður ekki einfalt
mál. Hvað sem okkur finnst þá er
Reykjavík ekki flokkuð með sama
hætti og Kaupmannahöfn, London
eða París.
En ef tekst að fá rekstraraðila, þá
þarf fjárfesta til að byggja hótelið.
Hér er komið tækifæri fyrir þá sem
vilja fjárfesta í hóteli í Reykjavík og
ferðaþjónustu framtíðarinnar.
Áhugavert væri að leita leiða til að fá
einnig erlenda fjárfesta að slíku verk-
efni og fyrirhugaðar breytingar á
skattareglum ættu að auðvelda slíkt.
Það má álykta sem svo að hér sé
komin fram stefna borgarinnar og
ríkisstjórnarinnar í ferðamálum sem
er að fá hingað gesti sem skila meiri
tekjum til þjóðarbúsins og að mark-
aðssetja Ísland fyrir alþjóðlega fundi
og ráðstefnur.
Engin frambærileg
fundaraðstaða er til
Í sjónvarpi var nýlega sýnt frá Al-
þingi snörp umræða um háan kostnað
vegna fyrirhugaðrar NATO-ráð-
stefnu á næsta ári.
Hluti af kostnaði við þessa ráð-
stefnu er til kominn vegna þess að við
höfum enga aðstöðu til að taka á móti
aðlþjóðlegum ráðstefnum og þurfum
því að hanna og byggja þá aðstöðu
sem til þarf nánast eins og leiktjöld
með ærnum tilkostnaði.
Þessar aðstæður eru ekki til þess
fallnar að laða að alþjóðlegar ráð-
stefnur og og fundi og mun í rauninni
hafa í för með sér að Ísland verður
ekki fýsilegur valkostur fyrir skipu-
leggjendur þeirra.
Á að byggja Hilton
eða Hótel Höll?
Fram að miðju ári 1999 starfaði ég
sem hótelráðgjafi hjá Six Continents
Hotels (áður Bass Hotels and Re-
sorts) sem er eignarfélag Inter-Cont-
inental, Crowne Plaza, Holiday Inn
og Staybridge Suites.
Sem ráðgjafi hjá þessu stærsta
hótelfélagi í heimi opnaði ég Crowne
Plaza og Holiday Inn hótel frá Suður-
Afríku til Moskvu.
Áður en ég hóf störf fyrir Six Cont-
inents Hotels starfaði ég sem hótel-
stjóri í Reykjavík og var að auki í for-
ustusveit þeirra manna sem störfuðu
að uppbyggingu á ferðaþjónustu hér.
Reynsla mín af þessu og þekking á
bæði íslenskri og alþjóðlegri ferða-
þjónustu hefur opnað augu mín fyrir
tækifærum Reykjavíkur og Íslands
og hvað til þarf.
Eitt af þeim verkefnum sem til-
heyrðu starfi mínu hjá Six Continents
Hotel var að gera forkönnun á hvers
konar hótel ætti að byggja.
Ég hef lagt af stað með óskir frá
eigendum um að virðulegu gömlu
hóteli yrði breytt í Crowne Plaza hót-
el en niðurstaða okkar varð sú, að ein-
göngu gæti borið sig á viðkomandi
markaðssvæði tveggja stjörnu Holi-
day Inn Express.
Sú umræða sem er í gangi um
byggingu hótela í Reykjavík hefur oft
verið ómarkviss og til þess eins fallin
að byggð verði hótel sem menn telja
að sé þörf fyrir, en ekki hótel sem
þjóna þeim markhópi ferðamanna
sem sóst er eftir.
Ef ekki verður byggt hér alþjóð-
legt hótel og ráðstefnuaðstaða bætt,
er það borin von að Reykjavík verði
valkostur fyrir alþjóðlegar ráðstefn-
ur og fundi í framtíðinni.
En hvers vegna gagnast okkur bet-
ur að hér verði reist alþjóðlegt ráð-
stefnuhótel, en ekki hótel með ís-
lensku nafni? Svarið er einfalt, Hótel
Höll hefur einfaldlega ekki þann slag-
kraft og traust sem þarf til að laða að
alþjóðleg viðskipti.
Mín reynsla er sú, að það sem fjár-
festar eða hóteleigendur sækjast eft-
ir við gerð „franchise“ eða „manage-
ment“ samninga við stóru
hótelkeðjurnar er að komast í bók-
unarkerfi sem selja milljónir gisti-
nátta á ári og nýta sér þann gæða-
stimpil sem viðkomandi hótelnafn
hefur, en þeir verða líka að hlíta því
að lélegasta hótelherbergið verði
mælistika fyrir það hvað margar
stjörnur hótelið fær.
Oft hefur verið þörf en núna er
nauðsyn að ráðast í þetta verkefni. Þá
má ekki láta tímabundna efnahags-
erfiðleika eða offjárfestingu á at-
vinnuhúsnæði eða verslunarhúsnæði
trufla sig eða tefja verkefnið. Þetta er
spurning um framtíðarmöguleika
ferðaþjónustu og menningar á Ís-
landi á næstu áratugum.
Á að byggja Hilton
eða Hótel Höll?
Wilhelm
Wessman
Hótel
Þetta er spurning um
framtíðarmöguleika
ferðaþjónustu, segir
Wilhelm Wessman, og
menningu á Íslandi á
næstu áratugum.
Höfundur er hótelráðgjafi, FCSI og
fyrrverandi formaður Sambands
veitinga- og gistihúsa.
ÞEGAR fyrirtækið
Lína.Net hf. var stofnað
um mitt ár 1999 með
hlutafé frá Orkuveitu
Reykjavíkur var megin-
markmið með rekstrin-
um að nýta rafdreifi-
kerfi borgarinnar fyrir
fjarskipti. Tilraunir
með þá tækni stóðu þá
yfir á örfáum stöðum í
Evrópu og við sjálf-
stæðismenn töldum
eðlilegra að eftirláta
stærri þjóðum kostnað
af því þróunarstarfi.
Mikil fjárfesting var
fyrirsjáanleg og áhætt-
an veruleg. Auk þess
var ákveðið að fyrirtækið skyldi
leggja ljósleiðara og bjóða upp á
gagnaflutninga. Ljóst var því að með
stofnun fyrirtækisins var stefnt að
samkeppnisrekstri borgarinnar á
fjarskiptasviði. Eðlilegra hefði verið
að bjóða út ljósleiðaravæðingu þannig
að aðilar á markaði gætu nýtt sér
hana.
Skýjaborgir
Mikil bjartsýni einkenndi málflutn-
ing forkólfa R-listans í upphafi, þeirra
Alfreðs Þorsteinssonar og Helga
Hjörvar. Sagt var m.a. að reiknað
væri með að heimili borgarstjórans
yrði tengt fyrir áramótin 2000.
Skemmst er frá því að segja að afar
lítið hefur komið út úr fyrirætlunum
um nýtingu rafdreifikerfisins. Ekki
er enn vitað hvað sú tilraun hefur
kostað. Lagning ljósleiðarans hefur
gengið betur, en ekki er vitað ná-
kvæmleg um þá fjárfestingu. Þær
litlu tekjur, sem enn hafa komið inn,
virðast tengjast honum.
Irja keypt
Fljótlega fór að bera á því að hug-
urinn bar þá félagana Alfreð og Helga
oft miklu lengra en hálfa leið. Farið
var að fjárfesta í alls konar fyrirtækj-
um, sem tengdust inn á fjarskipta-
markaðinn. Frægust er fjárfestingin í
Irju, fyrirtæki sem náð hafði samn-
ingum um tetra-þjónustu fyrir opin-
bera aðila. Það fyrirtæki var keypt á
250 milljónir króna án þess að alvar-
leg tilraun væri gerð til að meta það.
Enda var strax ákveðið að rifta kaup-
unum, væntanlega vegna þess að
menn töldu að þeir hefðu keypt kött-
inn í sekknum. Riftunarkröfunni var
síðar breytt í afsláttarkröfu upp á 200
milljónir en gerðardómur samþykkti
afslátt upp á 25 milljónir. Endanlegt
kaupverð var því 225 milljónir króna.
Fyrirtækið var síðan afskrifað nánast
að fullu strax á fyrsta árinu, eftir
stóðu 0,5 milljónir. Fyrir rúmum
mánuði var Orkuveita Reykjavíkur
látin kaupa þetta dótturfyrirtæki
dótturfyrirtækis síns fyrir 225 millj-
ónir króna og yfirtaka skuldir upp á
400 milljónir. Þá var búið að skíra
fyrirtækið upp á nýtt og kalla það
Tetralínu.
Fjáraustur
Allt frá því í desember árið 2000
hefur verið ljóst að fyrirtækið væri í
mikilli fjárþörf og leitað hefur verið
að nýju fjármagni með hlutafjárút-
boðum. Sú viðleitni hefur lítinn ár-
angur borið. Orkuveitan hefur hins
vegar ítrekað keypt nýtt hlutafé eða
stofnað ný dótturfélög með Línu.Neti
til að freista þess að bæta fjárhags-
stöðu þess. Samtals nema þeir fjár-
munir um 1.200 milljón-
um króna að meðtalinni
yfirtöku skulda. Þegar
ársreikningur Línu.-
Nets fyrir síðasta ár var
lagður fram kom í ljós
að hallareksturinn man
um 470 milljónum
króna og skuldir fyrir-
tækisins voru samtals
1.653 milljónir. Um mitt
þetta ár var talið að
skuldirnar væru komn-
ar yfir tvo milljarða og
óskuðum við sjálfstæð-
ismenn þá eftir því að fá
afhent árshlutauppgjör
fyrir fyrstu sex mánuði
ársins. Ekki hefur enn
verið orðið við því, þó að ljóst sé að
réttur okkar til að fylgjast með
rekstri fyrirtækisins er ótvíræður.
Reikningar fyrirtækisins, sem er að
tveimur þriðju hlutum í eigu Orku-
veitunnar, eru hluti af ársreikningum
Reykjavíkurborgar. Aftur var óskað
eftir árshlutauppgjöri eftir níu mán-
uði. Það hefur ekki enn fengist af-
hent. Ennfremur hefur verið spurst
fyrir um fjárhagslegar skuldbinding-
ar Orkuveitu Reykjavíkur vegna fyr-
irtækisins. Engin svör fást.
Ábyrgð borgarstjóra
Borgarstjórinn í Reykjavík, Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir, ber fulla
ábyrgð á þessum rekstri og því að
neita kjörnum fulltrúum um eðlilegan
aðgang að gögnum. Því hefur verið
borið við að ekki sé hægt að afhenda
gögn vegna þess að meðeigendur vilji
það ekki. Það er fráleit viðbára. Árs-
reikningar og árshlutauppgjör eru
hluti af eðlilegu upplýsingastreymi.
Enginn hefur óskað eftir tækni- eða
viðskiptaleyndarmálum.
Tillaga okkar sjálfstæðismanna um
að hlutlausum aðila, borgarendur-
skoðanda og skoðunarmönnum
Reykjavíkurborgar, verði falið að
kanna málið og gera borgarfulltrúum
grein fyrir því hefur ekki enn fengist
afgreidd og hefur í raun verið vísað
frá. Allar tafir á því að borgarstjóri af-
hendi umbeðin gögn gefa til kynna að
ekki er allt með felldu. Ef Ingibjörgu
borgarstjóra og Alfreð stjórnarfor-
manni Línu.Nets hf. væri í mun að
eyða allri tortryggni um fjárhags-
stöðu fyrirtækisins myndu þau leggja
spilin á borðið. Það gera þau ekki og
því er ekki hægt að draga aðra álykt-
un en þá að hér hafi þau eitthvað að
fela.
Hvað hafa
Ingibjörg og
Alfreð að fela?
Inga Jóna
Þórðardóttir
Lína.Net
Ef Ingibjörgu borg-
arstjóra og Alfreð
stjórnarformanni Línu.-
Nets hf. væri í mun,
segir Inga Jóna Þórð-
ardóttir, að eyða allri
tortryggni um fjárhags-
stöðu fyrirtækisins
myndu þau leggja spilin
á borðið.
Höfundur er borgarfulltrúi og odd-
viti sjálfstæðismanna í borgarstjórn.